paragraaf 3.3 2vwo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

paragraaf 3.3 

Europa en de wereld

Handel en de hele wereld

- 1595: Eerste compagnieën ontstaan en beginnen georganiseerd te handelen met Azië

- Na de ontdekkingstochten is het snel gegaan. Er ontstaat een wereldhandel --> overal producten vandaan halen en in Europa verkopen. --> onderlinge concurrentie strijd / piraterij --> VOC/WIC

- In Azie beginnen Europeanen plantages (suiker) --> door toenemende thee en koffie handel. Ook kleding zorgde voor veel handel.

- De kaarten van de wereld werden steeds beter en de wereld werd steeds beter in kaart gebracht.

Europese expansie in Azië.

- Groeiende wereldeconomie is een gevolg van de Europese expansie.

- 16 e eeuw: kleine Portugese factorijen (handelsposten met beveiliging e pakhuizen)

- Paar kleine kolonien in Afrika.

- Spanje en Nederland gaan concurreren met Portugal.

- 1602: VOC --> monopolie positie voor de handel met Azië --> hierdoor hoge prijzen dus grote winsten. VOC mag oorlogvoeren e verdragen sluiten met vorsten.

Bestuur VOC

- De leiding lag bij de gouverneur -generaal. 

- hoofdkwartier op Batavia op Java.

- VOC groeit heel snel 

- Veel werkgelegenheid rond Amsterdam --> Amsterdam groeit ook snel.

- Aan de kusten van Azie verschijnen tientallen factorijen.

- Vaak werd er via de bestaande vorsten gehandeld (inlands bestuur.)

- Op de Banda eilanden gaat het mis. De inwoners hebben ook met Engeland gehandeld --> gruwelijke moordpartij tot gevolg  --> monopolie positie hersteld (Jan Pieterszoon Coen)

- Jan Pieterszoon Coen is lang als held vereerd (veel rijkdom gebracht) maar tegenwoordig hebben veel mensen daar moeite mee. (standbeeld wel of niet laten staan etc.)

Europese expansie in Amerika en Afrika

De VOC opent in  1652 kaap de goede hoop. (onderste puntje van Afrika)

1621: WIC ontstaat --> als gevolg van het einde van 12 jarig bestand. Doel is kaapvaart en slavenhandel en handel met Amerika.

- WIC verovert de Antillen (Bonaire, Aruba, Curacao) en Suriname.

- WIC opent de driehoekshandel. (zie filmpje)

- Fort Elmina in Ghana heeft een belangrijke rol gespeeld om de slaven bij elkaar te brengen.

- In Noord Amerika sticht de WIC Nieuw Nederland (New York) --> afgepakt door de Engelsen. In ruil kreeg Nederland Suriname.