1.2 Spanningen in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 De Eerste Wereldoorlog

Par. 1.2 Spanning in Europa

Invalshoeken

• Economisch: 
• Wat zijn de middelen van bestaan? 
• Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
• Geld

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• Bestuur
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
•  Leefomstandigheden van mensen.
•  Sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• Gaat vooral over:
• geloof 
• kunst 
• wetenschap

Betrouwbaarheid van bronnen

Hoe weet je of een bron betrouwbaar is?

• Bevat de bron vooral feiten (hoe meer feiten, hoe betrouwbaarder) of ook meningen?

• Wat weet je over de maker van de bron: afkomst, beroep, godsdienst, politieke ideeën, sociale laag?

Betrouwbaarheid van bronnen

Hoe weet je of een bron betrouwbaar is?

• Leefde de maker in de tijd waar de bron over gaat (ooggetuige verslag = betrouwbaarst)? 

Of leefde de maker veel later (=minder betrouwbaar: maker kan dingen vergeten zijn)?

• Is de maker misschien partijdig?

Leerdoelen

Je kunt:

- een verband leggen tussen het nationalisme en de situatie op de Balkan rond 1900

- een beschrijving geven van de machtsverhoudingen in Europa rond 1900

-uitleggen waarom er een systeem van bondgenootschappen in Europa was.

Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf. 

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...

... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Alles ging sneller: mensen konden zich sneller verplaatsen net zoals informatie. Producten werden goedkoper door de lopende band. 

Ook in de wapenindustrie kwamen nieuwe uitvindingen 

Oorzaak 1

Nationalisme

Mensen waren trots op hun land, volk en cultuur en voelde zich beter dan andere landen.

Nationalisme

• Trots op je eigen volk.​
  
• Dezelfde gewoonten, taal, geschiedenis.​
  
• Andere volken werden als vijand gezien​
  
• Nationalisme zorgt voor grote spanningen in Europa…

Nationalisme zorgt voor conflicten op de Balkan

• Balkan hoort al eeuwen bij het Ottomaanse Rijk (Turkije). ​
  
• Door nationalisme willen veel volken onafhankelijk  worden.​
  
• Grieken, Roemenen, Bulgaren, en Serven kwamen in opstand. ​
• Zij werden gesteund door Rusland (willen meer invloed op Balkan).

Nationalisme zorgt voor conflicten op de Balkan

• Zo werd bijv. Bosnië en Herzegovina onafhankelijk. ​
  
• Zij wilden bij Servië horen, maar werden ingepikt door Oostenrijk-Hongarije (zij wilden ook meer invloed op de Balkan).
• Nationalistische Serven waren woedend (wraak?).
• Spanningen!

Oorzaak 2

Modern imperialisme

De Europese landen willen hun macht uitbreiden in Azië en Afrika. 

Vooral Frankrijk en Engeland hebben vaak conflicten over de kolonies.

Duitsland ontstaat

1871

Oorzaak 3

In één keer komt er een groot nieuw land bij. 

Dit land wil ook wat te zeggen hebben in de wereld en eist kolonies + bouwen vloot

Oorzaak 3

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

Frankrijk verliest de oorlog. Daardoor...

Oorzaak 3

Frankrijk raakt 

Elzas-Lotharingen kwijt

Zorgt voor wraakgevoelens bij Frankrijk

Eigenlijk nog 2!

Oorzaak 4

Wapenwedloop

Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat 

een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Oorzaak 5

Militarisme

Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft

Vertrouwen in de kracht van het eigen leger

Bondgenootschappen

Economische en militaire afspraken tussen de landen: 

Wij helpen elkaar!

Door alle spanningen wilde Europese landen zich beschermen voor als er een oorlog zou komen.

Alle oorzaken zorgen voor een explosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Bosnië is in 1914 deel van Oostenrijk-Hongarije, maar niet iedereen is daar blij mee. Een groep nationalisten, de Bende van de Zwarte Hand, wil bij Servië horen en willen ver gaan om dit doel te bereiken...

Aanleiding

Dit is een foto van een wapenfabriek uit de Eerste Wereldoorlog.

Van welke oorzaak van de Eerste Wereldoorlog is dit een voorbeeld?

1. Militarisme
2. Industrialisatie
3. Modern imperialisme
4. Bewapeningswedloop

Indirecte oorzaken Eerste Wereldoorlog 

Aanleiding (directe oorzaak) Eerste Wereldoorlog

Nationalisme 

Wapenwedloop

Militarisme 

Moord op kroonprins Frans-Ferdinand 

Bondgenootschappen

Frans-Duitse oorlog