Grammatica: herhaling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

            Nederlands

          Grammatica 2
                 herhaling:
               VWO 2
            P3 2023-2024

afgelopen lessen...

heb je alle onderdelen van de grammatica behandeld.

- verschil naamwoordelijk - en werkwoordelijk gezegde

- onderwerp/lijdend voorwerp/ meewerkend voorwerp/bijwoordelijke bepaling

Zinnen in zinsdelen verdelen

Je verdeelt een zin in zinsdelen door verticale streepjes te plaatsen. 

Stap 1: Plaats het gezegde tussen verticale strepen. 

De leerlingen / leren / grammatica tijdens de Nederlandse les op het ATC.

De jury / heeft / voor de beste speler een aparte onderscheiding / gekocht./

De instructeur die was verhuisd / overhandigt / het zwemdiploma aan Bo.

             

Zinnen in zinsdelen verdelen

Stap 2: Plaats nu de andere zinsdelen tussen verticale strepen. 

Om dit te kunnen doen, moet je weten dat ieder zinsdeel antwoord geeft op een vraagwoord. 

Hetzelfde vraagwoord kan meerdere keren voorkomen in een zin. 

/ De leerlingen/ leren/ grammatica/ tijdens de Nederlandse les /op het ATC.

             wie                                     wat                              wanneer                            waar 

Zinnen in zinsdelen verdelen

De jury / heeft / voor de beste speler / een aparte onderscheiding / gekocht.

    wie                                   voor wie                                        wat

Victoria / stond / tijdens haar spreekbeurt / voor het beeldscherm.

     wie                                       wanneer                                      waar

De instructeur die was verhuisd / overhandigt / het zwemdiploma / aan Bo.

                                  wie                                                                            wat                 aan wie

De persoonsvorm

De zinnen van een peuter zijn natuurlijk niet compleet. Er hoort nog een werkwoord bij. 

Het werkwoord dat zich aanpast aan het onderwerp (iemand of iets) noemen we de persoonsvorm.

Mama is/was

Poppen zijn/waren

Werkwoordelijk gezegde

• Hoe vind je het werkwoordelijk gezegde (wwg)
• Alle werkwoorden in de zin
• bv.  Achter in de zaal werd steeds gelachen.
• Wwg= werd gelachen

Naamwoordelijk gezegde (ng)

bestaat uit twee delen:
werkwoordelijk deel (wd > alle ww in de zin)
naamwoordelijk deel (nd > bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord)

                             ng                                       ng
Plotseling / werd / Peter / gisteren / ziek.
                            (wd)                                  (nd)

Naamwoordelijk deel

Het naamwoordelijk deel zegt altijd iets over het onderwerp.
Eigenschap, functie, toestand.

Hij is ziek.
Zij is dokter geworden.

onderwerp

• Hoe vind je het onderwerp (ond) (ow)
• Wie/wat + gezegde
• bv. De leeuw brulde van woede.
• ow= De leeuw

Lijdend voorwerp

• Hoe vind je het lijdend voorwerp (lv)
• Wie/wat + wwg + ond
• bv.  Wim zag het journaal.
• lv= het journaal

Meewerkend voorwerp

• Hoe vind je het meewerkend voorwerp (mw)
• Aan wie / voor wie + gez + ond + (lv)
• bv. Johan gaf (aan) zijn vriendin een nieuw horloge.
• mwv= zijn vriendin

Bijwoordelijke bepaling

• Hoe vind je de bijwoordelijke bepaling (bwb)
• Stel je vragen als: waar (plaats), wanneer (tijd), waardoor(reden), waarmee(hulpmiddel), hoe (de manier waarop)?
• bv. De oude heer Boonstra liep over de brug.
• bijw. bep.  over de brug

Koppelwerkwoord

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een koppelwerkwoord bij zich. 

