H3.4 De economische wereldcrisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 2

3.4 De economische wereldcrisis

De crisis breekt uit (blz. 159)

opdrachten 1 t/m 4

Opdracht 1a

Wat vertelt bron 1 over de welvaart in de Verenigde Staten?

• Niet alle Amerikanen waren rijk. Sommigen leefden in krottenwijken.

Opdracht 1b

Welke oplossing voor de situatie in bron 1 past bij het liberalisme?

A Alle fabrieken en bedrijven worden bezit van de staat; dan gaan ze niet failliet.

B Niets doen: als er veel werklozen zijn, dalen de lonen en ontstaan nieuwe banen.

C Met geld van de overheid werklozen inhuren voor de bouw van wegen en scholen.

D Werkloze arbeiders een goede uitkering geven, zodat ze in hun huis kunnen blijven.

Opdracht 1c

Stel: je bent in 1933 president van de Verenigde Staten. Welke oplossing bij vraag b zou jij kiezen? Leg je antwoord uit.

Ik zou kiezen voor (bijvoorbeeld):

• C - want met geld van de overheid kun je werklozen inhuren voor de bouw van wegen en scholen. Zij hebben dan inkomen en kunnen eten kopen.

Leerdoel

Je kunt twee gevolgen noemen van de economische crisis in de Verenigde Staten.

1. Veel banken, bedrijven en burgers waren hun geld kwijt en raakten in de problemen. Verschillende banken gingen failliet en ook bedrijven moesten dicht.
2. Veel mensen werden werkloos. Zij konden hun leningen niet terugbetalen aan de bank en kochten minder producten.

Opdracht 2a

Waaruit blijkt dat de Verenigde Staten in 1929 in een economische crisis verkeerden?

Noem twee voorbeelden.

1. Veel bedrijven en banken gingen failliet.
2. De aandelen waren weinig waard.
3. Mensen raakten hun baan kwijt 
4. Mensen hadden weinig geld om spullen of eten te kopen.

Opdracht 2b

Gebruik zo nodig de uitleg bij V3.1 op bladzijde 10.

De crisis in de Verenigde Staten had directe en indirecte oorzaken. Wat was de directe oorzaak en wat waren twee indirecte oorzaken?

– Bedrijven leenden veel geld om hun bedrijf uit te breiden: y

• indirecte oorzaak.
  

– Mensen gingen massaal hun aandelen verkopen:

• directe oorzaak.
  

– Mensen kochten producten met geleend geld:

• indirecte oorzaak.

Opdracht 2c

Leg uit wat er gebeurt als veel mensen tegelijk hun aandelen willen verkopen.

De prijs daalt / stijgt, want er zijn veel aandelen te koop / weinig mensen die een aandeel willen kopen.

• De prijs daalt / stijgt, want er zijn veel aandelen te koop  en weinig mensen die een aandeel willen kopen.

Opdracht 3a

Zet de volgende zinnen over de economische crisis op de juiste plaats in het schema: de werkloosheid stijgt • mensen kunnen minder kopen.

Opdracht 3b

Op welke manier probeerde president Roosevelt de crisis te beëindigen? Zet de

zinnen op de juiste plek in het schema. Kies uit: bedrijven kunnen meer producten verkopen • meer mensen hebben werk • mensen kunnen meer kopen.

Opdracht 4a

Werkten de maatregelen die president Roosevelt nam om de crisis te bestrijden? Leg je antwoord uit.

Ja / Nee, want 

• ja, want na 1933 daalde de werkloosheid. In dat jaar was Roosevelt president geworden.

Opdracht 4b

Een uitspraak: ‘De maatregelen die Roosevelt nam, maakten geen einde aan de crisis.’ Bedenk met behulp van de bron een argument voor deze uitspraak.

• Nog steeds was 14% van de bevolking werkloos; dat was nog steeds veel.

Wereldcrisis

Leerdoel • Je kunt uitleggen dat de crisis in de Verenigde Staten ook gevolgen had voor mensen in Europa.

Bedrijven verkochten minder producten en nam de werkloosheid toe. Ook de handel nam af.

In Nederland en Duitsland verloren mensen hun baan en konden geen spullen meer kopen.

Het fascisme groeit

Leerdoel • Je kunt uitleggen waarom na 1929 de populariteit van het fascisme in Europa groeide.

Door de economische wereldcrisis groeide overal in Europa de populariteit van het fascisme. Het kreeg veel steun omdat zij beloofde de werkloosheid en andere problemen op te lossen. 

Huiswerk

H3.4 - De economische wereldcrisis

- Wereldcrisis (blz. 161-162)

- Het fascisme groeit (blz. 163)

maken opdrachten 6, 7, 9, 10, 11 + 12

Opdracht 6a

Hieronder staan twee Nederlandse bedrijven. Welke gevolgen had de crisis voor elk bedrijf?

