Movies that Matter - The Mind Game (voorbereiding bioscoopbezoek) - v.a. vmbo b/k

• Maatschappijleer
• Burgerschap
• +4
• Middelbare school
• MBO
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4-6
• Studiejaar 1-4

Introductie

Welkom bij deze les ter voorbereiding op het bioscoopbezoek van The Mind Game. Deze les kan in 1 lesuur van 45-50 min worden behandeld. We adviseren deze tijd ook echt in te plannen voor dit onderwerp, gezien de actualiteit en complexiteit. Tijdens deze les maakt de leerling of de student kennis met mensenrechten in de breedste zin van het woord. Ze leren over migratie, de impact van de vluchtreis van SK, en hoe hij omgaat met de enorme mentale druk van de asielprocedure, wantrouwende autoriteiten en verontrustende berichten van thuis.

Instructies

Lesinstructie

• Per slide is beschreven wat de bedoeling is;
• Deze les kan gegeven worden met de inzet van mobiele telefoons, maar ook zonder. Je kunt dit aan- of uitzetten door na het openen van de lespresentatie, het vinkje onder in het scherm van de les te deactiveren;
• Op de slides zijn hotspotbuttons te vinden. Door deze aan te klikken verschijnt er (extra) informatie, een vraag of een instructie. Als docent kun je ervoor kiezen om de informatie onder de hotspotbutton met hoed samen met de leerlingen te lezen of zelf aan leerlingen te vertellen. De informatie is daarom ook opgenomen in de instructies bij de losse slides.

Leerdoelen

Leerlingen of studenten kunnen na deze les:

• uitleggen wat mensenrechten zijn en waarom mensenrechten belangrijk zijn;
• uitleggen dat er verschillende redenen zijn om te migreren;
• uitleggen wat het voordeel is van je paspoort;
• een mening vormen over de asielprocedure in Nederland.

Movies that Matter

De missie van Movies that Matter is om mensenrechten onder de aandacht te brengen en te houden. We gebruiken film als middel om het gesprek over een rechtvaardige wereld op gang te brengen en leerlingen en studenten bewust te maken van mensenrechten en maatschappelijke vraagstukken.

Naast dat zij leren wat mensenrechten zijn, proberen wij ze ook bewust te maken van manieren waarop zij zelf kunnen bijdragen aan de bescherming daarvan. Daarbij is het belangrijk om zich bewust te worden van hun eigen perspectief – en van het feit dat er meerdere perspectieven naast elkaar bestaan. Het doel is dat de leerlingen leren een genuanceerde mening te vormen. Op langere termijn hopen we dat dit leidt tot een ruimer wereldbeeld en tot het besef dat diversiteit vanzelfsprekend is binnen de Nederlandse samenleving.

LET OP: DIT ZIJN NOTITIES TER INFO - NIET OM VOOR TE LEZEN

Deze voorbereidende les hoort bij de documentaire The Mind Game (2023), gemaakt door Eefje Blankevoort en Els van Driel in samenwerking met Sajid Khan Nasiri, de hoofdrolspeler. De les is in delen opgedeeld:

1. Introductie (10 min)

2. Mensenrechten (10 minuten)

3. Migratie en beleid (10 minuten)

4. De asielprocedure (15 minuten)

5. Toetsing en afronding (5 min)

Na deze les kun je:

• uitleggen wat mensenrechten zijn en waarom mensenrechten belangrijk zijn;

• uitleggen dat er verschillende redenen zijn om te migreren;

• uitleggen wat het voordeel is van je paspoort;

• een mening vormen over de asielprocedure in Nederland

Na deze les kun je:

• uitleggen wat mensenrechten zijn en waarom mensenrechten belangrijk zijn;

• uitleggen dat er verschillende redenen zijn om te migreren;

• uitleggen wat het voordeel is van je paspoort;

• een mening vormen over de asielprocedure in Nederland;

Werkvorm: gespreksregels opstellen

Om een veilige sfeer te bevorderen in de klas, vraag je leerlingen of studenten in gesprek te gaan over: Hoe willen we dit soort gesprekken met elkaar voeren? Laat ze met elkaar praten tot er overeenstemming is bereikt over alle regels. Zorg ervoor dat je de regels visualiseert op het bord of op een groot vel papier. Enkele voorbeelden van regels waar je op zou willen uitkomen zijn:

• Wat er hier besproken wordt, blijft hier;
• Luister actief en laat elkaar uitpraten;
• Probeer niet meteen te oordelen;
• Ruimte innemen versus ruimte geven (geef ze mee dat iedereen spreektijd krijgt);
• Respecteer andere meningen;
• Enzovoorts.

