Les 3.4 Kookpunt en smeltpunt

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Les 3.4 Kookpunt en smeltpunt

Planning

• Bespreken practicum
• Nakijken 2 t/m 8 vanaf blz 97
• 3.4 Kookpunt en smeltpunt
• Opgaven maken

Bespreken practicum

Nakijken: 2 t/m 8

Vanaf blz 97

2

• a) Condenseren (gas > vloeibaar)
• b) Verdampen (vloeibaar > gas)
• c) Rijpen (gas > vast)
• d) Vervluchtigen (vast > gas)
• e) Condenseren (gas > vloeibaar)

3

• a) Van vloeibaar naar vast
• b) Bevriezen gebruiken we bij water, stollen bij alle andere stoffen. 
• c) het kaarsvet stolt.

4

• a) Smelten (vast > vloeibaar)
• b) Vervluchtigen (vast > gas)

5

• Het ijs in het wasgoed is voor een deel vervluchtigd (van vast naar gas)

6

• a) Verdampen (vloeibaar > gas)
• b) Condenseren (gas > vloeibaar)
• c) Bevriezen (vloeibaar > vast)
• d) Smelten (vast > vloeibaar)
• e) Verdampen (vloeibaar > gas)
• f) Verdampen (vloeibaar > gas)
• g) Rijpen (gas > vast)

7

• a) De lucht buiten het flesje koelt af en wordt vloeibaar. 
• b) Condenseren (gas > vloeibaar)

8

• a) De temperatuur buiten is lager dan binnen. 
• b) De druppeltjes komen uit het waterdamp uit de lucht. 
• c) Condenseren (gas > vloeibaar)

leerdoelen 3.4 Kookpunt en smeltpunt

• Je kunt beschrijven wat er gebeurt als water kookt.
  
• Je kunt uitleggen wat het kookpunt en smeltpunt (vriespunt/stolpunt) van een stof zijn.
  
• Je kunt uitleggen waarom het kookpunt en smeltpunt stofeigenschappen zijn.
  
• Je kunt uitleggen hoe je het vriespunt of smeltpunt van water kunt verlagen.

Het kookpunt

• Koken: wanneer het water niet alleen verdampt aan het water oppervlak, maar ook overal IN de vloeistof. (je ziet gasbellen)
  
• Kookpunt: de temperatuur waarbij een vloeistof begint te koken. 
• Kookpunt van water: 100°C
• Tijdens het koken van water blijft de temperatuur 100°C
  

Smeltpunt/ vriespunt

• Het smeltpunt/vriespunt van water is 0°C

• Vb. in vriezer doen
  
• Vb. uit vriezer halen
  

• Tijdens het vriezen/smelten van water blijft de temperatuur 0°C
  

Celsiusschaal

0 °C

50 °C

100°C

Smeltpunt

Kookpunt

Vriespunt

Elke stof heeft zijn EIGEN smeltpunt en kookpunt

Kookpunt en smeltpunt zijn belangrijke stofeigenschappen

Het smeltpunt van glycerol is 20 graden Celsius en het kookpunt is 290 graden Celsius. Welke fase heeft glycerol bij 10 graden Celsius?

1. vast
2. vloeibaar
3. gasvormig

Het smeltpunt van propaan is -188 graden Celsius en het kookpunt is -42 graden Celsius. Welke fase heeft propaan bij -15 graden Celsius?

1. vast
2. vloeibaar
3. gasvormig

Het smeltpunt van ijzer is 1559 graden Celsius en het kookpunt is 2800 graden Celsius. Welke fase heeft ijzer bij 1600 graden Celsius?

1. vast
2. vloeibaar
3. gasvormig

In welke fase bevindt kwik zich als de temperatuur    –60°C is? De fase is :  .................. 

                               smeltpunt                    kookpunt

vast

vloeibaar

gas

Vriespunt verlagen

• Je kunt het vriespunt verlagen door er een geschikte stof aan het water toe te voegen.
  
• Vb. koelwater van automotor met antivries
  
• Vb. zout voor om wegen te ontdoen van ijs en sneeuw. (-8°C)

Als het vriest, gaan strooiwagens op weg om wegen en fietspaden te bestrooien.

Wat strooien ze en waarom doen ze dat?

1. Zand om het vriespunt van water te verhogen.
2. Zand om het vriespunt van water te verlagen
3. Zout om het vriespunt van water te verhogen
4. Zout om het vriespunt van water te verlagen

Maken 1, 2, 3, 5 t/m 8

vanaf blz 101

1

• a) 0°C , vriespunt, smeltpunt
• b) lagere
• c) 100°C, kookpunt

2

• a) Beide situaties: fase-overgang van vloeibaar naar gas.
• b) Bij verdampen vindt de fase-overgang alleen plaats aan het oppervlak van de vloeistof. Bij koken zowel aan het oppervlak als in de vloeistof zelf.
  
• c) Als water kookt, ontstaan er dampbellen onder het vloeistofoppervlak. Bij verdampen ontstaan er géén dampbellen.

3

• a) 100°C
• b) 100°C
• c) Bij beiden tegelijk, want de temperatuur is bij beiden  100°C.
• d) Zo verbruik je minder gas of elektriciteit en zijn je energiekosten lager.

5

6

• a) 0°C
• b) -39°C
• c) -219°C.
• d) -114°C.

7

• a) Het vriespunt wordt lager.
• b) Dat ligt tussen −0,5 °C en −1 °C.
• c) Die zijn lager dan −1,5 °C.
• d) In beker 5, want daar zit meer zout in dan in beker 4.
• e) Het zout verlaagt het vriespunt van water. Daardoor ontstaat er minder snel ijs op de weg.

8

• a) Alcohol is geschikt, want het is vloeibaar bij −50 °C.
• b) Kwik is niet geschikt want het bevriest bij −39 °C. Temperaturen beneden −39 °C kun je niet meer meten
• c) Stikstof is niet geschikt, omdat het bij temperaturen boven −196 °C geen vloeistof is, maar een gas.