1.2 Ontwikkeling van de wereldeconomie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

1.2 Ontwikkeling van de wereldeconomie

Leerdoelen

• Je weet welke begrippen passen bij de verschillende fasen van de wereldeconomie
• Je begrijpt de voor- en nadelen van vrijhandel
• Je kunt aan de hand van kaarten uitleggen hoe de positie van het Verenigd Koninkrijk is veranderd in de wereld

Even checken, welke landen behoren tot de BRICS landen?

Veel MNO's verplaatsen delen van hun activiteiten naar BRICS-landen. Om welke twee redenen doen ze dat?

1. Meer werkgelegenheid en meer productie.
2. Meer productie en lage lonen.
3. Lage lonen en een extra afzetmarkt
4. Een extra afzetmarkt en meer werkgelegenheid.

Nieuwe begrippen in deze paragraaf:

• Handelskolonialisme 
• Industrieel kolonialisme 
• Dekolonisatie 
• Koude Oorlog 
• Vrijemarkteconomie 
• Vrijhandel

Waardoor neem de wereldhandel NIET toe?

1. De opdeling van de produktie-keten.
2. Protectionisme
3. Goedkoper en sneller goederentransport.
4. De WTO zorgt dat handelsgrenzen verdwijnen.

Ontwikkeling van de handelsstromen

* Koloniale periode 1500-1945

- Fase 1: 1500-1800 handelskolonialisme,

- Fase 2: 1800-1945 industrieel kolonialisme.

* 1945-1990; periode van Dekolonisatie en de Koude Oorlog.

* Na 1990; periode van de Vrijhandel.

Handelskolonialisme 

(1500 - 1800)

Kenmerken:

- Kolonies leveren grondstoffen en arbeidskrachten (slaven).

- Langs de kusten ontstaan plantages.

 Industrieel kolonialisme (1800-1945)

• Besturen kolonies door Europa
• Industrialisatie = grondstoffen essentieel
• Kolonie is afzetmarkt
• -> Sterke toename wereldhandel

Waar dienden de koloniën voor in de periode 1500 -1800?

Opdracht (10 min)

Zoek in 3 of 4 tallen de geschiedenis van de wereldhandel uit. Zoek op om welke landen het ging, om welke grondstoffen, wanneer ze onafhankelijk zijn geworden en wat de banden nu zijn:

Groot-Brittanië

Spanje

Nederland

Onafhankelijkheid (1945-1990)

1. Dekolonisatie -> onafhankelijk worden van de kolonien. Invloeden van de moederlanden blijven zichtbaar
2. Koude oorlog -> nieuwe indeling van de wereld:

• Westere wereld
• Communistische landen
• Ontwikkelingslanden

Vrijhandel (na 1990)

*Einde Koude Oorlog en vanaf 1990 uiteen vallen van de Sovjet-Unie.

          Westen 'wint' -> centrumlanden

*Vrijemarkteconomie: vrij ondernemerschap, particuliere bedrijven/ vrijhandel

Vrijhandel

Voordelen

• land kan zich specialiseren in product waar ze goed in zijn
• bedrijven hebben toegang tot buitenlandse afzetmarkten

Nadelen

• buitenlandse concurrentie -> bedrijven gaan failliet

Stelling 1: handelsgrenzen bevordert de handel.
Stelling 2: Het communisme kent een vrijemarkteconomie.

1. Stellig 1: waar Stelling 2: niet waar
2. Stelling 1: niet waar Stelling 2: waar
3. Stelling 1: waar Stelling 2: waar
4. Stelling 1: niet waar Stelling 2: niet waar

Wat zijn kenmerken van een vrijemarkteconomie?