Wil je tips over hoe maatschappelijke thema’s bespreekbaar te maken in de klas? Kijk dan in het PDF document ‘Maatschappelijke thema’s bespreekbaar maken in de klas’ dat is meegestuurd per mail.

Woordweb: Wat weet jij van mensenrechten?

Welke kennis is aanwezig bij de leerlingen over mensenrechten. Maak samen een woordenwolk of mindmap en ga hier samen over in gesprek. Gebruik deze voorkennis om het gesprek aan te gaan in de klas.

Mensenrechten beschermen de waardigheid van ieder mens. Je hebt mensenrechten omdat je mens bent, welk geslacht, etnische afkomst, godsdienst of politieke overtuiging je ook hebt. De rechten zijn vastgelegd in een document van de Verenigde Naties (VN) en heet de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Dit document bevat 30 artikelen. Deze rechten gelden altijd en overal, voor iedereen. Mensenrechten hebben een speciale plaats in het recht. Ze zijn vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en er zijn internationale afspraken over gemaakt.

recht op een goed en fijn leven. 

Je hebt mensenrechten omdat je mens bent, ongeacht welk geslacht, etnische afkomst, godsdienst of politieke overtuiging je ook hebt. De rechten zijn vastgelegd in een document van de Verenigde Naties (VN) en heet de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Dit document bevat 30 artikelen. 

Deze rechten gelden altijd en overal, voor iedereen.

Ieder mens heeft recht op een goed en fijn leven. Je hebt mensenrechten omdat je mens bent, ongeacht welk geslacht, etnische afkomst, godsdienst of politieke overtuiging je ook hebt. De rechten zijn vastgelegd in een document van de Verenigde Naties (VN) en heet de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Dit document bevat 30 artikelen. Deze rechten gelden altijd en overal, voor iedereen. Mensenrechten hebben een speciale plaats in het recht. Ze zijn vastgelegd in de Nederlandse Grondwet en er zijn internationale afspraken over gemaakt.

Toelichting afbeelding: 

Deze afbeelding, gemaakt door Erin Aniker, is een afbeelding van ‘Everyone has the right to freedom of movement’, wat betekent dat iedereen vrij zou moeten kunnen reizen of zich verplaatsen.

Deze oefening geeft inzicht over het herkennen van mensenrechten. Hoe zien we deze terug in de maatschappij? Hoe hebben we zelf met mensenrechten te maken? 

Wat is een mensenrecht? Waar of niet waar?

Instructie: Vraag per stelling of deze waar of niet waar is. Indien je niet werkt met mobiele telefoons, kun je ook staan of hand omhoog (waar) en zitten of hand omlaag (niet waar) inzetten. Doel van de oefening is om leerlingen en studenten te laten nadenken over hoe mensenrechten in de praktijk voorkomen.

Iedereen heeft recht op gelijke behandeling zonder discriminatie.

Waar

Niet waar

Wat is een mensenrecht? Waar of niet waar?

Iedereen heeft recht op gelijke behandeling zonder discriminatie.

Antwoord: Dit klopt en is een belangrijk onderdeel van mensenrechten: gelijkwaardigheid.

Je zou eventueel kunnen doorvragen of dit wordt nageleefd. Behandelen we iedereen gelijkwaardig?

Je mag zelf beslissingen nemen die over jezelf gaan, bijv. eigen geloof kiezen, maar ook abortus.

Waar

Niet waar

Wat is een mensenrecht? Waar of niet waar?

2. Je mag zelf beslissingen nemen die over jouzelf gaan, zoals je eigen geloof kiezen, maar ook bijvoorbeeld abortus.

Toelichting: Waar. Het recht om zelf keuzes te mogen maken is een belangrijk onderdeel van mensenrechten. Je eigen geloof kiezen en abortus zijn daar voorbeelden van.