Koppelwerkwoorden: Zijn, Worden, Blijven, Blijken, Lijken, Schijnen, Heten, (Dunken en Voorkomen)

Nwgez = alle werkwoorden* + aan het / te + zn en/of bn

* het belangrijkste werkwoord is een koppelwerkwoord

Koppelwerkwoord

Zijn, Worden, Blijven, Blijken, Lijken, Schijnen, Heten, Dunken en Voorkomen

Nwgez = alle werkwoorden + aan het / te + zn en/of bn

(het belangrijkste werkwoord is een koppelwerkwoord)

Deze bloem is oranje.                                   is = kww

Mijn vader wordt kok.                                   wordt = kww 

Onze kat blijft een gezellig huisdier.     blijft = kww

Hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord

In de meivakantie heb ik alleen maar genetflixt.
   heb = hww
   genetflixt = zww       doen-betekenis (het onderwerp doet iets)

Vorige week is hij met zijn team de winnaar van de beker geworden.
   is = hww
   geworden = kww     zijn-betekenis (het onderwerp is iets)

Hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord

Willem wordt bang.                               = kww (NWG)

Willem kan bang worden.                   = hww + kww (NWG)
Willem heeft zijn zin gekregen.        = hww + zww (WWG)

Deze combinaties komen voor:

kww         

kww + hww(en)            

zww

zww + hww(en)

Kww + zww  kunnen dus nooit samen in een enkelvoudige zin!

Hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord

Deze combinaties komen voor:

kww         
kww + hww(en)            

zww
zww + hww(en)

Kww + zww  kunnen dus nooit samen in een enkelvoudige zin!

NWG of WWG
1. We waren toen met z’n vijven in de tuin.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
2. Ik zou het u onmogelijk precies kunnen zeggen.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
3. Het gebak wordt in de oven bruin.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
4. Onze hond Joris is oud geworden

NWG of WWG
5. Wim blijft aardig voor ons.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
6. Het geld was aan het eind van de maand helemaal op.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
7. Zijn prestaties waren beneden alle peil.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
8. Deze man bleek (pv, kww) erg handig met naald en draad.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
9. Zullen jullie je niet al te veel opwinden?

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
10. Door die 10 was zij erg enthousiast.

1. NWG
2. WWG

NWG of WWG
11. De luchtballon was met gas gevuld.

1. NWG
2. WWG

Benoem het woord tussen de haakjes.
1. Het kind (bleef) lastig.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
2. De piano (lijkt) me vals.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
3. Dat (komt) ervan.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
4. De rector (schijnt) jarig te zijn.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
5. Hoe (weet) u dat?

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
6. Hij (is) schijnheilig.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
7. Hij (schijnt) met zijn lantaarn in mijn gezicht.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
8. De organisatie (had) beter gekund.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
9. De organisatie had beter (gekund).

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
10. Ik (organiseer) zo'n avond nooit meer.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
11. Morgen (wordt) het warmer dan vandaag.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
12. Een koel bad (werkt) verfrissend.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
13. Het (had) zo mooi kunnen zijn.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
14. Het had zo mooi (kunnen) zijn.

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
15. Het had zo mooi kunnen (zijn).

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Benoem het woord tussen de haakjes.
16. Het had zo mooi kunnen (zijn).

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Noteer in de volgende zinnen

1. Verdeel de volgende zinnen in zinsdelen;
2. Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde;
3. Noteer onderwerp
4. Noteer Lijdend voorwerp indien aanwezig

5. Noteer meewerkend voorwerp indien aanwezig

6. Noteer de bijwoordelijke bepalingen indien aanwezig

1. Voor tieners schijnt het op die camping in Frankrijk best leuk te zijn.

2. Het openbaar vervoer wordt met die nieuwe dienstregeling hoe langer hoe beter.

3. Het lokaal was ondanks de openstaande deuren erg donker.

4. Dat afgelegen huis blijkt drie jaar te koop te zijn geweest.

5. Johan blijft onder alle omstandigheden een grappenmaker.

6. Mijn ouders hebben de opmerkingen van mijn zusje nooit begrepen.

7. Met eindeloos veel geduld heeft de psychiater Marijke geholpen.

Hij bleef nog even in het donker staan.

9. De nieuwe ruit in onze auto is van onbreekbaar glas.

10. Geen enkele jongen hoeft tegenwoordig nog soldaat te worden.

Heb je nog vragen?

Kom bij mij langs.