§3 Taalverandering

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

WELKOM BIJ NEDERLANDS!

Inloggen in LessonUp ;

Pak verder je boek, schrift en schrijfgerei.

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 4 - Taal

1. Lesdoelen

2. Huiswerkcontrole

3. Terugblik vorige les

4. Taalverandering: tekst lezen + vragen

5. Opdrachten

6. Evalueren en afsluiten

• Je leert wat het begrip 'taalverandering' betekent;
• Je leert wat het begrip 'taalverloedering' betekent;
• Je leert hoe 'leenwoorden' ontstaan

Lesdoelen

Er volgen nu wat herhalingsvragen

Wat is moedertaal?

Wat is een klemtoon?

1. Een toonhoogte bij muziek.
2. De nadruk die je op woorden en lettergrepen legt als je spreekt.
3. Je kan een woord vaak in stukken hakken, dit doe je door er streepjes tussen te zetten.
4. Is een soort wielklem voor fietsers.

Wat is figuurlijk taalgebruik?

Wat is een uitdrukking?

1. Dat is een artikel die gedrukt staat in de krant.
2. Dat je precies wil weten hoe is zit, vaak met een vast antwoord.
3. vaste combinatie van woorden met een figuurlijke betekenis.
4. onveranderlijke zin in de tegenwoordige tijd met een figuurlijke betekenis.

§3 Taalverandering

Blz. 94-95

Nederlands = een levende taal

Een levende taal betekent dat er steeds nieuwe woorden bij komen en dat oude woorden verdwijnen.

Theorie over taal

Taalverloedering = schade door taalverandering aan de taal.

Leenwoorden = het lenen van woorden uit een andere taal.

Het lenen van woorden uit andere talen gebeurt al heel lang. Dit heeft te maken met verschillende culturen en veranderingen in onze maatschappij. Ook straattaal speelt een rol.
De meeste straattaalwoorden komen uit het Surinaams, Marokkaans Turks of Engels.  

Leenwoorden

Voorbeelden van leenwoorden in het Nederlands

Wat is het meest uitgeleende Nederlandse woord en komt terug in 57 andere talen?

1. Boot
2. Baas
3. Aardappel
4. Tulp

Uit welke taal hebben wij het woord 'Humor' geleend?

1. Duits
2. Pools
3. Frans
4. Engels

Uit welke taal hebben wij het woord 'Robot' geleend?

1. Tsjechisch
2. Duits
3. Amerikaans
4. Russisch

ivdnt.org

• Ontlening. We nemen een woord volledig over uit een andere taal.
• Samenstelling. Twee woorden worden samengevoegd tot één.
• Een hele nieuwe vorm. Dit komt niet
  heel vaak meer voor. 

Hoe ontstaan nieuwe woorden dan?

Dat betekent dat mensen de nieuwe woorden maar voor een korte periode gebruiken. Wordt het woord wel langer gebruikt? Dan komt het woord in het woordenboek. Denk maar eens aan de woorden die tijdens covid zijn ontstaan:

raamvisite, hoestschaamte.

Nieuwe woorden zijn trendgevoelig

Een nieuw woord uit 2024:
Eclipsmania

1. Dat de zon achter de maan verdwijnt.
2. schaduwjacht
3. Een gekte rondom een zonsverduistering
4. zonnejacht

Een nieuw woord uit 2024:
Doemuitgave =

1. Geld dat je weggeeft.
2. Geld uitgeven maakt niet gelukkig.
3. Geld dat je eigenlijk niet kan uitgeven, omdat je te weinig hebt.
4. Geld dat je op een spaarrekening zet.

Het nieuwe woord van 2025:
vergisduiker =

1. zwemplannen die nog niet gelukt zijn.
2. een duiker die zich vergist heeft
3. zwemplannen die geslaagd zijn.
4. een duiker die naar geld duikt.

Wat?	Cursus 7, paragraaf 3: Taalverandering Maken : opdracht 1 en 2 Verminderde opgaven : 1 en 2
Hoe?	Zelfstandig. Zet de antwoorden in je schrift.
Hulp	De 4 B's (kijk op de poster naast het whiteboard
Tijd	Tot de laatste vijf minuten van de les.
Klaar?	Maak puzzel 12 op blz. 271. Klaar? Maak puzzel 1 t/m 5

Aan de slag

• Je leert wat het begrip 'taalverandering' betekent;
• Je leert wat het begrip 'taalverloedering' betekent;
• Je leert hoe 'leenwoorden' ontstaan

Lesdoelen