Paragraaf 4.3 Kritiek en idealen: De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Paragraaf 4.3 Kritiek en idealen: De Verlichting

Klas 2F

Planning

1. Leerdoelen
2. Uitleg paragraaf 4.3
3. Maken opdrachten
4. Controleren leerdoelen  

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat het begrip verlichting betekend
• Je begrijpt wat de trias politica inhoud en door wie dit bedacht is
• Je kunt uitleggen wie het maatschappelijk verdrag schreef en wat hier in stond

Tijdlijn 

Montesqieu publiceert Perzische brieven

Diderot publiceert eerste deel van de Encyclopedie

Rousseau publiceert het maatschappelijk verdrag

1721

1751

1762

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  
• Er werden vragen gesteld en er ontstonden nieuwe ideeën 
• De rechten van burgers onder de loep genomen

Montesqieu

• Wilde een goede verdeling van de macht
• Schreef boeken over zijn ideeën
• Ontwierp Trias politica: de scheiding der machten

1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht 
3. Rechtsprekende macht

• De drie machten moeten elkaar controleren en mogen nooit in handen komen van een persoon 

Rousseau

• Was erg geliefd als filosoof en romanschrijver
• Natuur en het hart zijn het belangrijkst
• Belangrijk om zelf op onderzoek uit te gaan
• 1762: boek over hoe mensen het beste kunnen samenleven
• (Het maatschappelijk verdrag)
• Burgers moeten aan de gemeenschap denken
• Sociaal contract: een koning was niet nodig, mensen konden zelf wel afspraken maken

Verspreiding nieuwe ideeën

• Vrijuit discussiëren was nog steeds niet makkelijk
• Als je niet rijk was kwam je de ideeën niet te weten
• Bijeenkomsten werden in salons georganiseerd 
• Hier raakten ideeën bekend

Begrippen 

Verlichting 

Een denkstroming uit de 18e eeuw die het gebruik van het eigen verstand centraal stelde. 

Trias politica 

Politiek systeem waarin drie machten worden onderscheiden: de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. Deze machten moeten gescheiden blijven

Aan het werk

• Wat? Ga aan de slag met de toetsvoorbereidingsopdrachten. We hebben vandaag paragraaf 4.3 behandeld. 
• Hoe? In je werkboek, in je schrift met behulp van de toetsvoorbereidingsopdrachten.
• Hulp? De docent en je boek.
• Tijd? 25 min.
• Uitkomst? Je oefent met de stof voor de toets. Dit is ook huiswerk!
• Klaar? Ga verder met het volgende gedeelte van de toetsvoorbereidingsopdrachten. 

Welke filosoof bedacht de trias politica?

1. Diderot
2. Rousseau
3. Montesqieu
4. Voltaire

Leg uit wat de verlichting inhoudt

Noem tenminste een idee van Rousseau

Volgende les 

• Paragraaf 4.4
• Huiswerk: Toetsvoorbereidingsopdrachten van paragraaf 4.3