– Een binnenvaartschipper vervoert spullen uit de Rotterdamse haven naar Duitsland, maar door de crisis is er minder handel en vraag naar

spullen in Duitsland en heeft de schipper minder werk.

– Een elektronicabedrijf verkoopt luxe radio’s in binnen- en buitenland, maar door de crisis hebben mensen minder geld voor luxeproducten en kan het bedrijf minder producten verkopen.

Opdracht 6b

Gebruik bron 4. Welk gevolg van de crisis zie je hier?

• Het gevolg is dat er (veel) werkloosheid was.

Opdracht 6c

Stel, de kostwinner van een arbeidersgezin verliest zijn baan. Bedenk zelf twee gevolgen hiervan voor dat gezin.

1. er is minder geld voor voedsel of kleding.
2. het gezin kan de huur niet meer betalen en komt op straat te staan.

Opdracht 7

Is de zin een oorzaak (O) of een gevolg (G) van de crisis in de jaren 1930?

Zet een O of een G voor elke zin.

1. Amerikaanse burgers en bedrijven hadden hoge schulden. O
2. De wereldhandel nam sterk af. G
3. In veel landen nam de werkloosheid toe. G
4. Veel mensen probeerden tegelijk hun aandelen te verkopen. O

Opdracht 7

Is de zin een oorzaak (O) of een gevolg (G) van de crisis in de jaren 1930?

Zet een O of een G voor elke zin.

1. Amerikaanse burgers en bedrijven hadden hoge schulden. O
2. De wereldhandel nam sterk af. G
3. In veel landen nam de werkloosheid toe. G
4. Veel mensen probeerden tegelijk hun aandelen te verkopen. O

Opdracht 9a

Hoe heette de fascistische partij in Duitsland?

• De NSDAP: de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij.

Opdracht 9b

Hieronder staan vier kenmerken van het fascisme. Schrijf telkens op welk idee van Hitler daarbij paste.

– Tegen democratie:

• er moet een sterke leider zijn.

– Volk is een eenheid:

• het volk moet gehoorzamen aan de leider (extreem nationalisme)

– Extreem nationalisme:

– Geweld is niet erg

Opdracht 9b

Hieronder staan vier kenmerken van het fascisme. Schrijf telkens op welk idee van Hitler daarbij paste.

– Extreem nationalisme:

• Duitsland moet weer sterk worden/ chauvisme

– Geweld is niet erg:

• tegenstanders mag je met geweld bestrijden.

Opdracht 9c

Maak de zin kloppend.

Jodenhaat is een kenmerk van het fascisme / nationaalsocialisme.

• nationaalsocialisme

Opdracht 10a

Na welk jaar kreeg de NSDAP veel meer stemmen?

• Nadat de economische crisis was begonnen in 1929 nam het aantal stemmen in 1930 toe.

Opdracht 10b

Leg uit om welke reden de NSDAP juist vanaf dat jaar veel stemmen kreeg.

• In 1929 was er een grote economische crisis uitgebroken. In Duitsland was veel werkloosheid en mensen waren ontevreden over de regering. De NSDAP beloofde de problemen op te lossen.

Opdracht 10c

Gebruik ook bron 5. Leg uit welk verband er is tussen wat je ziet in bron 5 en het aantal zetels van de NSDAP in 1932.

– In bron 5 zie je 

• dat mensen weinig geld hebben. Ze kopen eerst eten en als er wat over is, betalen ze ook de huur. Ze steunen de NSDAP en de communisten.

Opdracht 10c

Gebruik ook bron 5. Leg uit welk verband er is tussen wat je ziet in bron 5 en het aantal zetels van de NSDAP in 1932.

– Het gevolg daarvan zie je in bron 6, omdat 

• je daar ziet dat de NSDAP in 1932 veel stemmen kreeg.

Opdracht 11a

Hoe heette de fascistische partij in Nederland?

• De NSB: de Nationaalsocialistische Beweging.

Opdracht 11b

De Nederlandse fascist Anton Mussert wilde een Groot Nederland, dat moest bestaan uit Nederland, België en een deel van Frankrijk. Bij welk kenmerk van het fascisme past dit idee?

A Een sterke leider.

B Extreem nationalisme.

C Geweld en soldaten zijn belangrijk.

D Een sterke eenheid maken van het volk.

Opdracht 12a

Opdracht 12b

Opdracht 12c

Huiswerk

3.7 | Jozef Stalin en de Sovjet-Unie

lees blz. 176

opdrachten 3, 4d, 5b-c-d, 6c en 7