1.1 Koning en parlement 1b

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Koning en parlement

Staatsinrichting van Nederland

§1.1

Koning en parlement

A

Oorzaken van de nieuwe grondwet

Leerdoel:

Je kan twee oorzaken noemen voor de Nederlandse grondwetsherziening in 1848.

Begrippen:

grondwet

grondrechten

constitutionele monarchie

B

De grondwet van 1848

Leerdoel:

Je kan drie veranderingen noemen door de grondwetsherziening van 1848.

Begrippen:

onschendbaar

staatshoofd

ministeriële verantwoordelijkheid

C

De Luxemburgse kwestie

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Luxemburgse kwestie duidelijk maakte dat het parlement in Nederland de macht had.

Begrippen:

Luxemburgse kwestie

 

regering

parlement

 

parlementair stelsel

districtenstelsel

Aan de slag 

Lees paragraaf 1b: blz 12

Maak een mindmap over de grondwet van 1848

Oorzaken en gevolg

Klaar? opdracht 6 tm 9 maken

Nabespreken

Wat wordt Nederland in 1848?

1. Een constitutionele monarchie
2. Een parlementaire democratie
3. Een totalitaire staat
4. Een federale republiek

Waarom was Willem II bang om zijn macht te verliezen (en was dus de oorzaak van de grondwet van 1848)?

1. Industrialisatie
2. Revoluties
3. Ondernemers
4. Stakingen

De grondwet van 1848 is een liberale grondwet.

1. Juist
2. Onjuist

Door wie is de grondwet van 1848 gemaakt?

1. Koning Willem II
2. Koning Willem III
3. Thorbecke
4. Pieter Jelles Troelstra

De grondwet zorgde voor een aantal belangrijke politieke veranderingen:

• De koning werd onschendbaar. De ministers werden verantwoordelijk voor wat de koning deed/zei
• De koning bleef staatshoofd
• Ministers moesten verantwoording afleggen aan het parlement, niet meer aan de koning
• Ministers werden verantwoordelijk voor hun eigen werk: ministeriële verantwoordelijkheid

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Met de nieuwe grondwet komt de macht bij het parlement te liggen. Dit noemen we een parlementair stelsel.

Dit parlement werd door burgers gekozen:

• De Tweede Kamer werd elke 4 jaar door de burgers gekozen middels een districtenstelsel: elk gebied (district) in Nederland kiest 1 kamerlid.
• De Eerste Kamer werd gekozen door de Provinciale Staten. Zij werden dus indirect gekozen.

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Nieuwe rechten parlement:

• recht van amendement (wetsvoorstellen wijzigen)
• recht van enquete (onderzoek instellen)

Nieuwe rechten volk:

• vrijheid van onderwijs
• recht van vereniging
• recht van vergadering

§1.1

Koning en parlement

B

DeBoze burgers

De grondwet van 1848

Grondwet 1814

Grondwet 1848

Eerste kamer wordt gekozen door de provincies

Willem II

constitutionele monarchie 

parlementaire constitutionele monarchie

Eerste kamer wordt gekozen door de koning

Willem I

In de grondwet van 1848 staat dat de koning onschendbaar is. Welke van onderstaande zinnen gaat hierover?

1. De koning heeft het recht om wetten te maken.
2. De koning kan alleen door de Tweede Kamer worden ontslagen.
3. De koning maakt deel uit van het parlement.
4. De koning valt onder ministeriële verantwoordelijkheid.