Als kind of minderjarige heb je recht op familie.

Waar

Niet waar

Wat is een mensenrecht? Waar of niet waar?

3. Als kind of minderjarige heb je recht op familie

Toelichting: Waar. Kinderen hebben het recht om bij hun ouders op te groeien, tenzij dat niet in het belang is van het kind. In het kader van vluchten hebben kinderen recht op gezinshereniging, dat betekent dat een ouder naar Nederland komt.

Wat weet jij van migratie?

Welke kennis is aanwezig bij de leerlingen over migratie? Maak samen een woordenwolk of mindmap en ga hier samen over in gesprek. Gebruik deze voorkennis om het gesprek aan te gaan in de klas.

Migratie theorie

Privilege, huh wat is dat?

Privileges zijn voordelen die iemand krijgt, soms zonder het te verdienen, vanwege bijvoorbeeld hun achtergrond of identiteit, zoals waar ze zijn geboren of hun huidskleur.

Is migratie iets nieuws?

Migratie is niet iets nieuws, het bestaat al zolang als de mensheid. Wat denken jullie, maakt het uit waar je geboren bent? Brengt dit privileges* met zich mee?

Wat is migratie?

Migratie is het verplaatsen van van de ene plek naar de ander.

Welke soorten migratie zijn er?

Er zijn verschillende soorten migratie:

• Gedwongen migratie – vanwege conflict, oorlog of ander gevaar waarbij de overheid je niet kan of wilt beschermen
  
  
• Arbeidsmigratie – aan het werk gaan in een ander land
  
  
• Gezinshereniging – migreren om herenigd te worden met je familie

Migratie & Beleid

Migratie is het verplaatsen van van de ene plek naar de ander. Er zijn verschillende soorten migratie:

• Gedwongen migratie – vanwege conflict, oorlog of ander gevaar waarbij de overheid je niet kan of wilt beschermen
• Arbeidsmigratie – aan het werk gaan in een ander land
• Gezinshereniging – migreren om herenigd te worden met je familie

Migratie is niet iets nieuws, het bestaat al zolang als de mensheid. Wat denken jullie, maakt het uit waar je geboren bent? Brengt dit privileges* met zich mee?

*Privilege, huh, wat is dat?

Privileges zijn voordelen die iemand krijgt, soms zonder het te verdienen, vanwege bijvoorbeeld hun achtergrond of identiteit, zoals waar ze zijn geboren of hun huidskleur.

Welk voordeel heeft een paspoort?

Paspoort privilege betekent dat je voordeel hebt, alleen doordat je een specifiek paspoort hebt, bijvoorbeeld met reizen of studeren.

In vergelijking, als je in Ghana bent geboren, ervaar je waarschijnlijk beperkingen en strengere visumvereisten, waardoor je niet snel internationaal kan reizen en je dus geen toegang hebt tot kansen wereldwijd.

En welk voordeel heeft een paspoort dan?
Paspoort privilege betekent dat je voordeel hebt, alleen doordat je een specifiek paspoort hebt. Als je bijvoorbeeld in Nederland bent geboren, heb je vaak meer reismogelijkheden en gemakkelijker toegang tot studie- en werkgelegenheid in andere landen. In vergelijking, als je in een ander land bent geboren, zoals Afghanistan, Egypte, Nepal of Pakistan, heb je zelfs met een paspoort weinig geluk: je kunt namelijk naar veel landen nog steeds niet reizen.

Open vraag:

• Zou jij naar een ander land willen om te reizen, studeren of werkervaring op te doen?
• Is het eerlijk dat waar je wieg staat je leven bepaald? 
• Zou iedereen het recht moeten hebben om te migreren om evenveel kansen te hebben als mensen uit een land met een goed paspoort?
• Zou migratie een mensenrecht moeten zijn?

Een streng migratiebeleid

Europa heeft een heel streng migratiebeleid. Zo wordt er door de EU duizenden kilometers aan grensmuren gebouwd, wordt er dure apparatuur ingezet om mensen langs de grenzen op te sporen en hebben mensen die grenzen proberen over te steken vaak met extreem geweld te maken. 

