§4.1(2) Het ontstaan van steden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Startopdracht

Lees de bron Stadsrechten en stadsbestuur en onderstreep de belangrijke woorden

BK: p122

KGT: p135

Programma

1. Startopdracht
2. Het verhaal dl1: De stad
3. Klasse!werk
4. Het verhaal dl2: Willem IV
5. Klifhanger

Lesdoel(en)

Aan het eind van de les weet je.....

• hoe steden stadrechten kregen
• steden werden bestuurd
• dat Floris V van Holland een belangrijk gewest maakte. Maar dat opvolger Willem IV een spannender verhaal oplevert...

          Leaver dea as slaef

Nederland?

    verdeeld in gewesten 

                  ↓

   graven/hertogen de baas

 

Steden

     Stadsrecht

    ↓

verdedigingsmuur bouwen

belasting/tol heffen

rechtspreken

markten

etc

Steden blijven schatplichtig aan de heer

Friesland

tussen 1000 en 1500

↓

11 steden

1: Stavoren(1060)

2: Hinderloopen(1225)

3: Harlingen(1234)

4: IJlst(1268)

5: Dokkum(1298)

6: Franeker(1374)

7: Workum(1399)

8: Sloten(1426)

9: Leeuwarden(1435)*

10: Bolsward(1455)

11: Sneek(1456)

Welke van de elf is de oudste stad van Fryslân?

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Stadsbestuur

Burgerij* kiest bestuur

↓

schout en schepenen

↓

politie(?)

spreken recht

innen belasting

etc

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Klasse!werk

Lees de bronnen en maak de opdrachten

BK: 6 en 7 (p122-123)

KGT: 6 en 7 (p135)

Floris V of Willem IV?

Floris V → graaf van Holland

↓

1296 vermoord

en oja... de Ridderzaal in Den Haag 

Kreeg ruzie met zijn leenheer.

Die liet hem oppakken en opsluiten in het Muiderslot.

Graag Floris V was populair onder de bevolking.

Toen zij hoorden dat hij gevangen zat, trokken ze naar het kasteel om de graaf te bevrijden.

De gijzelnemers probeerden te paard met hun gijzelaar te ontsnappen. 

Met de achtervolgers op hun hielen besloten ze Floris te doden en dan te vluchten.

Floris V stierf in een greppel doorspiest met 22 zwaardsteken.

De gijzelnemers zijn hun straf niet ontlopen. De belangrijkste moordenaar is op gruwelijke wijze aan zijn eind gekomen.

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Willem IV van Holland

• 1308-1345
• dappere ridder
• 3 maal op kruistocht
• besluit om op 25 september 1345 bij Stavoren Friesland binnen te vallen

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Slag bij Warns

• vloot valt uit elkaar
• Willem komt tussen Laaksum en Skarl aan land
• met zijn zwaar bewapende leger neemt hij op het Rode Klif de verkeerde afslag 

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Slag bij Warns

• de Ferkearde wei loopt uit in een moeras
• het zwaarbewapende leger van Willem komt vast te zitten
• Willem sterft een jammerlijke dood 

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

* L'warden in 1285 genoemd als Nijehove. Pas in 1435 als L'warden. Nijehove zou op de 5e plek staan

Klasse!werk

Lees de bronnen en maak de opdrachten

BK: 8 t/m 11 (p123-124)

KGT: 8 t/m 9 (p136-137)