Overige

Overige

FP H25

Vitamines en mineralen

Doel van de les

- Vitamines en mineralen benoemen

- Functie van de vitamines en mineralen 

voor de gezondheid uitleggen

- Rol van calcium bij osteoporose (behandeling)

- Aandacht ijzer, vitamine B11 en vitamine B12 bij bloedarmoede

- Interacties vitamine B12 en ijzerpreparaten

Korte herhaling Vitamine B12...

- Cyanocobalamine

- Nodig voor bloedcellen en zenuwen

- Opname via voeding in de dunne darm , 

   mbv Intrinsic factor uit de maag

Vit B12

- Tekort veroorzaakt bloedarmoede (anemie)

- Tekort door te weinig in voeding / te weinig opname in darmen

   bij maag-darmziekten 

   (Crohn, colitis ulcerosa, pernicieuze anemie)

- Klachten: moe, duizelig, tintelingen handen / voeten, ....

AAP Opdracht

Vitamines : Superfoods?

Vraag 1:
Wat is de definitie van vitamine?

Een vitamine is een micro-nutriënt dat in organismen zoals de mens wordt gebruikt in co-enzymen. Omdat vitaminen niet worden verbruikt heeft de mens er maar heel weinig van nodig. Organismen kunnen niet of in onvoldoende mate zelf vitaminen maken. Nutrient=voedingsstoffen

1. Vitamine A
   
2. Vitamine B1
   
3. Vitamine B2
   
4. Vitamine B3
   
5. Vitamine B5
   
6. Vitamine B6
   
7. Vitamine B8
   
8. Vitamine B11
   
9. Vitamine B12
   
10. Vitamine C
    
11. Vitamine D
    
12. Vitamine E
    
13. Vitamine K
    

1. Retinol
   
2. Thiamine
   
3. Riboflavine
   
4. Niacine
   
5. Pantotheenzuur
   
6. Pyrydoxine
   
7. Biotine
   
8. Foliumzuur
   
9. Cyanocobalamine
   
10. Ascorbinzuur
    
11. Cholecalciferol
    
12. Tocoferol
    
13. Konakion; (K1=fytomenadion; K2 = menaquinon)

Vraag 3 en 4:
Welke vitamines zijn water oplosbaar? En welke vetoplosbaar?

wateroplosbaar; Alle B en C 

Vetoplosbaar; A,D,E,K (Kade)

Vraag 5:
Wat is het voordeel van water oplosbare vitamines bij de veiligheid in het gebruik (en dus meteen het nadeel van de vet oplosbare vitamines)

Water oplosbare vitamines worden door de nieren uitgescheiden. Overdosering van bv vitamine C wordt uitgeplast en richt geen schade aan.

De vet oplosbare vitamines worden bij overdosering in het lichaam opgeslagen en kunnen dan schade aanrichten.

Vraag 6:
Wat is scheurbuik en aan welk vitaminetekort is dit jongetje overleden?

Scheurbuik (medisch: scorbutus of scorbuut) is een ziekte, die zich voordoet als gevolg van een langdurig gebrek aan vitamine C, van een ascorbinezuurdeficiëntie. Scheurbuik is bekend van de eerste ontdekkingsreizen omstreeks 1500 met zeilschepen om de wereld.

Symptomen en behandeling[bewerken]

Symptomen van scheurbuik zijn onder meer zwellingen en bloedingen van het tandvlees, petechiën, vooral op onderbenen, slapte, stijve en pijnlijke ledematen en inwendige bloedingen. Er is geen sprake van een specifieke buikaandoening. Onbehandelde scheurbuik is op lange termijn dodelijk, maar de behandeling is eenvoudig: vitamine C innemen.

Vraag 7

• Hoe krijg je voldoende Vitamine A binnen?
  
• Kan je vitamine A overdoseren? Wat gebeurt er dan?
  
• Waar is vitamine A goed voor?
  
• Hoe merk je dat je een tekort hebt?
  

a-

Vitamine A, ook wel retinol, is één van de vitamines die het lichaam zelf kan aanmaken. Daarvoor heeft het wel bèta-caroteen nodig. Bèta-caroteen wordt ook wel pro-vitamine A genoemd.

