Les 2: Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

2. Democratie in Nederland

De leerdoelen

1. Je kunt beschrijven hoe Nederland vanaf 1815 werd bestuurd.

2. Je kunt beschrijven welke invloed de liberalen hadden.

3. Je kunt beschrijven wat veranderde door de grondwet van 1848.

4. Je kunt beschrijven hoe het kiesrecht werd uitgebreid.

We gaan terug naar begin 19e eeuw...

Wat weet je al van het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden?

Aankomst Willem Frederik

Nadat in 1813 de Fransen uit ons land waren vertrokken, kwam de zoon van de laatste stadhouder Willem V aan op het strand van Scheveningen. Na 18 jaar was de familie Van Oranje terug.

Koninkrijk der Nederlanden

Nadat Napoleon definitief was verslagen bij de slag om Waterloo, werd het Koninkrijk der Nederlanden opgericht. Prins Willem Frederik van Oranje Nassau werd koning Willem I.

Constitutionele monarchie

Het Koninkrijk der Nederlanden werd een constitutionele monarchie. Maar volgens de grondwet had de koning veel macht. Hij was staatshoofd en regeringsleider...

Te veel macht...

Koning Willem I bleek te veel macht te hebben. Hij moest zich aan de grondwet houden, maar hij bepaalde wat er gebeurde met het geld, het leger en de koloniën (buitenlandse politiek).

De Staten Generaal

De vertegenwoordigers van het volk zaten in het parlement (Eerste en Tweede Kamer), ook wel de Staten generaal genoemd. Deze rijke mannen hadden hier weinig macht...

De Belgische Opstand

In 1830 kwamen de Belgen in opstand tegen Koning Willem I. Zij wilden het zuidelijke deel onafhankelijk maken en een eigen land: België. Juist in dat gebied waren veel fabrieken en mijnen.

Een nieuwe koning

In 1840 trad koning Willem I af en nam zijn zoon Willem II de macht van hem over. Maar ook deze nieuwe koning moest zich gewoon aan de grondwet houden.

Liberalisme

Al enige tijd nam het aantal liberalen ook in Nederland toe. Zij waren ontevreden over het bestuur en de macht van de koning. De spanningen in het land liepen steeds hoger op (volksoproer).

Een nieuwe Grondwet (1848)

Koning Willem II was bang voor een revolutie. Hij gaf J.R. Thorbecke (leider van de liberalen) de opdracht een nieuwe grondwet te schrijven. Hierin kwamen o.a. vele vrijheden.

Grondrechten

Met de komst van de nieuwe Grondwet kregen de burgers allerlei grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van onderwijs en  vrijheid van godsdienst.

Parlementair stelsel

Koning Willem II raakte het grootste deel van zijn macht kwijt. Deze macht kwam bij het parlement. De koning bleef het staatshoofd, maar de minister-president werd regeringsleider.

Parlementaire democratie

Met de komst van de nieuwe Grondwet van 1848 kwam er ook kiesrecht, maar... alleen voor rijke mannen. Pas in 1917 kregen alle mannen algemeen kiesrecht en vanaf 1919 alle vrouwen.