3.3 Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Welkom! 

Deze les

• Herhalen + nakijken 3.2

• Uitleg 3.3

• Maken 3.3(?)

• Afsluiting

3.2 Europa wordt christelijk

Nakijken 3.2

3.3 Machtige heren, horige boeren

Aan het eind van deze paragraaf kun je deze vragen beantwoorden:

• Welke soort samenleving bestond in de tijd van Monikken en Ridddrs?
• Welke mensen noemen we 'heren' en welke mensen noemen we 'horigen' ?
• Wat is het hofstelsel?
• Noem 3 plichten van de horige boer
• Welk recht had de horig boer?
• Wat zijn herendiensten? Noem voorbeeld.
• Welke 2 standen waren er in de tijd van Monikken en Ridders ontstaan?
• Wat zijn privileges, noem voorbeeld

Begrippen 

• domein
• heerlijkrecht
• heren
• horigen 
• hofstelsel
• herendiensten
• horigheid
• stand
• privileges

Tijdens het Romeinse Rijk

Steden

Landbouw

Bestuur

Leger

Na het Romeinse Rijk

Steden

Landbouw

Bestuur

Leger

Is hier sprake van verandering of continuiteit in de geschiedenis?

Waarom?

Val van het West Romeinse Rijk -> Gevolgen

1. Alle steden werden geplunderd

2. Geen bescherming van Romeins 

bestuur.

3. Handel liep terug.

4. Stedelingen trekken naar het 

platteland -> veilig wonen op land van de heer.

=> Van landbouwstedelijke samenleving terug naar landbouwsamenleving!

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Een wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

De boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij de boerderij waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het hof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Drie standen

Als je in de tijd van monniken en ridders leefde hoorde je bij een stand. Je kon NIET van de ene naar de andere stand, je afkomst bepaalde dus je stand.

1. Edelen (de mensen van adel: graven, koningen e.d.)
2. Geestelijken (de mensen van de kerk: monniken, priesters)
3. Boeren en horigen

Groep 1 en 2 was maar een klein deel van de bevolking. Zij hadden privileges -> dit zijn voorrechten, bijvoorbeeld dat zij geen belasting hoefden te betalen. De edelen werden steeds rijker, de armen steeds armer.  

Vragen?

Ja? Dan is het nu tijd om ze te stellen!

Nee? Dan kun je aan de slag met de opdrachten...