Natuurlijke bronnen van vitamine A zijn onder meer boter, halvarine, margarine, vis, (volle) melkproducten en lever. Bèta-caroteen zit in veel fruit en groenten (vooral felgekleurde varianten, zoals wortels), in veel koolsoorten en bijvoorbeeld broccoli.

b-

Ja, Tijdens de zwangerschap is deze aanbevolen hoeveelheid hoger, namelijk tussen de 800 en 1000 mcg per dag. Maar je dient er dan wel alert op te zijn dat je hier niet te veel overheen gaat. Een overschot aan vitamine A kan in de eerste periode van de zwangerschap namelijk negatieve gevolgen voor het ongeboren kind hebben. Er wordt dan ook vooral aangeraden om op te letten met producten van/ met lever te eten. Een sneetje met leverpastei bevat bijvoorbeeld al 400 microgram vitamine A. Zwangeren dienen ook weer niet te voorzichtig te zijn met de inname van vitamine A, want een tekort aan vitamine A kan ook weer schadelijk zijn.

c-

Het gezichtsvermogen. Vooral voor het aanpassen aan het donker

Een gezonde huid.

De vorming van bloedvaten en slijmvliezen.

Ook speelt ze een grote rol bij de weerstand tegen infecties.

d-

Vitamine A- tekort: symptomen en gevolgen

Een tekort aan vitamine A kan een droge huid en dof haar veroorzaken. Ook zul je een verminderde weerstand hebben. Wanneer er sprake is van een chronisch tekort van deze vitamine, dan kan nachtblindheid een gevolg zijn. Deze kan mogelijk overgaan tot totale blindheid. Vooral in ontwikkelingslanden komt dit voor.

Vraag 8 

• Hoe krijg je voldoende Vitamine B1 binnen?
  
• Kan je vitamine B1 overdoseren? Wat gebeurt er dan?
  
• Waar is vitamine B1 goed voor?
  
• Hoe merk je dat je een tekort hebt?
  

a-

Aardappelen

Graanproducten.

Brood.

Vlees.

Melkproducten.

b-NEE

c-

Vitamine B1, ofwel thiamine, zorgt ervoor dat de koolhydraten uit het voedsel worden verbrand, waardoor je meer energie krijgt.

d-

Vitamine B1- tekort: symptomen en gevolgen

Een tekort aan vitamine B1 kan afwijkingen aan hart- en zenuwstelsel als gevolg hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan geheugenverlies, depressie of problemen met de concentratie. Ook verminderde eetlust of reflexen kunnen een gevolg zijn, net als gewichtsverlies of spierzwakte.

Vraag 9

• Hoe krijg je voldoende Vitamine B2 binnen?
  
• Kan je vitamine B2 overdoseren? Wat gebeurt er dan?
  
• Waar is vitamine B2 goed voor?
  
• Hoe merk je dat je een tekort hebt?
  

a-

Vitamine B2 (Riboflavine) krijg je voornamelijk binnen via eieren, noten, melk(producten), groente, fruit en vlees.

b-NEE

c-

Vitamine B2 zorgt voor:

Het gezond houden van huid en haar.

Een positief effect op de spijsvertering en het zenuwstelsel.

Beschermt de ogen tegen de schadelijke invloeden van zonlicht.

d-

Vitamine B2- tekort: symptomen en gevolgen

Door een tekort aan vitamine B2 kun je een schilferige huid en kloofjes in de lippen krijgen. Ook kun je last krijgen van vermoeidheidsklachten. Een schadelijker gevolg van een tekort aan vitamine B2 is een verlaging van het hemoglobinegehalte in je bloed, dit is het stofje dat zuurstof in je bloed vervoert van de longen naar andere delen in je lichaam.

Vraag 10

• Hoe krijg je voldoende Vitamine B3 binnen?
  
• Kan je vitamine B3 overdoseren? Wat gebeurt er dan?
  
• Waar is vitamine B3 goed voor?
  
• Hoe merk je dat je een tekort hebt?
  

a-Vitamine B3 (Niacine) zit in:

Bruin (volkoren) brood.

Noten.

Vis.

Vlees.

Groenten.

Aardappelen.

b-NEE

c-

Vitamine B3 is goed voor de werking van het zenuwstelsel en het bevordert de energieproductie in het lichaam.

d-

Vitamine B3 tekort: symptomen en gevolgen

Dit komt niet heel vaak voor, omdat je al voldoende van vitamine B3 binnenkrijgt door eirijk te eten. Wanneer er toch een tekort ontstaat dan merk je dit door klachten van vermoeidheid, huiduitslag of huidontstekingen. In zeer ernstige gevallen kunnen stoornissen in het bewustzijn voorkomen of zelfs dementie.

