Herhaling voor SO 2.1 t/m 2.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Herhaling Voor het SO

Lesplan

per paragraaf oefenen en vragen kunnen stellen

2.1 Het skelet

De leerling kan de onderdelen van het skelet benoemen

De leerling kan de 4 functies van het skelet omschrijven

De leerling kan de functie van pijpbeenderen uitleggen

De leerling kan de functie van platte beenderen uitleggen

De leerling kan de opbouw van pijpbeenderen beschrijven

De leerling kan het verschil in opbouw tussen beenweefsel en kraakbeenweefsel omschrijven

De leerling kan uitleggen hoe botten langer worden

De leerling kan uitleggen hoe botten kleiner worden

Sleep de juiste benaming naar het juiste onderdeel.

Schedel

Ledenmaten

bekken

borstkas

Bekijk het skelet in de afbeelding. Welke namen horen bij de nummers?

1

2

3

4

5

6

Ellepijp

Spaakbeen

Opperarmbeen

Kuitbeen

Scheenbeen

Dijbeen

 Bouw van het skelet

-  Skelet (geraamte) bestaat uit 

200 botten en beenderen

-  Beenderenstelsel= alle botten samen

sleep naar de juiste plek:

wel een functie van het skelet

geen functie van het skelet

Aanhechtingsplaats voor organen

Beschermt kwetsbare organen

Geeft stevigheid en vorm aan het lichaam

Zorgt dat afvalstoffen het lichaam kunnen verlaten

Koppel de functie van het skelet aan het woord

Borstkas

Rechtop staan

Lichaamsbouw

Spieren

Bescherming

Beweging

Stevigheid

Vorm

Functie skelet

• Welke functie heeft je skelet?
• Stevigheid 
• Beweging
• Bescherming
• Vorm
  

Functies van het skelet: Stevigheid

Functies van het skelet: beweging

Functies van het skelet: Bescherming

Functies van het skelet: Vorm

Wat is geen functie van het skelet?

1. Stevigheid
2. Evenwicht
3. Beweging
4. Vorm

Pijpbeen

Platte beenderen

Pijpbeenderen en platte beenderen

Pijpbeenderen	Platte beenderen
langwerpig, rond	vrij plat, licht gebogen
geel beenmerg en rood beenmerg	rood beenmerg
bijvoorbeeld: opperarmbeen, dijbeen	bijvoorbeeld: schouderbladen, heupbeenderen

Pijpbeenderen

1. Opperarmbeen en dijbeen
2. Ellepijp en heupbeen
3. Schouderblad en heup
4. Knie en elleboog

Platte beenderen zijn:

1. Pijpbeenderen en sesambeentjes
2. Rugwervels en handwortelbeentjes
3. Knieschijf en voetwortelbeentjes
4. Borstbeen, schedel en schouderblad

Wat hoort waarbij?

platte beenderen 

pijpbeenderen

Kraakbeen en been

• Kraakbeenweefsel bestaat uit kraakbeencellen. Tussencelstof met veel lijmstof en weinig kalk.
  

• Beenweefsel bestaat uit beencellen. Tussencelstof met veel kalk en weinig lijmstof.

Opbouw bot

Wat is kraakbeen?

1. Dat zijn botten die kraken.
2. Dat zijn benen die kraken.
3. Dat is bot dat nog niet zo hard en stevig is.

Kraakbeen

1. is steviger dan gewoon been
2. is elastischer dan gewoon been

Groeischijven 

In de uiteinden van lange botten zitten groeischijven van kraakbeen. 

In de groeischijven delen de cellen zich, waardoor de botten langer worden.

Waarvoor dienen de groeischijven?

1. Breedtegroei van de botten
2. Lengte- en breedtegroei van de botten
3. Lengtegroei van de botten
4. Versterken van de dichtheid van de botten

Wat gebeurd er met de groeischijven na de puberteit?

