5.2 Grondwet en grondrechten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

5.2 Grondwet en grondrechten

Welkom!

Pak je boeken 

Laptop dicht op tafel

5.2 Grondwet en grondrechten

Programma

Welkom :-)

Herhaling 5.1

Leerdoelen 5.2

Uitleg met filmpjes en opdrachten

Lesopdrachtje

Werkboek

Afronding en huiswerk

Wat wordt bedoeld met 'de rechtsstaat'?

1. Een land waarin iedereen recht staat
2. Een land waarbij de meerderheid van de bevolking op rechtse partijen stemt
3. Een land waarin rechten en plichten van burgers door de overheid worden gecontroleerd
4. Een land waar de rechten en plichten van de burgers en overheid zijn vastgesteld

Wat is het verschil tussen een democratie en een dictatuur?

Wat betekent het begrip censuur?

1. Het expres weglaten of veranderen van bepaalde informatie
2. Het maken van (politieke) reclame waardoor mensen worden gehersenspoeld
3. Een vorm van een dictatuur
4. Invloed hebben op de tijd

Leerdoel 5.2

Aan het eind van deze les kun je uitleggen:

• hoe de Grondwet burgers beschermt tegen de macht van de overheid.
• dat sommige grondrechten kunnen  botsen.
• wat mensenrechten zijn.
• wat een boycot is. 

Wat weet je al over de grondwet?

Wat is het verschil tussen de grondwet en gewone wetten?

1. De grondwet is een verzameling richtlijnen, geen wetten
2. De grondwet is moeilijker te wijzigen dan gewone wetten
3. Er is geen verschil; de grondwet is gewoon een andere naam voor gewone wetten
4. Gewone wetten gelden alleen voor bepaalde groepen, de grondwet voor iedereen

1. Grondwet en grondrechten

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

Hiernaast zie je de grondrechten. Check ze eens. Van welke was je je bewust?

De belangrijkste Nederlandse wet. In de Grondwet zijn onder meer de bevoegdheden van koning, regering en parlement geregeld. Ook zijn in de Grondwet de belangrijkste rechten en plichten van de burgers vastgelegd. Op deze slide staan de 23 grondrechten die momenteel in Nederland gelden.

In de volgende opdracht gaan de leerlingen hun eigen grondwet samenstellen met 10 grondrechten.

Lesopdracht botsende grondrechten

Welke twee grondrechten botsen in het volgende voorbeeld? Schrijf het antwoord in je schrift. 

Gebruik eventueel je boek op blz. 77

Voorbeeld:

Een homoseksuele leraar solliciteert op een christelijke basisschool. In zijn sollicitatiegesprek vertelt hij eerlijk

dat hij een relatie met een man heeft. De directeur van de basisschool besluit dat de leraar daarom niet op de

school mag komen werken. Volgens de directeur is het gedrag van de homoseksuele leraar in strijd met de

grondslag van de school

Artikel 1: Verbod op discriminatie (gelijkheidsbeginsel)

Artikel 23: Vrijheid van onderwijs (en daarbij vrijheid van godsdienst)

En nu zelf

Bekijk de grondrechten op blz. 77, bron 3. Bedenk zelf minimaal twee situaties waarin grondrechten met elkaar zouden botsen. 

Bespreek in tweetallen

Nabespreking doen we klassikaal

Artikel 1: Verbod op discriminatie (gelijkheidsbeginsel)

Artikel 23: Vrijheid van onderwijs (en daarbij vrijheid van godsdienst)

Voorbeelden

Vrijheid van meningsuiting vs. Recht op gelijke behandeling

1. Discriminerende uitspraken – Een politicus bekritiseert een bepaalde bevolkingsgroep, beroept zich op vrijheid van meningsuiting, maar wordt beschuldigd van haatzaaien.

2. Religieuze kritiek – Een cabaretier maakt grappen over religie, wat gelovigen als kwetsend ervaren en eisen dat hij stopt.

Artikel 1: Verbod op discriminatie (gelijkheidsbeginsel)

Artikel 23: Vrijheid van onderwijs (en daarbij vrijheid van godsdienst)

Voorbeelden

Vrijheid van meningsuiting vs. Recht op gelijke behandeling

1. Discriminerende uitspraken – Een politicus bekritiseert een bepaalde bevolkingsgroep, beroept zich op vrijheid van meningsuiting, maar wordt beschuldigd van haatzaaien.

2. Religieuze kritiek – Een cabaretier maakt grappen over religie, wat gelovigen als kwetsend ervaren en eisen dat hij stopt.

Artikel 1: Verbod op discriminatie (gelijkheidsbeginsel)

Artikel 23: Vrijheid van onderwijs (en daarbij vrijheid van godsdienst)

Voorbeelden

Vrijheid van meningsuiting vs. Vrijheid van godsdienst

13. Publicatie van spotprenten – Een tijdschrift publiceert cartoons van een religieus figuur, wat leidt tot woede en protesten vanuit gelovigen.

14. Prediker met radicale opvattingen – Een imam roept op tot het afwijzen van democratische waarden, terwijl dit onder vrijheid van meningsuiting valt.

Artikel 1: Verbod op discriminatie (gelijkheidsbeginsel)

Artikel 23: Vrijheid van onderwijs (en daarbij vrijheid van godsdienst)

Bepalen de sociale grondrechten
voor hoeveel banen de overheid ieder jaar moet zorgen?

Mensenrechten

• Basisrechten voor elk mens
  waar die ook vandaan komt
• 1948: Verklaring Verenigde Naties
• 30 mensenrechten
• Naleving mensenrechten
• Amnesty International 

De mensenrechten staan in een verklaring die is opgesteld door de Vereningde Naties (VN). De VN zijn een internationale organisatie waarvan bijna alle landen ter wereld lid zijn. Binnen de VN werken landen onder meer samen op het gebied van veiligheid en mensenrechten. Alle leden van de VN hebben de verklaring ondertekend waarin de mensenrechten beschreven staan. Door deze verklaring te ondertekenen, hebben deze landen beloofd om ervoor te zorgen dat de mensenrechten in hun land worden nageleefd.

Hoewel bijna alle landen de mensenrechten verklaring hebben ondertekend, worden in veel landen nog regelmatig mensenrechten geschonden. In sommige landen is er bijvoorbeeld geen godsdienstvrijheid of heeft een groot gedeelte van de bevolking geen toegang tot gezondheidszorg.

Welke schendingen van mensenrechten
in Nederland worden in de video genoemd?

Een boycot

• Wat is een boycot? Schrijf het begrip in je schrift.
  
  
• Waarom kan een land een boycot instellen?
  
  
• Welke andere reden is er om een boycot in te stellen? 

Naar het werkboek:

Opdracht 5.2: 1 t/m 5, 7, 11 en 12

Klaar? Maak ook een begrippenlijst van par. 5.2