4MAVO H4 Nederland en Spanje

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat moet je kennen?

• Het weer beschrijven in Spanje
• verklaar het weer in Spanje
• Uitleggen stuwingsregen
• Gevolgen van stuwingsregen
• Klimaten in Spanje +   kenmerken
• Oorzaak watertekort
• Oplossing watertekort 

Aantekening

5 klimaten in Spanje

1. Zeeklimaat (groen)
2. Middellandse Zeeklimaat (geel)
3. Landklimaat (oranje)
4. Hooggebergteklimaat (blauw)
5. Steppeklimaat (oranje)

Zeeklimaat noorden van Spanje: temperatuur hoger door lagere breedteligging. Hele jaar neerslag door aanlandige wind.

Middellandse Zeeklimaat aan de Spaanse "Costa's", Het is warm in de zomer en zacht in de winter. Neerslag valt in de winter. Je vindt hier veel massatoerisme. In de winter veel ouderen die overwinteren.

Landklimaat in het binnenland: hete, droge zomer en koude winter.

Hooggebergte klimaat in de bergen: Pyreneeen. Er zijn grote temperatuurverschillen op korte afstand.

Rond de stad Almeria is het heel droog: Steppeklimaat. Het regent er dus veel te weinig. Droogte is hier een groot probleem

Aantekening

Waarom is het in Spanje warmer dan in Nederland?

1. Breedteligging is lager dus de invalshoek van de zon is groter (kijk nog eens in hoofdstuk 1).
2. Azoren-hogedrukgebied (dalende lucht, wolken lossen op) zorgt voor hete en droge zomers in grote delen van Spanje. Zie kaartje voor de ligging van dit hogedrukgebied.

Aantekening

Neerslag in Spanje

• noordwesten: veel neerslag
• zuidoosten: weinig neerslag

• Kleuren kaart:
• Hoe donkerder blauw, 

   hoe meer mm neerslag er valt.

• Hoe donkerder geel,

    hoe minder neerslag er valt

Het binnenland van Spanje ligt in de regenschaduw: het is hier erg droog. Het binnenland is omringd door gebergten, hier komt bijna geen neerslag.

Aantekening

3 soorten neerslag

1. Stuwingsregen -> lucht moet opstijgen tegen gebergte.
2. Stijgingsregen -> warme lucht stijgt op en koelt meteen weer af, het gaat regenen.
3. Frontale neerslag -> botsing warme en koude lucht.

Stijgingsregen

Warme lucht stijgt op -> koelt af -> condensatie -> het regent.

Dit soort neerslag komt in het warme binnenland van Spanje voor. Omdat het zo warm is, verdampt de neerslag snel...

Stuwingsregen -> bij gebergten

Loefzijde = kant waar het regent

Aanlandige wind moet opstijgen tegen het gebergte. De lucht koelt hierdoor af (hoe hoger hoe kouder!) en het gaat regenen.

Lijzijde = regenschaduw = droge kant van het gebergte.

Lijzijde: de lucht daalt aan de andere kant van de berg en de wolken lossen weer op. Aan deze kant valt er dus niet of nauwelijks neerslag.

Frontale neerslag

Warme en koude lucht botsen tegen elkaar -> koude lucht is zwaar en de warme lucht is gedwongen op te stijgen. Als warme lucht opstijgt, koelt hij af. Hierdoor ontstaan er wolken en gaat het regenen.

Frontale regen komt veel veel in Nederland. Wij liggen aan zee en  hebben geen bergen. Wel komt de wind bijna altijd uit het zuidwesten.

Een front = plek waar warme en koude lucht elkaar tegenkomen.

Soorten neerslag ->

1. Stuwingsregen -> lucht moet opstijgen tegen gebergte.
2. Stijgingsregen -> warme lucht stijgt op en koelt meteen weer af, het gaat regenen.
3. Frontale neerslag -> botsing warme en koude lucht.

Kaart Reliëf Spanje

Pyreneeën: hooggebergte tussen Frankrijk en Spanje. Je kunt hier zelfs skiën in de winter!

Sierra Nevada: gebergte in het zuiden van Spanje. Hoogte = 3478m en hierdoor kun je ook hier skiën in de winter! Sierra Nevada betekent dan ook "besneeuwde bergketen".

Cantabrisch Gebergte-> noordwesten van Spanje. Hier valt veel stuwingsneerslag, vandaar dat dit deel van Spanje ook wel het 'groene Spanje' wordt genoemd.

