Les 3.2 (1) Samenstelling en concentratie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Les 3.2 Samenstelling en concentratie

Leerdoelen deze les

• Je kunt berekeningen uitvoeren aan de concentratie van een stof.
  
• Je kunt berekeningen uitvoeren aan het massapercentage van een stof.
  
• Je kunt berekeningen uitvoeren aan het volumepercentage van een stof.

Op een pak appelsap staat dat er 11 g suiker in 100 mL is opgelost.  In een normaal drinkglas schenk je meestal 250 mL. Hoeveel suiker drink je dan? 

Massapercentage: hoeveel zout zit er in chips? 

• Je spreekt dan van gehalte en je schrijft dat op als massapercentage. 
• Op verpakkingen staat het gehalte meestal als aantal gram per 100 gram, maar dat komt overeen met het massa%. 
• Het massapercentage zout in chips is 1,46%

Wat is het massapercentage suiker in deze chocoladereep?

1. 64%
2. 18%
3. 16%
4. 6%

Wat is het massapercentage vet in de pot pindakaas?

1. 7,9%
2. 53g
3. 53%
4. 11%

VOORBEELDOPDRACHT 1

Een portie chocolade weegt 16,7 g. Deze portie bevat 4,3 g vet. Wat is het vetgehalte van de chocolade?

Massapercentage

Met daarbij:

• het massapercentage in procent (%);

• de massa van de stof en de massa van het mengsel in dezelfde eenheid (of g, of mg, of kg)

Massapercentage

VOORBEELDOPDRACHT 1

Een portie chocolade weegt 16,7 g. Deze portie bevat 4,3 g vet. Wat is het vetgehalte van de chocolade?

VOORBEELDOPDRACHT 2

Een zak met 0,225 kg chips bevat 2,7 g zout.

Bereken met de formule het massapercentage zout in deze chips.

Massapercentage

Met daarbij:

• het volumepercentage in procent (%);

• het volume van de stof en het volume van het mengsel in dezelfde eenheid (of L of mL)

volumepercentage

Vervolg par 3.2

massapercentage en volumepercentage

Wat is de juiste formule voor het berekenen van de concentratie.

1. concentratie = volume / massa stof
2. massa stof = concentratie / volume
3. concentratie = volume / massa stof
4. concentratie = massa stof / volume

Wat is een juiste eenheid voor concentratie?

1. liter per gram
2. gram per kubieke meter
3. gram per liter
4. kubieke meter per liter

Tina lost 50 gram suiker op in water. Het totale volume is 250mL. Bereken de suiker concentratie in het water in g/mL

1. 0,2 g/mL
2. 5 g/mL
3. 2 %
4. 5 %

Hoe verandert de concentratie van suiker opgelost in water als ik:
er kraanwater bij giet?

1. Wordt hoger
2. Blijft gelijk
3. Wordt lager

Bereken massapercentage bloem in pannenkoeken beslag.
Beslag: 110 gram ei, 250 gram bloem, 500 gram melk en 2 gram zout.

Uitwerking

F: Massapercentage bloem = (massa bloem / massa mengsel) x 100% 

O: 

B:Massapercentage bloem = (250g / 862g) x 100 % 

A+E:Massapercentage bloem = 29 % 

Belangrijk: 

Werk volgens FOBAE

Reken met dezelfde eenheden. 

Vermeld de juiste eenheden. 

Schrijf volledig uit!

Wat is het massapercentage zout in water als 90 gram zout in 10 kg water wordt opgelost

1. 9 %
2. 0,9 %
3. 0,09 %
4. 900 %

Uitwerking

G: Massa's : 90g zout en 10 kg water 

G: Massapercentage zout

F: Massapercentage zout  = (massa zout / massa mengsel) x 100%

O: Massapercentage zout = (90 g/ 10 000g) x 100 % = 0.9 %  

Belangrijk: 

Werk met GGFO

Reken met dezelfde eenheden. Zorg er dus voor dat je of in gram of in kilogram rekent.  

Schrijf volledig uit!

Een tablet bevat 250 mg paracetamol De hele tablet heeft een massa van 0,6 gram. Wat is het massapercentage paracetamol van de tablet

1. 41666,7 %
2. 416,7 %
3. 41,7 %
4. 4,2 %

Uitwerking

G: Massa's : 250 mg paracetamol en 0,6 g *1000 = 600 mg tablet 

G: Massapercentage paracetamol in de tablet

F: Massapercentage paracetamol = (massa paracetamol / massa mengsel) x 100%

O: Massapercentage zout = (250 mg/ 600 mg) x 100 % = 41,7 % dus antwoord C

Belangrijk:

Werk met GGFO

Reken met dezelfde eenheden. Zorg er dus voor dat je of in gram of in kilogram rekent.

Schrijf volledig uit!

Bier heeft een alcohol volumepercentage 5%. Bij wijn is deze 12%.
1 glas bier bevat 200 ml bier, 1 glas wijn 80 ml. In welk glas zit meer alcohol

Uitwerking

Hier moet je 2 keer iets berekenen volgens dezelfde stappen

G: Welk glas heeft de meeste alcohol. Dus de volume aan alcohol in het glas bier en wijn. 

F: Volumepercentage alcohol = (volume alcohol / volume mengsel) x 100%

    alcohol  = (volumepercentage % X volume mengsel ml) / 100%

O: bier: alcohol = (5,2% / 100% )  * 200 mL = 10,4 ml

     wijn: alcohol = (12% / 100%) * 80 mL = 9,6 ml 

Belangrijk: 

Bij de berekening deel je % door % en vermenigvuldig je dat met ml.  Dan wordt de eenheid dus ml, want de % vallen tegen elkaar weg.

Bereken hoeveel ml inkt je nodig hebt om 400 ml verf te maken met 1,2 volume procent inkt daarin.

Uitwerking

G: Volumepercentage inkt in verf = 1,2%; volume verf = 400 mL

G: Het volume inkt in mL, in de verf 

F: Volumepercentage inkt = (volume inkt / volume verf) x 100%

    Volume inkt = (volumepercentage inkt / 100 %) x volume verf 

O: Volume inkt = (1,2% /100%) x 400 mL = 4,8 mL             

Belangrijk: 

Bij de berekening deel je % door % en vermenigvuldig je dat met mL.  Dan wordt de eenheid dus mL, want de % vallen tegen elkaar weg.

VOORBEELDOPDRACHT 3

Een fles wijn bevat 0,70 L rode wijn. In die fles zit 91 mL alcohol. Bereken het volumepercentage van alcohol van de rode wijn.

VOORBEELDOPDRACHT 4

Een volwassene heeft een gemiddelde longinhoud (hoeveelheid lucht in de longen) van 7,0 L.

Hoeveel liter zuurstof is er dan in de longen aanwezig? (er is 21% zuurstof in de lucht aanwezig)

VOORBEELDOPDRACHT 5

Een man van 80 kg mag maximaal 36 mL alcohol nuttigen voordat hij in de auto stapt.

Een glas bier (250 mL) bevat 5,0 vol.% alcohol.

Hoeveel glazen bier mag de man dan drinken?

Berekenen concentratie

bereken de concentratie in g/L

g/L is letterlijk (aantal) gram delen door (aantal) liter

Maken opgave 2 en 3 

(vanaf blz 147)

Huiswerk 3.2

Maken vraag 2 t/m 8 + 10