Geweld en pushbacks

Is het toegestaan om mensen die grenzen oversteken op die manier te behandelen of om ze terug te duwen naar het land waar ze vandaan komen (dit heet een pushback)?

Op de vlucht naar een land in Europa

Europa heeft momenteel een heel streng migratiebeleid. Zo wordt er door de EU duizenden kilometers aan grensmuren gebouwd, wordt er dure apparatuur ingezet om mensen langs de grenzen op te sporen en hebben mensen die grenzen proberen over te steken vaak met extreem geweld te maken.

Stelling: Is het denk je toegestaan om mensen die grenzen oversteken op die manier te behandelen of om ze terug te duwen naar het land waar ze vandaan komen (dit heet een pushback)?

Antwoord: Nee, het is wettelijk niet toegestaan. Ieder mens heeft het recht om asiel aan te mogen vragen in het land van bestemming. Dat betekent dus niet dat het eerste land waar ze zijn in Europa, dat ze daar alleen asiel mogen aanvragen. Daarnaast is het gebruiken van geweld in strijd met mensenrechten. 

De mensenrechten waar het dan om gaat zijn: recht op asiel, recht op leven en veiligheid en het recht om niet gediscrimineerd te worden.

Wat zie je?

Instructie:

• Introduceer het schilderij "Hoping To Survive" van Razieh Gholami, geschilderd in 2019, aan de klas.
• Observatie: Vraag de studenten om het schilderij zorgvuldig te observeren zonder meteen te reageren. Moedig hen aan om aandacht te besteden aan details, kleuren, compositie en emoties die ze mogelijk waarnemen.
• Open vraagstelling: Stel een open vraag zoals: "Wat gebeurt er in dit schilderij? Wat zie je en hoe zie je dat?" Moedig de studenten aan om hun observaties te delen zonder te oordelen.
• Luisteren en reflecteren: Luister naar de verschillende interpretaties van de studenten. Vermijd het geven van goed of fout antwoorden; focus op het begrijpen van diverse perspectieven.
• Verdiepende vragen: Stel vervolgvragen om dieper op bepaalde aspecten in te gaan, zoals: "Waarom denk je dat de kunstenaar de handen zo groot heeft gemaakt?" of "Wat zou de betekenis kunnen zijn van de vlaggen die je ziet?"
• Samenvatting en discussie: Vat de verschillende interpretaties samen en benadruk dat er geen juiste of onjuiste antwoorden zijn. Stimuleer een groepsdiscussie over de verschillende perspectieven en hoe deze interpretaties kunnen variëren.

Toelichting van de kunstenaar: 

‘The journey to safety is hard. Europe doesn’t want refugees. We thought we had arrived to safety but Europe is trying to make us struggle more and send us back to danger.’ De vertaling in het Nederlands is: ‘De reis naar veiligheid is moeilijk. Europa wil geen vluchtelingen. We dachten dat we in veiligheid waren gekomen, maar Europa probeert ons nog meer te laten worstelen en ons weer in gevaar te brengen.’

Opvang in Nederland

Volgens UNCHR vroegen, in 2022, 4.207 alleenstaande kinderen asiel aan in Nederland. Ieder mens heeft recht om asiel aan te vragen. Daarnaast, volgens artikel 22 uit het Kinderrechtenverdrag, hebben kinderen die asiel zoeken of erkend zijn als vluchteling, recht hebben op bijzondere bescherming.

Let op! Er wordt binnen de politiek en in de media veel foutieve informatie gedeeld rondom het migratiedebat. Houdt hier rekening mee tijdens de les. Migratieprofessor Hein de Haas heeft veel van de bestaande foutieve aannames ontkracht. Bekijk het hoofdstuk feitenkennis (via de MtM lesbrief) voor meer informatie.

0

Bekijk de explainer video ‘Waarom het totale chaos is in Ter Apel’ (totale duur 11 min) Let op! De video start bij 02.53 min tot 10.24 min.