Waterproblemen in Spanje

1. Teveel neerslag
2. Te weinig neerslag
3. Hoge verdamping

Hoe onstaan deze problemen?

• De neerslag is ongelijk over het land verdeeld.
• Hoge neerslagintensiteit -> dit is de hoeveelheid neerslag die in 1 regenbui valt.
• Hoge neerslagintensiteit = kans op overstroming
• Hoge verdamping -> nuttige neerslag is laag
• Nuttige neerslag is laag => neerslag ^_ verdamping
• Lage nuttige neerslag wil dus zeggen dat er weinig neerslag overblijft dat je kunt gebruiken omdat het meeste al verdampt is.

Oplossingen?

• Stuwdammen 
• Aanvoer water via kanalen en pijpleidingen

Foto: stuwdam in de Pyreneeën

Wat moet je kennen?

• Soorten plantengroei
• Hoogtegordels in de bergen
• Droogteproblemen
• Oplossingen
• Landbouw met irrigatie
• Landbouw zonder irrigatie
• Nederlandse en Spaanse 

     landbouw vergelijken

Verband klimaat - plantengroei

Noorden: 

-> zeeklimaat, loofbos

Binnenland: 

-> landklimaat, loofbos

Oost- en zuidkust: 

-> Middellandse Zeeklimaat

altijd groene mediterrane plantengroei, 

bv. olijfboom

Pyreneeën:

Hooggebergteklimaat

Hoogtegordels: plantengroei die bij bepaalde hoogte voorkomt (zie lessen over Nederland)

Het gebied rond Almeria (rood) is zó droog dat het op een steppe of woestijn lijkt!

Droogteproblemen

• bosbranden
• ontbossing -> verwoestijning
• verkeerde irrigatie -> verzilting
• verdroging door teveel grondwater gebruik -> vooral in toeristische gebieden

Verwoestijning = uitbreiding van de woestijn. Het is dermate droog dat de woestijn steeds meer ruimte inneemt. Dit zie je vooral in het zuid-oosten van Spanje, omgeving Almeria.

Verzilting = het zouter worden van de bodem. Wanneer het heet is verdampt het water, zouten blijven achter in de bodem.

Aan de Spaanse Costa's komen jaarlijks veel toeristen. In dit gebied is er een Middellanse Zeeklimaat -> het regent dus niet/nauwelijks in de zomer. De grote hoeveelheid toeristen gebruikt veel water, hierdoor komt de natuur in de problemen...

Oplossingen?

• Drainage in plaats van irrigatie (duur!)
• Ontzilting zeewater
• Zuinig omgaan met (grond)water

Het waterterkort door massatoerisme in Spanje is een probleem. Eén van de oplossingen die een badplaats kan nemen is het uitschakelen van de douches op het strand. Onnodig zoet water verspillen kan op deze manier niet meer.

Verband klimaat - landbouw

Er zijn kortweg 2 soorten landbouw in Spanje:

1. Landbouw zonder irrigatie -> 

     het noorden + binnenland (Meseta genoemd)

  2.Landbouw met irrigatie -> kustvlaktes

Noorden: Zeeklimaat, voldoende neerslag.

Geen irrigatie nodig.

Geen irrigatie.

Landbouw: akkerbouw, veeteelt

Binnenland = Meseta

Klimaat: Landklimaat, ligt in regenschaduw dus droog.

Geen irrigatie.

Landbouw: extensieve veeteelt, olijfbomen, wintertarwe

Kustvlaktes: Middellandse Zeeklimaat

Landbouw met irrigatie vanwege droge zomer. Door irrigatie kan men vaker per jaar oogsten.

Landbouw: citrusfruit, groenten

Omgeving Murcia: tuinbouw in kassen -> aardbeien

Nadelen en oplossingen irrigatie

Nadelen irrigatie:

• duur
• verzilting
• watertekort

Oplossingen:

• druppelirrigatie
• plantjes onder plastic 
• zo voorkom je verzilting en teveel verdamping

Klimaatverandering => gevolgen voor Spanje

• Heter en droger -> meer bosbranden, uitsterven planten 

     en dieren -> Oplossing = herbebossing.

• Heter -> afname toerisme? Gezondheidsproblemen bij 

     hittegolf? Ziektes/plagen?

• Droger -> landbouw moet minder water gebruiken