HC - DTSL 1870-1945 - LV 1 - (leerdoel 4,5 en 6)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Les 2

4. Je kan uitleggen wat de alliantiepolitiek van Bismarck inhoudt en waarom hij hiervoor koos.

5 Je kan uitleggen wat Weltpolitiek is en aangeven in hoeverre deze Weltpolitiek een succes was voor Duitsland. 

6 Je kan verklaren hoe de Weltpolitiek bijdroeg aan het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog.

Korte herhaling vorige les

1. Je kan schetsen hoe Duitsland eruitzag qua grootte, en samenstelling en uitleggen hoe de Duitse eenwording tot stand kwam. (schrijf op  in je schrift wat je hier nog van weet. - 3 minuten)

Frans-Duitse Oorlog

1. 1814-1815
2. 1870-1871
3. 1905
4. 1914-1915

Welke politieke stroming past bij de eenwording van Duitsland en Italië in de negentiende eeuw?

1. Liberalisme
2. socialisme
3. conservatisme
4. nationalisme

Bismarck streefde naar ….

1. kolonies
2. alliantie met Frankrijk
3. Duitse eenwording
4. wereldmacht

Tegen welk land voerde Duitsland GEEN oorlog in de aanloop naar eenwording?

1. Oostenrijk-Hongarije
2. Denemarken
3. Frankrijk
4. Rusland

Staatsinrichting tijdens het keizerrijk.
In de praktijk beruste de macht in het keizerrijk NIET bij:

1. De Rijksdag
2. Rijkskanselier Bismarck
3. De keizer
4. Het volk

Leerdoel 4

Je kan uitleggen wat de alliantiepolitiek van Bismarck inhoudt en waarom hij hiervoor koos.

Otto van Bismarck aan de macht (1871-1890)

• Duitsland een eenheid: Officieel Wilhelm I de baas, maar liet Von Bismarck alles beslissen

• Duitsland is door industrialisatie een sterke economische en politieke macht geworden
• Duitsland is omringd door sterke landen, die de macht van Duitsland vrezen
  
• Duitsland had Frankrijk verslagen door een veel moderne en geïndustrialiseerde leger: Elzas-Lotharingen afgepakt. Frankrijk wilde wraak: Revanchegedachte 
• Britse Rijk zag Duitsland als concurrent

Alliantiepolitiek van Bismarck (1)

• Van Bismarck zag het gevaar en wilde andere Europese grootmachten geruststellen = Aliantiepolitiek  
• Alliantie = bondgenootschap / samenwerking
• Hij ging bijvoorbeeld  bemiddelen in conflicten en stelde zichzelf relaxed op.
• Allianties met onder andere Frankrijk en Britse Rijk 

voorbeeld

• Conferentie van Berlijn (1885): Afrika werd verdeeld onder Europese landen, maar Duitsland stelde geen hoge eisen 

Spotprent:

Bismarck met de touwtjes in handen. De drie mannen zijn de keizers van Duitsland, Rusland en Oostenrijk-Hongarije.

meer voorbeelden van alliantie die je niet hoeft te onthouden

Alliantiepolitiek van Bismarck (2)

• Congres in Berlijn (1878): Bismarck nodigt landen uit om over problemen op de Balkan te praten.
  
• Conferentie van Berlijn (1884): Bismarck nodigt Europese landen en de VS uit om te praten over de koloniale verdeling van Afrika.
  
• De Conferentie van Berlijn is een voorbeeld van modern imperialisme

Antwoord leerdoel 4

Rijkskanselier Von Bismarck was tevreden met de bestaande grenzen maar zag wel dat Duitsland was omgeven door sterke mogendheden. Het buitenlandse beleid was daarom gericht op handhaving van het bestaande machtsevenwicht door een alliantiepolitiek. 

Leerdoel 5 en 6

5. Je kan uitleggen wat Weltpolitiek is en aangeven in hoeverre deze Weltpolitiek een succes was voor Duitsland. 

6.Je kan verklaren hoe de Weltpolitiek bijdroeg aan het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog.

Weltpolitiek

1888-1918

• Nieuwe keizer Wilhelm II wil dat Duitsland een Weltmacht (wereldmacht) wordt: met veel koloniën, grote nadruk op militarisme en een sterke vloot (Vlootwet, 1888)
• Bismarcks alliantiepolitiek werd verlaten en vervangen door de zogenaamde Weltpolitik.
• Bismarck botst met Wilhelm II en wordt ontslagen

De proclamatie van Wilhelm I tot Duits keizer op 18 januari 1871: in de Spiegelzaal van het paleis van Versailles werd het Duitse Keizerrijk uitgeroepen.

