3.2 Duitsland wordt een land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.2 Duitsland wordt een land

H3

Programma

1. Uitleg: Eenwording Duitsland (15 min.)
2. Aanmelden Tijd voor Geschiedenis (5 min.)
3. Aan de slag: Oorzaken WOI (20 min.)

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen waarom Duitsland een land wordt 
• Je kunt uitleggen waarom dit voor onrust zorgde in Europa 
• Je kunt uitleggen waarom dit in het begin nog niet tot oorlog leidde 
• Je kunt uitleggen waarom de spanning echt groot werd toen Keizer Wilhelm II de baas werd in het Duitse Keizerrijk  

Grote Rijken in Europa voor 1850

• Britse Rijk 
• Frankrijk 
• Rusland 
• Oosterijk-Hongarije
• Osmaanse Rijk 

Welke grote rijken missen jullie?

Duitsland wordt een land

• Otto van Bismarck wordt minister-president van Pruisen: droomt van één Duitsland
• Oorlog als middel om een gevoel van eenheid te krijgen 

1. 1864: Oorlog met Denemarken 
2. 1866: Oorlog met Oosterrijk: Noordelijke staten worden eenheid
3. 1871: Frans-Duitse oorlog: Frankrijk verslagen, Duitsland wordt een eenheid 

• Wilhelm I wordt keizer, van Bismarck Rijkskanselier (soort minister-president)

Von Bismarck

Wilhelm I

Otto van Bismarck aan de macht (1871-1890)

• Duitsland een eenheid: Officieel Wilhelm I de baas, maar liet Van Bismarck alles beslissen
• Duitsland had Frankrijk verslagen door een veel moderne en geïndustrialiseerde leger: Elzas-Lotharingen afgepakt 
• Frankrijk wilde wilde: Revanchegedachte 
• Britse Rijk zag Duitsland als concurrent
• Van Bismarck zag het gevaar en wilde andere Europese grootmachten geruststellen = Aliantiepolitiek 

1. Allianties met onder andere Frankrijk en Britse Rijk 
2. Conferentie van Berlijn (1885): Afrika werd verdeeld onder Europese landen, maar Duitsland stelde geen hoge eisen 

Conferentie Berlijn

Verdeling Taart

Keizer Wilhelm II aan de macht (1890-1918)

• Wilhelm II wilde macht voor zichzelf: ontsloeg Van Bismarck
• Wilhelm II vond dat Duitsland te veel accepteerde en daardoor te weinig kreeg. 
• Duitsland moest een agressieve politiek gaan voeren = Weltpolitik 

1. Duitsland moest uitbreiden, buiten of in Europa
2. Duitsland moest leger versterken: Vlootwet 

Gevolg: Grote spanningen in Europa. Concurrenten Duitsland sluiten alliantie met elkaar. Duitsland sluit verbond met Oosterijk-Hongarije 

Alliantiepolitiek

Vlootwet

Rijkskanselier

Vriendschappelijk

Agressief

Weltpolitiek

Von Bismarck 

Wilhelm II

Keizer

Conferentie van Berlijn 

Aan de slag (rest van de les)

Op Tijd voor Geschiedenis worden 5 oorzaken genoemd van WOI: 

1. Nationalisme (in West-Europa en op de Balkan)
2. Militarisme en wapenwedloop
3. Economische concurrentie
4. Modern-imperialisme
5. Bondgenootschappen

Vorm zo groepjes van 3 en (1) leg uit wat de oorzaak die jij van de docent krijgt inhoudt en (2) waarom dit een oorzaak is van de Eerste Wereldoorlog.  (3) Leg daarna uit waarom dit volgens jou de belangrijkste oorzaak is.  (4) Leg ten slotte uit waarom met alleen jou oorzaak de Eerste Wereldoorlog waarschijnlijk niet was begonnen

Lesdoelen check

• Je kunt uitleggen waarom Duitsland een land wordt 
• Je kunt uitleggen waarom dit voor onrust zorgde in Europa 
• Je kunt uitleggen waarom dit in het begin nog niet tot oorlog leidde 
• Je kunt uitleggen waarom de spanning echt groot werd toen Keizer Wilhelm II de baas werd in het Duitse Keizerrijk