Vraag 11 - Vitamine B5

• Goede voedingsbronnen voor vitamine B5 zijn; Aardappelen.,Eieren.Melk.Vlees.Volkorenproducten.
• Vitamine B5 (pantotheenzuur) is nodig voor het herstel van onze weefsels. Verder helpt ze bij de opbouw en afbraak van eiwitten, vetten en koolhydraten. Ook is deze vitamine nodig voor de vorming van bepaalde hormonen.
• Een vitamine B5- tekort komt alleen voor in gevallen van ernstige ondervoeding.
  

Vraag 12 - Vitamine B6

• Vitamine B6 (Pyrydoxine) zit onder meer in aardappelen, bruin brood, banaan, vis, vlees en melk(producten).
• Vitamine B6 belangrijk voor:vorming van rode bloedcellen.; opbouw van DNA (erfelijk materiaal).; opbouw en afbraak van eiwitten.; goede werking van het zenuwstelsel.

• Door een tekort aan vitamine B6 kun je verschillende klachten krijgen, waaronder verwardheid, depressie, aandoeningen aan het zenuwstelsel, vermoeidheid, ontsteking van huid of tong. Wanneer babytjes een tekort aan deze vitaminen hebben, dan kunnen ze last krijgen van braken, stuipjes en gewichtsverlies.
  

Vraag 13 - Vitamine B8

• Zit in Sojabonen, Noten, Eieren, Lever, Melk.
  
• Vitamine B8(biotine) is goed voor de goede ontwikkeling van huid en haar, de vorming van vetzuren en de energieproductie in ons lichaam.
• Vitamine B8- tekort: spierpijn, moeheid, bloedarmoede, depressie, minder zin in eten, ontsteking van tong en huidafwijkingen.
• Omdat in veel voedingsmiddelen vitamine B8 zit, komt een tekort aan deze vitamine vrij weinig voor. 

Vraag 14 - Vitamine B11

• B11 = Foliumzuur zit onder meer in groenten (broccoli, spruitjes), bruin brood, vlees en eieren.
• Vitamine B11 is goed voor; opbouw van het DNA (ons erfelijk materiaal).; opbouw en afbraak van eiwitten. Verkleinen van de kans op hart- en vaatziekten, samen met de vitamines B6 en B12. 
• Vitamine B11- tekort: symptomen en gevolgen; bloedarmoede, vermoeidheid, afwijkingen bij geboortes (open ruggetje of miskraam) ontstaan. Een tekort aan vitamine B11 kan er ook voor zorgen dat  darmen minder voedingsstoffen opnemen    .

samen met de vitamines B6 en B12. Zij zetten de schadelijke stof homocysteïne om in onschadelijke stoffen. Homocysteïne is een vermoedelijk schadelijk tussenproduct dat ontstaat tijdens de eiwitstofwisseling in ons lichaam. Een verhoogd homocysteïnegehalte zou een risicofactor kunnen zijn voor het

Minder vaak voorkomend zijn gevolgen als veranderingen in beenmerg en bloedcellen.

 ontstaan van hart- en vaatziekten.

(Foliumzuur verkleint namelijk de kans op een miskraam of een aangeboren afwijking als een open ruggetje verkleinen.) Behandelen of hierop terugkomen bij vraag 16

Vraag 15 - Vitamine B12

• Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten als eieren, melk(producten), vlees en vis.
  
• Vitamine B12 helpt bij:bouw van ons erfelijk materiaal.opbouw en afbraak van eiwitten.;aanmaak van rode bloedcellen.; goede werking van het zenuwstelsel.

• Een tekort aan vitamine B12 komt veel voor bij mensen die gedurende een langere periode geen dierlijke producten gebruiken. J Een tekort aan B12 kan bloedarmoede (met vermoeidheid, gebrek aan eetlust en ademnood als symptomen) en schade aan de zenuwen teweegbrengen. Ouderen kunnen bij een tekort aan deze vitamine last krijgen van geheugenproblemen.

Vitamine B12- tekort: symptomen en gevolgen

Een tekort aan vitamine B12 komt veel voor bij mensen die gedurende een langere periode geen dierlijke producten gebruiken. Je merkt dit tekort niet meteen op, omdat je lichaam een voorraad ervan aanlegt. Een tekort aan B12 kan bloedarmoede (met vermoeidheid, gebrek aan eetlust en ademnood als symptomen) en schade aan de zenuwen teweegbrengen. Ouderen kunnen bij een tekort aan deze vitamine last krijgen van geheugenproblemen.

