Les 09 Poëzie (deel 1)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Hoe zou jij poëzie omschrijven in één woord?

Mijn gedacht, goed gedacht!

Ga in discussie met je groep over onderstaande vragen. Per vraag krijg je 1 minuut. Zorg dat je na de discussie een korte samenvatting van wat je besproken hebt kunt geven voor de klas.

 

• Does a poem always have to rhyme?

• What are typical elements of a poem?

• Why does a poet use rhyme?

• What makes a good poem in your opinion?

Wat doet het ideale gedicht volgens jou vooral?

1. het ontroert
2. het troost
3. het stemt tot nadenken
4. het zet aan tot actie

Wat primeert voor jou in een gedicht?

1. vorm
2. inhoud

Wat is volgens jou het belangrijkste thema voor het ideale gedicht?

1. liefde, vriendschap
2. verdriet, afscheid
3. technologie en onze maatschappij
4. het raadsel van ons bestaan

Stijn De Paepe

Stijn De Paepe

1. Wat is poëzie?

1.1 Opbouw van een gedicht

Vul volgende woorden in op de juiste plaats: lyriek - verzen - strofes - dichter - emoties

Gedichten (poëzie, _______________.) verschillen alleen al door de bladschikking van toneel en verhalen. Zinnen lopen niet door zoals in een roman, maar staan verspreid over korte _______________ die opgedeeld worden in _______________. Gedichten zijn meestal korte teksten waarin de _______________ iets wil uitdrukken of oproepen. Hij gebruikt daarvoor beeldspraak, rijm, associaties en allerlei soorten stijlfiguren en vormelementen. Poëzie is het genre bij uitstek om _______________ uit te drukken of los te maken. Nog niet helemaal mee met alle nieuwe termen? Geen paniek! In de tweede en derde graad word je bedolven onder de poëzietermen, nog even geduld dus! 

1. Wat is poëzie?

1.1 Opbouw van een gedicht

Gedichten (poëzie, lyriek) verschillen alleen al door de bladschikking van toneel en verhalen. Zinnen lopen niet door zoals in een roman, maar staan verspreid over korte strofen die opgedeeld worden in verzen. Gedichten zijn meestal korte teksten waarin de dichter iets wil uitdrukken of oproepen. Hij gebruikt daarvoor beeldspraak, rijm, associaties en allerlei soorten stijlfiguren en vormelementen. Poëzie is het genre bij uitstek om emoties uit te drukken of los te maken. Nog niet helemaal mee met alle nieuwe termen? Geen paniek! In de tweede en derde graad word je bedolven onder de poëzietermen, nog even geduld dus! 

Even oefenen!

Enkele woorden zijn verdwenen in het gedicht. Kun jij een suggestie bedenken? Vul de ontbrekende woorden in in het gedicht. 

Vergelijk met je buur. Is er een verschil?  

Bekijk de vragen in je bundel! 

1.2 Onderwerpen en thema 

Het thema van een gedicht is het antwoord op de vraag waarover het gedicht gaat. Een thema is zo goed als altijd een abstract woord (bv. verliefdheid, verlies, winter). 

1.3 Verschillende dichtvormen

Een dichtvorm is een vaste opzet van een gedicht, waarmee het rijmschema, het ritme, de klank of de inhoud van het gedicht kan worden voorgeschreven. 

→ Lees de gedichten en verbind ze met de passende dichtvorm. Werk in groepjes.

1.3 Verschillende dichtvormen

Verbetersleutel oefening:

1 D

2 C

3 A

4 G

5 F

6 H

7 B

8 E

2. Ook dit is poëzie

  

‘Poëzie is saai!’ ‘Poëzie is moeilijk!’ ‘Poëzie is niets voor mij.’ Ja, poëzie heeft nog flink te kampen met vooroordelen. Zelf heb ik dat nooit erg gevonden, want ze dagen mij als dichter uit om er speels tegenin te gaan. Poëzie is een underdog, die ik maar al te graag laat kwispelen.

- Maud Vanhauwaert -

2. Ook dit is poëzie

2.1 Beeldende poëzie — 2.2.1 Een typografisch gedicht  

a) Wat valt je op aan deze typografische gedichten?

b) Hoe moet je het gedicht lezen? Vind je dat makkelijk?

c) Waarover gaat het gedicht?

d) Welke woorden vallen op? Welke woorden of zinnen vind
jij mooi?

e) Is dit volgens jou poëzie?

2. Ook dit is poëzie

2.1 Beeldende poëzie — 2.2.2 Een beeldsonnet

2. Ook dit is poëzie

2.1 Beeldende poëzie — 2.2.3 Stiftgedicht

2. Ook dit is poëzie

2.1 Beeldende poëzie — 2.2.4 Stapelgedicht

2. Ook dit is poëzie 

2.2 Muzikale poëzie — 2.2.1 Slam Poetry

Naast visuele poëzie is er ook muzikale poëzie. Het is een vorm van poëzie die al eeuwen bestaat; gedichten voordragen waarbij ritme en klank minstens even belangrijk zijn als de vorm.

Dichters nemen het tegen elkaar op,  zoals in een boksmatch, maar dan met woorden.  Vaak leunt het genre dicht aan tegen hiphop omwille van het ritme en de maatschappelijk geëngageerde teksten.

a) Waarover ging het? Wat viel je op?

b) Vond je het leuk om naar te kijken/luisteren?

c) Wat vond je hier mooi/niet mooi aan?

d) Vond je het makkelijk/moeilijk om te begrijpen?

Er is meer ... 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.1 Raadgedicht 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.2 Flarfgedicht 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.2 Flarfgedicht 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.3 Whatsapp-gedicht 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven                                                       

2.3.3 Poetweet

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.3 Poetweet

Via de website Poetweet kan je een gedicht laten maken van tweets. Je hoeft gewoon de naam van het Twitteraccount in te geven van je gekozen Twitteraar. Daarna kan je kiezen tussen drie soorten van gedichten: een sonnet, een rondeel of een achtregelig gedicht. 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.3 Instapoëzie

Aan de slag! 

Maak zelf eens een flarfgedicht!

 

Of ga je liever op zoek naar instapoëzie? 

Of misschien maak je wel  je eigen Poetweet? 

2. Ook dit is poëzie 

2.3 Creatief schrijven — 2.3.3 En nog veel meer

3. Poetry Reading Session

Het brengen van poëzie vraagt natuurlijk wel wat oefening. Je mimiek, stemgebruik, tempo ... bepalen hoe jouw publiek het gedicht ervaart. Om wat inspiratie op te doen, kun je alvast even kijken naar het volgende filmpje waarin Maud Vanhauwaert aan het dichten slaat in de Brugse binnenstad. 

3. Poetry Reading Session

→ Werk per twee. Speur met je partner naar een gedicht dat jullie aanspreekt. Gebruik het wereldwijde web!

Probeer het gedicht elk op een andere manier te brengen. Je kunt het gedicht bijvoorbeeld erg stilletjes of net met veel volume brengen, je kunt eerder triest klinken of heel veel enthousiasme aan de dag leggen tijdens het voordragen van je verzen.

Wat vinden jullie? En wat vinden jullie klasgenoten? Verandert voor jullie ook de betekenis/inhoud van het gedicht wanneer je een gedicht op een andere manier voordraagt?