7.1 - De eeuw van de Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Tijd van de Pruiken en revoluties (1700-1800)

Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op –eigentijdse verlichte wijze vorm te geven 

De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over – grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap

Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de – daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme 

Welke uitleg hoort bij welk begrip?

natuurlijke rechten

rationeel optimisme

ancien régime

sociaal contract

verlicht absolutisme

Rechten die een mens vanaf zijn geboorte bezit en losstaan van de wetten die de overheid heeft ingesteld. Ze gelden voor iedereen en overal.

Een regeerwijze waarbij de vorst op absolute wijze regeert en streeft naar het bevorderen van het welzijn van het volk.

De bestuurlijke en sociale verhoudingen in de tijd van voor de Franse Revolutie, die werden gekenmerkt door een standensamenleving en absolutisme.

Denkbeeldig verdrag tussen de mensen onderling om een politieke samenleving of staat te vormen.

Het vertrouwen dat de samenleving beter en eerlijker kan worden door het gebruik van de ratio.

Welke omschrijving hoort bij welke begrip/persoon?

Encyclopedia

Voltaire

Locke

Frederik de Grote

Catharina de Grote

Volk is te dom om de verantwoordelijkheid van het besturen te dragen

Alles voor het volk, niets door het volk

Streven naar een grondwet in Rusland.

Bevatte kritiek op positie 1e en 2de stand; maar oproep tot verbod zorgde voor stijgende populariteit

Idee dat de vorst de macht krijgt van het volk en regeert daarom namens het volk; volk mag de vorst afzetten indien bij slecht beleid

Tijd van Pruiken en Revoluties

7.2 Slavernij in de koloniën

Leerdoelen 

1    Je kunt het verband uitleggen tussen de opkomst van plantagekoloniën in West-Indië en de toenemende trans-Atlantische slavenhandel.

2    Je kunt een indruk geven van het dagelijks leven van mensen die in slavernij de plantages bewerkten in de plantagekoloniën.

3    Je kunt beschrijven hoe in Suriname de slavernij conflicten veroorzaakte tussen marrons en soldaten van de Republiek.

4    Je kunt verklaren welke veranderingen in de Europese samenleving de opkomst van het abolitionisme veroorzaakten en je kunt benoemen hoe deze ontwikkeling leidde tot het afschaffen van de slavernij.

Kenmerkend aspect

Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

William Wilberforce

Engels parlementariër --> streed voor sociale hervormingen

Christen en voorvechter van de anti-slavernij beweging

In 1807 neemt het Lagerhuis een wet aan die de slavenhandel verbiedt

Hoe heeft het zover kunnen komen? Ontstaan slavernij

Een plantagekolonie van Nederland in de 18e eeuw was ....

1. Suriname
2. Nederlands-Indië
3. Nederlands-Brazilië
4. Nieuw Amsterdam (Noord-Amerika)

De suikerplantages van Suriname

• De Engelsen begonnen met plantagekoloniën in Suriname. Suriname bood ideale omstandigheden voor het verbouwen van rietsuiker.
• Indianen waren niet geschikt voor werk op de plantage. De plantagehouders haalden slaven uit Afrika.
• Deze slaven werden aangevoerd door middel van de trans- Atlantische slavenhandel (driehoekshandel).
• Suriname werd veroverd op de Engelsen door Zeeuwen en Hollanders. 
• De Staten- Generaal zorgden voor soldaten die de belangen van de plantagehouders verdedigden.

Trans -

Europa

Afrika

Amerika

Sleep de producten naar het juiste werelddeel binnen de driehoekshandel

Spiegeltjes

Sierraden

Geweren

Slaven

Suiker

Katoen

Koffie

Cacao

Welke gevolgen heeft de trans Atlantische slavenhandel ( tot op de dag van vandaag) voor Afrika?

Welke gevolgen heeft de trans Atlantische slavenhandel ( tot op de dag van vandaag) voor Afrika?

Lees op bladzijde 147 John Stedman en Boni. In hoeverre zijn de tekeningen van John Stedman (bron 10 en 11) betrouwbaar?

Betrouwbaarheid en representativiteit

Bij betrouwbaarheid kijk je naar de standplaats van de maker van de bron. 

Welk doel had de maker met zijn teksten en tekeningen? Wilde hij verslagleggen? Had hij een duidelijke mening? Wilde hij zijn publiek ergens van overtuigen? Daarnaast moet je goed kijken naar de vraag die je aan de bron stelt.

Betrouwbaarheid en representativiteit

Bij representativiteit kijk je naar de mate waarin de bron past bij andere informatie die je hebt over de tijd of het onderwerp. 

Geeft de bron een beeld weer dat overeenkomt met andere verslagen? Wijkt het juist heel erg af van andere verslagen of van het beeld dat jij uit andere bronnen en teksten hebt gekregen? Bij welke mening past de bron wel? En bij welke minder? Nadenken over representativiteit helpt je om te bepalen hoe belangrijk de bron is (geweest) in de beeldvorming van de tijd. 

Lees op bladzijde 147 John Stedman en Boni. In hoeverre zijn de tekeningen van John Stedman (bron 10 en 11) betrouwbaar?

7.2: Maak vragen 3 t/m 5