Soms krijgt een patiënt voldoende Vitamie B12 binnen met de voeding, maar ontstaat er toch een tekort aan Vitamine B12. De arts kan dan besluiten cyamocabalamine in tabletvorm voor te schrijven. Vroeger werd dan een injectie van hydroxycobalamine (broertje van cyanocobalamine) gegeven. Tegenwoordig blijken bijna alle patiënten goed te reageren op hoge dosis oraal per tablet (1000µg = mcg)

Vraag 16:
* Wat is de juiste dosering van foliumzuur aan het begin van een zwangerschap?

Vermindering van het risico op neuralebuisdefecten tijdens de zwangerschap:

oraal: volwassenen 0.4-0.5 mg per dag vanaf ten minste 4 weken voorafgaand aan de conceptie tot en met 10 weken na de eerste dag van de laatste menstruatie; 

Wanneer wordt er door de gynaecoloog een hogere dosering foliumzuur voorgeschreven aan het begin van een zwangerschap.?

Wat is dan de dosering?

1. Zwangere zelf met neuralebuisdefect
2. Zwangerschap op hoge leeftijd
3. Zwangere hypertensie heeft
4. Zwangere erg misselijk is

bij vrouwen met een foliumzuurdeficiëntie,

vrouwen die zelf een neuralebuisdefect hebben of eerder een kind hebben gekregen met een neuralebuisdefect 5 mg per dag.

Vraag 17 - Vitamine C

• vitamine C zijn, zoals waarschijnlijk wel bekend, de citrusvruchten, maar ook ander fruit, groenten (vooral koolsoorten) en nieuwe aardappelen zijn goede leveranciers.
  
• Vitamine C:verhoogt de weerstand.,conditie steunweefsel, botten, tanden en bloedvaten. enbevordert de opname van het mineraal ijzer.
• Vitamine C- tekort:  een verminderde weerstand en wondgenezing, slapeloosheid, vermoeidheid, bloedend tandvlees en reumatische klachten, scheurbuik

Vraag 18 - Vitamine D

• Zonlicht 
• Bij overdosering Ca gehalte omhoog; verwardheid, botpijn en nierfalen 
• Zorgt voor sterke botten en tanden en goede weerstand 
• Bij tekort; Osteoporose, spierkrampen of -zwakte en Engelse ziekte 

Vraag 19 - Vitamine E

• Er zit veel vitamine E in:Eieren. Margarine.  plantaardige oliën.Noten. Granen. Groenten.
• De belangrijkste bijwerking bij een overdosering is het gevaar op ongewenste bloedingen.
• Vitamine E speelt een rol in rode bloedcellen en spier- en andere weefsels en het versterkt het afweersysteem. Ook is het een belangrijke antioxidant.
• Vitamine E tekorts bloedarmoede en schade aan de hersenen.  .

Vraag 20 - Vitamine K

• Vitamine K wordtaangemaakt door bacteriën in de dikke darm;  Verder zijn eieren, melk(producten), granen, vlees, groenten (spinazie, broccoli en boerenkool) en fruit goede leveranciers
• Bij overdosering is bloedarmoede en geelzucht.
• Vitamine K speelt een rol in bloedstolling en aanmaak van botweefsel 
• Vitamine K tekort zorgt bij baby’s voor bloedingen bij baby's. Volwassen kunnen last hebben van een vertraagde bloedstolling. 

Vitamine K wordt voor een belangrijk deel in ons lichaam aangemaakt door bacteriën in de dikke darm; maar zoals gezegd: voor een groot deel maken we deze vitamine zelf aan. Verder zijn eieren, melk(producten), granen, vlees, groenten (spinazie, broccoli en boerenkool) en fruit goede leveranciers.

b-Ja, Gevolgen van een overdosering zijn zeer zeldzaam, maar kan in extreme gevallen leiden tot bloedarmoede en geelzucht.

c-

Vitamine K is belangrijk voor verschillende processen:

De bloedstolling. Omdat pasgeboren baby's nog onvoldoende darmbacteriën hebben, hebben zij een grote kans op een vitamine K-tekort, wat weer tot bloedingen kan leiden.

De aanmaak van botweefsel.

d-Vitamine K- tekort

Tekort aan vitamine K zorgt bij baby’s voor bloedingen bij baby's. Volwassen kunnen last hebben van een vertraagde bloedstolling.