De Mure urbano et mure agrario, Romulus

• Latijn
• Secundair onderwijs

De mure urbano et mure agrario, Romulus

Oefentoets naamvallen

1. Circe audax et pulchra malefica est. 
                                                     heks
2. Circe Odysseum et amicos magna voce
invitat: "Intrate!"

3. Circe vinum et cibum hospitibus dat. 

 

nominatief

accusatief

datief

ablatief

Circe

Odysseum
 et amicos

audax et pulchra malefica 

hospitibus

magna voce

Oefentoets naamvallen

1. Circe audax et pulchra malefica est. NOM: NWD.
                                                   heks
2. Circe Odysseum et amicos magna voce
invitat: "Intrate!"       acc: LV     abl.: BWB middel

3. Circe vinum et cibum hospitibus dat. 
      nom: O.                            dat: mv.

 

Inleiding: De mure urbano et mure agrario

- Welke verhalen vertelden jouw ouders (toen je klein was)? 

- Teksttype: fabel - Wat is een fabel?
- Over welke twee soort muizen gaat de tekst hier? 
- Wat symboliseren de muizen hier, denk je?

Wat is een fabel?

De vos en de raaf
De sluwe vos (stereotiepe beeld van de vos door het oog van de mens) verleidt de raaf om te zingen, waarna de raaf zijn kaas uit zijn bek laat vallen.

Wat is een fabel?

- Eerste fabels reeds rond 2000 v.chr.

- Kort verhaal

- Personages zijn dieren of mensen, die specifieke karaktertrekken bezitten.

              Bvb. De leeuw is moedig/sterk, de wolf is gemeen, de vos is sluw…

- Illustreren een moraal/algemene waarheid:

              Bvb. “Hoogmoed komt voor de val”, “liefde maakt blind”

-Bekendste voorbeeld: De Raaf en de Vos

De vos en de raaf
De sluwe vos (stereotiepe beeld van de vos door het oog van de mens) verleidt de raaf om te zingen, waarna de raaf zijn kaas uit zijn bek laat vallen.

Wat is een fabel?

- Aesopus: eerste Griekse fabeldichter (weinig met zekerheid bekend):

                       >Slaaf van een Griekse meester?

                       >Verzonnen “uitvinder” van het genre?

                       > Zijn fabels werden door anderen genoteerd.

- 5e eeuw v.Chr.: Romulus (niet de koning) vertaalt de fabels van Aesopus, maar ook weinig bekend.

- 1e eeuw n.Chr.: vertaling naar het Latijn door Phaedrus

                        >Tijdens Keizer Augustus en Tiberius

                        >Maatschappijkritiek => verbannen uit Rome 

De vos en de raaf
De sluwe vos (stereotiepe beeld van de vos door het oog van de mens) verleidt de raaf om te zingen, waarna de raaf zijn kaas uit zijn bek laat vallen.

Inleiding: De mure urbano et mure agrario

- Welke verhalen vertelden jouw ouders (toen je klein was)? 

- Teksttype: fabel - Wat is een fabel?
- Over welke twee soort muizen gaat de tekst hier? 
- Wat symboliseren de muizen hier, denk je?

R1-4

Sēcūrum in paupertāte vīvere melius est quam dīvitem taediō mācerārī.

onbezorgd   cf pauper                <bonus                     DVB        tegenzin verzwakken

Mūs urbānus iter agēbat sīcque hospes susceptus est. Rogātus erat ā mūre                                                     DVB (als)  ontvangen      

agrāriō, quī in brevī casulā glandem et hordeum exhibuit. Deinde mūs 

                  die     klein   hutje   eikel              graankorrel (offere)

urbānus rediēns mūrem agrārium rogābat venīre sēcum, atque ita simul in urbem vēnērunt.                                                                     cum + se

Wat is een moraal?

1. een instructie
2. een dierenverhaal
3. een typisch Romeins gedicht
4. een levensles

R2 Securum ... macerari
Welke tegenstelling zit er in deze moraal vervat?

R1-4

Sēcūrum in paupertāte vīvere melius est quam dīvitem taediō mācerārī.

onbezorgd   cf pauper                <bonus                     DVB        tegenzin verzwakken

Mūs urbānus iter agēbat sīcque hospes susceptus est. Rogātus erat ā mūre                                                                          DVB (als)  ontvangen      

agrāriō, quī in brevī casulā glandem et hordeum exhibuit. Deinde mūs 

                  die     klein   hutje   eikel              graankorrel (offere)

urbānus rediēns mūrem agrārium rogābat venīre sēcum, atque ita simul in urbem vēnērunt.                                                                     cum + se

R3 iter agere: weg afleggen -> reizen
Door wie werd de stadsmuis als gast ontvangen?

