§ 3.1 Conjunctuur en welvaart

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

§ 3.1 Conjunctuur en welvaart

Welke gevolgen heeft de stand van de conjunctuur op de economie?

Kernbegrippen:

- loon-prijsspiraal

- anticyclisch / procyclisch begrotingsbeleid

- in- en uitverdieneffecten

De conjunctuur

De schommelingen van de economische groei op korte termijn heet de conjunctuur. Die schommelingen ontstaan doordat er meer of minder vraag is naar producten (EV) dan dat er gemaakt kunnen worden (potentiële productie).

In een hoogconjunctuur is er een positieve output gap en in een laagconjunctuur is er een negatieve output gap.

Het belangrijkste gevolg van een hoogconjunctuur is stijgende inflatie. Deze hoge inflatie kan een loonprijspiraal tot gevolg hebben: door stijgende prijzen zullen er in de loononderhandelingen hogere lonen worden 

gevraagd, om ervoor te zorgen dat de 

werknemers er reëel niet op achteruit gaan. 

De (loon)kosten bij bedrijven stijgen en als dit 

wordt doorberekend in de verkoopprijzen, 

stijgt de inflatie verder. 

Hierdoor komen er weer hogere looneisen, etc.

Het belangrijkste gevolg van een laagconjunctuur is conjuncturele werkloosheid. Omdat er minder vraag naar producten is, is er ook minder vraag naar werknemers. Mensen raken dan onvrijwillig werkloos.

Procyclisch en anticyclisch begrotingsbeleid

De overheid kan negatieve gevolgen van een laag- of hoogconjunctuur proberen tegen te gaan, door de overheidsbestedingen en/of de belastingen aan te passen.

Procyclisch begrotingsbeleid: als het de golfbeweging van conjunctuur versterkt.

Anticyclisch begrotingsbeleid als het te conjunctuurbeweging probeert afremt.

In- en uitverdieneffecten

De extra overheidsuitgaven (bijvoorbeeld om economie te stimuleren) kan inverdieneffecten hebben:

Inverdieneffecten: Een deel van de extra uitgaven van de overheid wordt ook weer terugverdient in de vorm van hogere belastingontvangsten: .................................................

.................................................................................................

In- en uitverdieneffecten

De extra overheidsuitgaven (bijvoorbeeld om economie te stimuleren) kan inverdieneffecten hebben:

Inverdieneffecten: Een deel van de extra uitgaven van de overheid wordt ook weer terugverdient in de vorm van hogere belastingontvangsten: 

Zo kunnen bezuinigingen van de overheid ook uitverdieneffecten hebben.

Uitverdieneffecten: De bezuinigingen van de overheid worden vooral een deel teniet gedaan door de daling van de belastingontvangsten en eventueel vergroting van de sociale zekerheidsuitgaven.