1. Eerst ontstaat er kraakbeen dat langzaam veranderd in bot
2. Eerst ontstaat er bot dat langzaam veranderd in kraakbeen

2.2 skelet en houding

De leerling kan de onderdelen van de wervelkolom benoemen

De leerling kan 2 manieren beschrijven hoe een wervelkolom schokken opvangt

De leerling kan uitleggen wat een juiste lichaamshouding is

De leerling kan uitleggen wat er gebeurt in de wervelkolom bij een verkeerde houding.

Lendenwervels

Heiligbeen

Halswervels

Staartbeen

Borstwervels

Wervelkolom

• Je wervelkolom bestaat uit een 'dubbele S-vorm'
• Voor het veren van de wervelkolom
• Voorkomt hoofdpijn

Juist of Onjuist?
Door kraakbeenschijven en door de dubbele S-vorm kan een wervelkolom schokken opvangen.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist? 'Door een verkeerde lichaamshouding krijgt je wervelkolom een dubbele s-vorm'.

1. juist
2. onjuist

Kun je door een verkeerde lichaamshouding rugpijn krijgen?

1. Ja
2. Nee

Hoe ontstaat een hernia? Zet de stappen in de juiste volgorde.

Kraakbeenschijven gaan uitpuilen

Kraakbeenschijven worden aan een kant in elkaar gedrukt.

Een kraakbeenschijf drukt op een zenuw

Kraakbeenschijven krijgen een plattere vorm

De zenuw komt klem te zitten

Hernia 

Bij een hernia puilt de kern van de tussenwervelschijf uit waardoor druk op de  zenuwen ontstaat

Geef 1 tip om een hernia te voorkomen.
Geef 1 tip voor het herstellen van een hernia

2.3 in beweging

De leerling kan beenverbindingen in het skelet benoemen en aangeven hoe bewegelijk ze zijn.

De leerling kan onderdelen van een gewricht benoemen en hun functie geven.

De leerling kan drie soorten gewrichten in het skelet benoemen en omschrijven welke bewegingen ze kunnen maken

De leerling kan uitleggen hoe spieren botten laten bewegen

De leerling kan de onderdelen van een spier benoemen en uit leggen hoe een spier samentrekt.

Beenverbindingen

vergroeiing

naadverbinding

gewrichten

 kraakbeen

Beenverbindingen

Gewricht

Naadverbinding

Vergroeid

Kraakbeen verbinding

Beenverbindingen

rolgewricht 

scharnier gewricht

kogel gewricht

Gewricht 1

Gewricht 3

Gewricht 4

Rolgewricht

Kogelgewricht

Scharniergewricht

Soorten gewrichten

Er zijn drie soorten gewrichten.

1. Kogelgewricht
2. Rolgewricht
3. Scharniergewricht

Hoe zitten de spieren aan botten vast?

1. met een buigspier
2. met een pees
3. met een strekspier

Wanneer er geen pees is, kan er dan nog beweging plaats vinden

1. ja
2. nee

Zet de onderdelen van klein naar groot

spiercel

spier

spiervezel

spierbundel

Benoem de onderdelen van de spier, sleep de woorden naar de juiste plek.

Spiervezel

Spiervezelbundel

Pees

Spier

Het menselijk lichaam telt meer dan 600 spieren. 

Spieren zitten overal, zelfs in de ogen en de huid. Ook het hart is een spier.

Veel spieren zorgen voor beweging. 

Spieren in het lichaam

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier.

Een spier kan maar één! richting bewegen.

Spieren bewegen maar naar één kant

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier

Antagonistisch paar (buig & strekspier)

De kleinste onderdelen van de spieren kunnen in en uit elkaar schuiven: korter of langer worden 

Wat is/zijn antagonisten?

1. Twee spieren, die een tegengestelde beweging mogelijk maken.
2. Spieren, die jouw arm bewegen.
3. Spieren, die altijd doorwerken.
4. Spieren, die verkrampen.

benoem twee spieren die samen een antagonist vormen

EINDE

Volgende les SO

Zijn er nog vragen?