Door de plechtigheid in het buitenland te houden werd niet één van de Duitse staten bevoordeeld en werd Wilhelm I keizer van alle Duitsers. Daarnaast was het een vernedering voor de Fransen, die even daarvoor de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871) hadden verloren.

Gevolgen Weltpolitiek

1888-1918

• Industrie in teken van leger: Duitsland breidt oorlogsvloot enorm uit (Vlootwet 1888)
• Generaals bedenken aanvalsplannen (o.a.: Von Schlieffenplan) 
• Door de voorsprong van Frankrijk en Engeland op het wereldtoneel heeft de Weltpolitiek weinig succes en gaat Duitsland zich meer richten op Europa

De keizer van Duitsland is op reis

Antwoord leerdoel 5 en 6

De troonsbestijging van Wilhelm II in 1888 en het ontslag van Bismarck luidden een nieuw tijdperk in. Duitsland was niet langer tevreden met de bestaande situatie maar wilde een belangrijke plaats op het wereldtoneel. Deze ‘Weltpolitik’ was in eerste instantie gericht op overzees imperialisme, waarbij het vooral Groot-Brittannië als koloniale grootmacht tegenover zich vond.

Maar de Duitse ‘Weltpolitik’ was geen succes. In het begin van de twintigste eeuw werd de blik daarom meer gericht op het Europese continent, met name naar het oosten. Duitslands groeiende internationale ambities gingen, tot verontrusting van Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland, hand in hand met sterke economische groei en toenemend militarisme. Zowel Duitsland als de andere Europese grootmachten zochten steeds meer steun in internationale bondgenootschappen. 

Geef antwoord op het leerdoel: Je kan uitleggen wat de alliantiepolitiek van Bismarck inhoudt en waarom hij hiervoor koos.

Wat was het doel van Bismarck's Alliantiepolitiek?

1. Het voorkomen van een tweefrontenoorlog
2. het machtsevenwicht in Europa bewaren
3. Engeland als zeemacht terugdringen
4. Frankrijk klein houden

Door de weltpolitiek krijgt Duitsland een vijand erbij. Wie is dat?

1. Engeland
2. Oostenrijk-Hongarije
3. Frankrijk
4. Nederland

Wat is de Weltpolitiek van Duitsland?

1. Buitenlandse politiek van Duitsland onder Keizer Wilhelm II gericht op uitbreiding van het Duitse Rijk
2. Buitenlandse politiek van Duitsland onder Van Bismarck gericht op het sluiten van verbonden met andere landen.
3. Buitenlandse politiek van veel Europese landen gericht op het veroveren van zoveel mogelijk koloniën.
4. Buitenlandse politiek van Nederland in de 19e eeuw gericht op het behouden van de koloniën.

Wilhelm I

Wilhelm II

Weltpolitiek

Alliantiepolitiek

Bismarck afgezet

Frans-Duitse oorlog

Loopgravenoorlog

Vlootwetten

Twee samenhangende gegevens:
1 Aan het einde van de negentiende eeuw had Engeland een
voorsprong op Frankrijk in het in bezit nemen van gebieden in Afrika.
2 Bismarck zette zich tijdens de Conferentie van Berlijn in, om de
koloniale bezittingen van Frankrijk in Afrika uit te breiden.
2p --> Geef aan waarom de inzet van Bismarck opmerkelijk te noemen was, maar toch paste bij zijn buitenlandse politiek op dat moment.

Uit het antwoord moet blijken dat:

• steun voor de Franse koloniale ambitie vanuit Duitsland opmerkelijk is vanwege de grote Frans-Duitse vijandschap (sinds de oorlog van 1870-1871) 1

• maar paste bij Bismarcks buitenlandse politiek op dat moment, omdat 

/deze erop gericht was Duitsland buiten een oorlog te houden door de concurrentie tussen Frankrijk en Groot-Brittannië te bevorderen

 / door de aandacht van Frankrijk te richten op gebieden buiten Europa 

 / door via allianties het machtsevenwicht in stand te houden 1

Einde les

Vragen maken examentraining: boek blz 51, vraag 1 en 2.

Samenvatting maken / vul de leerdoelen aan