Dubbelverbonden bepaling
DVB

vb Mus urbanus hospes susceptus est.

 

- bepaling (extra info) zoals BWB
- dubbelverbonden: verbonden met het ...
1) O (of LV), namelijk mus urbanus
De muis is een gast.
2) met het gezegde/ww, namelijk susceptus est
Hoe wordt de stadmuis ontvangen? als een gast

R3 Wie is het onderwerp van rogatus erat?

R3 Welke tijd is rogatus erat?

1. indicatief praesens
2. indicatief imperfectum
3. indicatief perfectum
4. indicatief plusquamperfectum

R3-4 Rogatus erat a mure agrario ...
Welke functie heeft a mure agrario?

1. MV
2. HV
3. LV
4. V

R3-4 Rogatus erat ... exhibuit.
1. Wat biedt de veldmuis de stadsmuis aan?
2. Waar zijn ze?

R1-4

Sēcūrum in paupertāte vīvere melius est quam dīvitem taediō mācerārī.

onbezorgd   cf pauper                <bonus                     DVB        tegenzin verzwakken

Mūs urbānus iter agēbat sīcque hospes susceptus est. Rogātus erat ā mūre                                                     DVB (als)  ontvangen      

agrāriō, quī in brevī casulā glandem et hordeum exhibuit. Deinde mūs 

                  die     klein   hutje   eikel              graankorrel (offere)

urbānus rediēns mūrem agrārium rogābat venīre sēcum, atque ita simul in urbem vēnērunt.                                                                     cum + se

R4 Vul aan: Rediens is een ...

1. part praes bij mus urbanus
2. part praes bij murem agrarium
3. part pf bij mus urbanus
4. part pf bij murem agrarium

R4 In welke tijd staat rogabat?

1. ind praesens (praes)
2. ind imperfectum (impf)
3. ind perfectum (pf)
4. ind plusquamperfectum (plsqpf)

R4 in urbem
Welke naamval en functie heeft deze woordgroep?

R4 In welke tijd staat venerunt?

1. ind praesens (praes)
2. ind imperfectum (impf)
3. ind perfectum (pf)
4. ind plusquamperfectum (plsqpf)

R4 Deinde ... venerunt
Wat vroeg de stadsmuis aan de veldmuis?

R5-7a

Ingrediuntur honestam domum, in quā erat illīs cellārium 

binnengaan   statig                             waarin                  kelder

bonōrum omnium plēnum.
7 Dum haec mūs mūrī ostendit, sīc ait: ‘Fruere mēcum, amīce, bonīs, quae nōbīs cottīdiē superant.

subst                                            overblijven 

R5 Wat is het onderwerp van ingrediuntur?

R5 Waar treden de muizen binnen? Omschrijf zo volledig mogelijk.

R5 Welke naamval en functie heeft illis?

1. datief: MV
2. datief: V, namelijk datief van bezitter bij esse
3. ablatief: BWB van plaats
4. ablatief: BWB van wijze

R5 Wat treffen de muizen in de kelder aan?

1. rommel
2. lekkernijen

R5-7a

Ingrediuntur honestam domum, in quā erat illīs cellārium 

binnengaan   statig                             waarin                  kelder

bonōrum omnium plēnum.
7 Dum haec mūs mūrī ostendit, sīc ait: ‘Fruere mēcum, amīce, bonīs, quae nōbīs cottīdiē superant.

subst                                            overblijven 

R7 'haec mus': Over welke muis gaat het hier?

R7 Welke functie heeft muri?

R7 'Fruere mecum, amice, bonis' Welk advies geeft de stadsmuis?

R5-7

Ingrediuntur honestam domum, in quā erat illīs cellārium 

binnengaan   statig                             waarin                  kelder

bonōrum omnium plēnum.
7 Dum haec mūs mūrī ostendit, sīc ait: ‘Fruere mēcum, amīce, bonīs, quae nōbīs cottīdiē superant.

subst                                            overblijven 

Tekstbegrip

Hoe portretteert de auteur Romulus de ...

