1. Van jager-verzamelaars naar boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1. Van jagers-verzamelaars naar boeren

1. Tijd van jagers en boeren

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de eerste mensen leefden.

Wie is dit?

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

Wat weten jullie nog van jagers-verzamelaars?

Drie kenmerkende aspecten

1. Levenswijze van Jagers en Verzamelaars
   
2. Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen 
   
3. Ontstaan van de eerste steden en landbouwstedelijke samenlevingen 
   

Bronnen

• Prehistorie: Periode van ongeschreven bronnen
  

• Historie: Periode waarin er ook geschreven bronnen zijn 

Prehistorie

• Historie = geschreven geschiedenis

• Pre = voor

• Tijd vóór dat mensen konden schrijven 

Prehistorie

• De prehistorie eindigt niet overal ter wereld op hetzelfde moment!

• Als een volk een schrift ontwikkelt dan begint voor dat volk de historie en eindigt de prehistorie.

Archeologie

Een archeoloog zoekt overblijfselen van de menselijke samenleving, zoals gebruiksvoorwerpen. Oude voorwerpen kunnen je iets vertellen die over het leven van honderden dan wel duizenden jaren geleden.

Prehistorie

Prehistorie is voorgeschiedenis. Vroeger bestonden er geen letters en boeken. Om toch te weten hoe het leven er toen uitzag moeten we het opzoeken, Niet op het internet, maar in de grond! 

Wat je vindt...

...mag je houden? Nee, dat is eigendom van de degene van wie de grond is. Heel voorzichtig onderzoeken acheologen de grond, laagje voor laagje. Net als jij vroeger, in de zandbak...

Artefact

Een artefact is iets wat je vindt in de grond. Een bot, stukje gereedschap of een gebruiksvoorwerp. Zoals een kleibeker.

https://schooltv.nl/video/jagers-en-verzamelaars-mensen-in-de-steentijd/#q=jagers

Ontstaan mens

3 Opties/Ideeën:

- Scheppingsverhaal (creationist)
- Evolutie 

(Darwinist) 
- Beide 

De eerste mensen

• Homo betekent mens
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)
• 
  

• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 
  

Lucy

15.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Prehistorie

• Steentijd
• Bronstijd
• IJzertijd

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Waarom zouden er rotstekingen in grotten zijn gemaakt?

• Kennis door archeologie
• Grafgiften kunnen aanwijzingen vormen voor sociale verschillen/ gelaagde samenleving

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen

Begrippen:

• Archeologie
  
• Nomaden
  
• Prehistorie
• Steentijd

Leerstof tijdvakken

docs.google.com