Het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

2. Het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe Nederland vanaf 1815 werd bestuurd.

2. Je kunt beschrijven wat veranderde door de grondwet van 1848.

3. Je kunt beschrijven hoe het kiesrecht werd uitgebreid.

4. Je weet van de dreiging vanuit andere landen om land en macht uit te breiden: oorlog

We gaan terug naar begin 19e eeuw...

Het ontstaan van Nederland

1800: dreiging vanuit Frankrijk. Napoleon wil Frankrijk uitbreiden.

Gevolg: Europese landen gaan zich verenigen als verzet

uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden ontstaan Het Koninkrijk der Nederlanden

Het ontstaan van Nederland

Koning Willem I van Oranje

Koning van het Koninkrijk der Nederlanden:

Grote verschillen tussen Noord en Zuid:

• economie
• politiek
• cultuur
• sociaal

Aankomst Willem Frederik

Nadat in 1813 de Fransen uit ons land waren vertrokken, kwam de zoon van de laatste stadhouder Willem V aan op het strand van Scheveningen. Na 18 jaar was de familie Van Oranje terug.

Koninkrijk der Nederlanden

Nadat Napoleon definitief was verslagen bij de slag om Waterloo, werd het Koninkrijk der Nederlanden opgericht. Prins Willem Frederik van Oranje Nassau werd koning Willem I.

Constitutionele monarchie

Het Koninkrijk der Nederlanden werd een constitutionele monarchie. Maar volgens de grondwet had de koning veel macht. Hij was staatshoofd en regeringsleider...

Te veel macht...

Koning Willem I bleek te veel macht te hebben. Hij moest zich aan de grondwet houden, maar hij bepaalde wat er gebeurde met het geld, het leger en de koloniën (buitenlandse politiek).

gecentraliseerde eenheidsstaat

veel onvreden in Zuidelijk Nederland:

katholiek, liberaal en Franstalig

Noordelijk Nederland: protestant en Nederlandse taal

Koning is de baas

De vertegenwoordigers van het volk zaten in het parlement (Eerste en Tweede Kamer), ook wel de Staten generaal genoemd. Deze rijke mannen hadden hier weinig macht...

• koning benoemde de ministers
• koning wees de leden van de Eerste Kamer aan

De Belgische Opstand

In 1830 ging het economiscg slecht

De Belgen kwamen in opstand tegen Koning Willem I. Zij wilden het zuidelijke deel onafhankelijk maken en een eigen land: België. Juist in dat gebied waren veel fabrieken en mijnen.

Een nieuwe koning

In 1840 trad koning Willem I af en nam zijn zoon Willem II de macht van hem over. Maar ook deze nieuwe koning moest zich gewoon aan de grondwet houden.

Liberalisme

Al enige tijd nam het aantal liberalen ook in Nederland toe. Zij waren ontevreden over het bestuur en de macht van de koning. De spanningen in het land liepen steeds hoger op (volksoproer).

Een nieuwe Grondwet

Koning Willem II was bang voor een revolutie. Hij gaf J.R. Thorbecke (leider van de liberalen) de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven. Hierin kwamen o.a. vele vrijheden.

Grondrechten

Met de komst van de nieuwe Grondwet kregen de burgers allerlei grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van onderwijs en  vrijheid van godsdienst.

Parlementair stelsel

Koning Willem II raakte het grootste deel van zijn macht kwijt. Deze macht kwam bij het parlement. De koning bleef het staatshoofd, maar de minister-president werd regeringsleider.

Parlementaire democratie

Met de komst van de nieuwe Grondwet van 1848 kwam er ook kiesrecht, maar... alleen voor rijke mannen. Pas in 1917 kregen alle mannen algemeen kiesrecht en vanaf 1919 alle vrouwen.

Nederlands Indie

Vanaf 1815 breidde het Koninkrijk de Nederlanden de macht uit

Het cultuurstelsel werd ingevoerd.

tot invoering van het cultuurstelsel kostte de kolonie meer geld dan dat het opleverde: de Gouden Eeuw was voorbij

Cultuurstelsel

• Boeren moesten de opbrengst van 1/5 van de grond voor Nederland bewerken
• Dit moesten exportproducten zijn zoals Nederland dit voorschreef
• De inlandse koningen zagen hierop toe en kregen deel van opbrengst: machtspositie
• De winst voor Nederland groeide door het cultuurstelsel, de onvrede in Nederlandse Indie ook

paragraaf 1.2 en 2.2

verder naar 3.2: Europa onder spanning

Europa: koningen en keizers: adel en rijke middenklasse aan de macht

veel nationalisme: eigen land het grootst, het sterkst, eigen volk het best.

Duitsland

oorlog tegen Frankrijk gewonnen.

Nationalisme

imperialisme

bondgenootschappen

WO I