Renaissance en humanisme

tijdvak 5 - Ontdekkers en hervormers

nieuw tijdvak
einde middeleeuwen, begin 
vroegmoderne tijd
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 31 slides, met tekstslides.

Onderdelen in deze les

tijdvak 5 - Ontdekkers en hervormers

nieuw tijdvak
einde middeleeuwen, begin 
vroegmoderne tijd

Slide 1 - Tekstslide

Tijdvak 5  - Ontdekkers en hervormers 


De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
&
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Tekstslide

Renaissance
ontstaat in de 15e eeuw in de Noord-Italiaanse stadstaten
  • Politieke oorzaak: Italiaanse stadstaten werden onafhankelijk van Heilige Roomsche Rijk
  • Economische oorzaak: gunstige ligging tussen het Midden-Oosten en Vlaamse steden en daardoor bloeiende handel
Wat ook hielp: de val van Constantinopel (hoofdstad van het Oost Romeinse Rijk) , waardoor handelaren en geleerden naar Italië vluchtten en allerlei klassiek Romeinse geschriften meenamen

Slide 4 - Tekstslide

Vanaf 1000 bloeide Europa op. Er was (1) meer veiligheid, (2) een toename van de handel en (3) werd een christelijke eenheid onder gezag van de paus.

Wat zien we daar onder anderen van? Kruistochten (behalve naar het Heilige Land ook naar het oosten om de slavische volkeren te bekeren. daarnaast ook de bevrijding van het Iberisch schiereiland op de moslims). Opkomst handelssteden (Vlaanderen, Hanze en Noord-Italië). Kortom Europa was niet meer naar binnen gericht maar had haar blik ook op de rest van de wereld gericht.

Slide 5 - Tekstslide







De verschillende handelsroutes vanuit Azië
De verschillende handelsroutes

Slide 6 - Tekstslide

Renaissance
Er ontstaat een rijke bovenlaag van handelaren en bankiers met een nieuw levensgevoel
memento mori wordt carpe diem
Nieuwe belangstelling voor de klassieke oudheid
Humanisten spelen een grote rol, zij bestuderen op kritische wijze de klassieke teksten 

Slide 7 - Tekstslide

Humanisme als basis
Voor de gegoede burgerij wordt de kritische denkhouding de basis
Hieruit ontstaat: de uomo universalis 
een breed geschoolde kunstenaar/wetenschapper die al zijn talenten gebruikt.
Leonardo Da Vinci!

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Tekstslide

uit een sollicitatiebrief van Da Vinci voor de hertog van Milaan

Ik weet hoe u, als een stad is overwonnen, het water uit de loopgraven kunt halen en eindeloze varianten van bruggen en overdekte wegen kunt aanleggen en hoe u met ladders en andere machines zulke expedities kunt ondernemen.

Slide 13 - Tekstslide

uit een sollicitatiebrief van Da Vinci 

Als het omdat de muren te hoog zijn, onmogelijk lijkt om een stad te overwinnen, heb ik plannen ontwikkeld om met bombardementen iedere steen van een fort te vernietigen, zelfs als het op de rotsen is gebouwd.

Slide 14 - Tekstslide

uit een sollicitatiebrief van Da Vinci 
In vredestijd kan ik u laten genieten van bijzondere architectuur en de bouw van publieke en privé gebouwen; en in het leiden van water van de ene plaats naar de andere.

Ik kan beelden voor u maken uit marmer, brons of klei, en ik kan wat u ook maar nodig vindt, voor u schilderen, zo goed als ieder ander, wie dat dan ook mag zijn.

Slide 15 - Tekstslide

Renaissance
Dankzij boekdrukkunst verspreiding over Europa, vooral via handelscontacten
De kritische denkhouding van de humanisten  is de basis voor de nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Slide 16 - Tekstslide

Zelf verder werken

Lees §5.1 Renaissance en humanisme, maak opdr. 1 tm 4 (blz 86)
vaardigheden:
  • representativiteit 
  • betrouwbaarheid

Slide 17 - Tekstslide

Hoe  betrouwbaar is de bron? Waar let je op?
  • Persoon: Wie heeft de bron gemaakt?
  • Tijd: Wanneer is de bron gemaakt?
  • Plaats: Waar is de bron gemaakt?
  • Bedoeling: Wat is het doel van de maker?
  • Informatie: Hoe kwam de maker aan de informatie? 







Slide 18 - Tekstslide

Is de bron representatief?
  • Geldt de bron voor 1 geval/persoon: niet representatief.
  • Geldt de bron voor een grote groep/meer gevallen: wel representatief

Slide 19 - Tekstslide

Planning van de les 

Slide 20 - Tekstslide

Tijdvak 5  - Ontdekkers en hervormers 


De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
&
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Slide 21 - Tekstslide

Renaissance 
  • middeleeuwen - geloof centraal, relatie tussen God en de mens is het allerbelangrijkste
  • renaissance - het individu (en niet zijn relatie met God) is het belangrijkste
Er ontstaat dus een ander mensbeeld!
In de renaissance is iedereen nog steeds christelijk, maar de  elite vult het geloof meer op haar eigen manier in.

Slide 22 - Tekstslide

Renaissance 
 Geloof is niet meer allesbepalend, de elite is ook niet alleen maar bezig met het leven na de dood.
Hierdoor meer interesse in het leven op aarde en (de werking van) de natuur, er ontstaat een ander wereldbeeld

Slide 23 - Tekstslide

Renaissance 
Bij de klassieken stond het individu ook al centraal
Het klassieke erfgoed wordt een voorbeeld voor de elite en voor kunstenaars

Slide 24 - Tekstslide

Renaissance, architectuur 
toepassing van zuilen 
toepassing van een koepel
symmetrie 

Slide 25 - Tekstslide

Bramante - Tempietto 
Alberti - Santa Maria Novella 

Slide 26 - Tekstslide

Renaissance, beeldende kunst 
  • naast christelijke onderwerpen ook mythologische onderwerpen
  • realisme door toepassing van perspectief, aanbrengen van details, anatomisch correcte weergave, correcte weergave van stoffen en uitdrukking van emoties 

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Da Vinci - Dame met hermelijn
Michelangelo -  plafond Sixtijnse Kapel

Slide 29 - Tekstslide

Michelangelo - David

Slide 30 - Tekstslide

Zelf verder werken

Lees §5.1 Renaissance en humanisme, maak opdr. 5 en 8

Slide 31 - Tekstslide