Toelichting:

Ter Apel, een dorpje in Groningen, is het eerste punt waar asielzoekers binnenkomen als ze in Nederland aankomen. Op het moment is het daar veel te druk, doordat er niet genoeg AZC-locaties zijn en er geen goede doorstroom meer is van vluchtelingen: uitgeprocedeerde asielzoekers blijven te lang in het AZC en er zijn niet genoeg huizen beschikbaar voor statushouders. Veel inwoners uit Ter Apel zijn klaar met de vele asielzoekers, maar er zijn te weinig andere gemeenten waar een opvang opgezet kan worden.

Rondvraag
Ga met de leerlingen in gesprek over welke bescherming zij vinden dat deze kinderen horen te krijgen aan de hand van de volgende vragen:

• Stel, jij zou moeten vluchten. Waar zou je naartoe gaan en waarom?
• Waar heeft volgens jou elk kind recht op?
• Welke speciale bescherming vind jij dat een minderjarige vluchteling hoort te krijgen?

Je kunt hierbij denken aan eten en onderdak, psychische hulp voor de traumatische ervaringen van de kinderen, de gevaarlijke tocht niet laten maken, asiel mogen aanvragen in een land, naar school kunnen gaan. Bekijk eventueel met de leerlingen de webpagina van UNCHR en/of de webpagina over artikel 22 van het Kinderrechtenverdrag.

Welke stelling over mensenrechten is onjuist?

1. Mensenrechten zijn voor iedereen en gelden altijd
2. Het doel van mensenrechten is een goed leven hebben
3. Nederland houdt zich aan alle mensenrechten
4. Mensenrechten worden bedreigd over de hele wereld

Antwoord c is het antwoord.

Antwoorden a, b en d: Mensenrechten zijn voor iedereen, gelden altijd en hebben als doel een waardig bestaan. Mensenrechten worden bedreigd over de hele wereld, bijvoorbeeld het demonstratierecht wat onder druk staat, maar ook jezelf kunnen zijn (bijv. anti LGBTQ+ regels).

Antwoord c ‘Nederland houdt zich aan alle mensenrechten’ is het antwoord op de vraag.

Ook in Nederland staan mensenrechten onder druk. Etnisch profileren (op basis van je huidskleur worden gediscrimineerd door de overheid), vluchtelingen die geen waardig bestaan mogen hebben (en in noodopvanglocaties slapen) en onze privacy die onder druk staat. Meer informatie: Amnesty

Wat is paspoort privilege?

1. Dat je alleen mag werken als je een paspoort hebt
2. Dat alleen rijke mensen recht hebben op een paspoort
3. Dat het hebben van een paspoort voordelen met zich meebrengt
4. Dat ieder persoon vanaf 18 een paspoort mag hebben

2. Wat is paspoort privilege?

a. Dat je alleen mag werken als je een paspoort hebt

b. Dat alleen rijke mensen recht hebben op een paspoort

c. Dat het hebben van een paspoort voordelen met zich meebrengt

d. Dat ieder persoon vanaf 18 een paspoort mag hebben

Antwoord c ‘dat het hebben van een paspoort voordelen met zich meebrengt’ is juist. Je mag zonder paspoort ook werken, zolang je maar een vorm van identificatie hebt. Niet alleen rijke mensen hebben recht op een paspoort, maar vaak is het wel zo dat rijke mensen vaker een paspoort hebben. In sommige landen hebben mensen niet het geld om over de grens te reizen en hebben daarom hebben ze ook geen paspoort.

Iedereen heeft recht om asiel aan te vragen. Waar of niet waar?

1. Waar
2. Niet waar

3. Iedereen heeft recht om asiel aan te vragen. Waar of niet waar?

a. Waar

b. Niet waar

Antwoord a is correct. Artikel 14 (1) van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens luidt: 'Een ieder heeft het recht in andere landen asiel te vragen en te genieten tegen vervolging'. In internationale verdragen, vooral het Vluchtelingenverdrag van 1951, is het recht op asiel verder uitgewerkt.

Dit was de voorbereidende les op de film The Mind Game. Indien er nog tijd over is, kunnen leerlingen alvast concrete vragen formuleren die ze mogelijk hebben aan SK, die zelf gevlucht is, of aan de filmmakers.