- mus agrarius?
- mus urbanus?

Stadsmuis vs veldmuis

-  mus agrarius: securum in paupertate vivere
in brevi casula

- mus urbanus: divitem taedio macerari 
urbem 
cellarium bonorum omnium plenum

R7b-10a

Cum multīs cibīs utēbantur, vēnit cellārius festīnāns et
                          voedsel                                               haasten
ōstium cellāriī aperuit. Mūrēs strepitū territī quōcumque fūgērunt:
 deur                                                    lawaai
mūs urbānus in nōtīs cavernīs citō sē abscondit, at miser agrārius fūgit
                                              holte         gauw  verbergen
ignārus per parietēs putāns sē mortī proximum esse.
                           wand       menen     dat bij proximum esse                     

R7 Cum multis cibis utebantur
Wat doen de muizen hier?

R7 'venit tot aperuit'
Welk nieuw personage komt er piepen?

R8 'Mures ... fugerunt': hoe reageren de muizen als de keldermeester de deur opent?

R7b-10a

Cum multīs cibīs utēbantur, vēnit cellārius festīnāns et
                          voedsel                                               haasten
ōstium cellāriī aperuit. Mūrēs strepitū territī quōcumque fūgērunt:
 deur                                                    lawaai
mūs urbānus in nōtīs cavernīs citō sē abscondit, at miser agrārius fūgit
                                              holte         gauw  verbergen
ignārus per parietēs putāns sē mortī proximum esse.
                           wand       menen     dat bij proximum esse                     

R8-9 Waar verbergt (= abscondit)de stadmuis zich?

R10 ' putans se morti proximum esse' Waarvoor is de veldmuis bang?

1. Hij vindt de weg niet meer.
2. Hij vreest dat hij de richting van de keldermeester uitgelopen is.
3. Hij is bang dat het einde van zijn leven in zicht is.

Deel 2

R10b-12a

- Welke drie personages komen in de fabel voor?
- Wat is er voorgevallen in het huis van de stadmuis?

At ubi exiit cellārius et ōstium clausit, sīc mūs urbānus agrāriō dīxit: ‘Cūr tam territus fūgistī? Fruāmur, amīce, istīs bonīs. Nihil

tē verērī oportet.’                            laten we genieten
                  het is nodig

R10b-12a

At ubi exiit cellārius et ōstium clausit, sīc mūs urbānus agrāriō
                                                   LV                                                              MV
dīxit: ‘Cūr tam territus fūgistī? Fruāmur, amīce, istīs bonīs.
                                                     pf         genieten                   V
[Nihil tē verērī] oportet.’                    

    LV     O v/d A+i-zin

12b-15

Ille agrārius contrā: ‘Tū fruere’, inquit, ‘istīs omnibus, tū quī

nec times nec pavēscis. Ego vērō fruar bonīs in agrō, ubi
                               bang worden            
undique laetus sum; nūllus mē terret timor, nūlla perturbātiō corporis.
in ieder opzicht (bw)                                                             verstoring  

Tū autem vīvis sollicitus, nūlla tibi est satietās. At tentō mūscipulō tenēberis,
                                onrustig                            voldoening   gespannen muizenval
aut captus a cattō comedēris.’
                            kat     opeten

12b-15

Ille agrārius contrā: ‘Tū fruere’, inquit, ‘istīs omnibus, tū quī

nec times nec pavēscis. Ego vērō fruar bonīs in agrō, ubi
                               bang worden            
undique laetus sum; nūllus mē terret timor, nūlla perturbātiō corporis.
in ieder opzicht (bw)                                                             verstoring  

Tū autem vīvis sollicitus, nūlla tibi est satietās. At tentō mūscipulō tenēberis,
                                onrustig                                                     BWB oorzaak           P fut s
aut captus a cattō comedēris.’
                           HV        P   fut s

R14-15 a. Wat verwijt de veldmuis de stadmuis?
b. Welke straf en welk ongeluk zal de stadmuis te beurt vallen?

veldmuis vs stadmuis

- leven op een andere plek: hutje op het veld vs kelder van een woning in de stad
- eenvoudig leven: voedsel vanop het veld vs luxe: lekkernijen van mensen
- arbeid: veldmuis zoeken naar eten en huis verzorgen vs weinig moeite doen, weinig voldoening

- levensstijl van de stadmuis heeft een prijs: zorgen en stress