W1 GS 2H H3 P2 les 1 en les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tijdvak 6: De tijd van regenten en vorsten 

Waarom heet dat tijdvak zo? - het tijdvak verwijst naar de uitzonderlijke positie van vorsten zoals Lodewijk XIV (als absoluut vorst) en naar de Nederlandse bestuurders die voornamelijk uit de burgerij voortkomen. (de regenten)

kenmerkend aspect 1: (welke ontwikkeling is opvallend voor die periode in de geschiedenis) Het ontstaan van handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Kenmerkend aspect 2: Hoe ontwikkeld zich een burgerlijk bestuur en een stedelijke cultuur in Nederland

Leerdoelen

Les 1

1. Ik kan uitgebreid uitleggen hoe de economie tot bloei komt in Nederland.

2. Ik kan uitgebreid uitleggen hoe de Nederlandse steden tot groei komen.

Les 2

3. Ik kan uitgebreid uitleggen hoe het komt dat er regels voor oorlogsvoering ontstaan.

4. Ik kan uitgebreid uitleggen waarom en hoe Nederland oorlog voerde met omringende landen.

De bloeiende economische sectoren

1. Handel

2. Nijverheid

3. Landbouw

4. Visserij

Let op! Denk aan het leerdoel - Hoe komt de economie tot bloei? Het begint met de handel!!

(tekening - gebouw rechts - de Amsterdamse beurs - plaats waar handel werd gedreven - op basis van informatie - het was geen hal met producten). De mannen in het zwart zijn regenten.

Producten en hun gebied van herkomst

1. Belangrijkste handel (moedernegotie genoemd) Graanhandel uit de Baltische staten - nu Estland, Letland, Litouwen en Polen (het betreft import)

2. Hout uit Scandinavië 

3. Wol uit Engeland

4. Laken uit België

5. Wijn, zout, zuidvruchten uit Frankrijk en Spanje

Zijde, Specerijen en porselein uit Azië

Koffie, tabak en cacao uit Amerika 

Stapelmarkt

Alle handelsgoederen worden opgeslagen in pakhuizen, zoals die in Amsterdam.

Handig - bewaren totdat er ergens een tekort is - dan met hoge winsten verkopen. 

Een mooi voorbeeld van handelskapitalisme - handelaren die geld blijven investeren in handelsondernemingen om winst te maken.

Buitengewoon veel handel loopt via de Republiek - deze wordt het centrum van de internationale handelskapitalisme

Visserij - walvisvaart (de kleine visserij) de haringvaart (de grote visserij) Nederland wist als enige haringen te conserveren.

Nijverheid - fabrieksmatig werk zonder machines - textielproductie, koffiebranderijen, scheepswerven, jeneverdestilleerderij, kaasmakerij,  metaalsmelterijen

Landbouw - veel veeteelt (drassige grond - niet geschikt voor graan) levert veel zuivel - boter, kaas (exportproduct)

De groei van de steden / stadsuitbreiding Amsterdam

de Republiek - immigratieland

Naar de Republiek komen rijke Antwerpse kooplieden en handelaren - (Spaanse furie) zij brengen veel kennis en relaties

Ook komen er rijke Joodse handelaren uit Spanje - (Inquisitie) zij brengen veel kennis en relaties

Er komen vaardige protestantse    ambachtslieden uit Frankrijk  - (Bartholomeusnacht) Zij brengen veel kennis en kunde voor de nijverheid

Er komen arme Duitsers en Scandinaviërs - die gaan veelal werken op de schepen van de VOC.

Trekschuit

Opdracht 

Lees H3 P2 - De Gouden Eeuw en Groeiende steden

Maak een power point presentatie met minimaal 8 afbeeldingen over de andere twee sub-paragrafen: Regels voor oorlogen en Nederland in oorlog. Ook moet je uitleggen waarom die Michiel de Ruyter zo goed past in deze tijd.

Je levert jouw power point morgen voor het begin van de les in via de ELO

Tip! Maak vooraf een mind  map - dat zal je kunnen helpen.

  

1648

Vrede van Münster - eindelijk officieel vrede tussen Spanje en de Republiek!

Hugo de Groot - 

1. Er moeten regels zijn om een oorlog rechtvaardig te maken.

Naïef (goedgelovig) maar kenmerkend voor een nieuwe manier van denken.

2. Tijdens een oorlog mag niet zomaar alles doen - crimes against humanity (oorlogsmisdaden) - Internationale Strafhof in Den Haag

3. Staten mogen de vrije handel (op zee) niet belemmeren. (begin liberalisme) 

Ruzie met stadhouder - Prins Maurits van Oranje - opgesloten in kasteel Loevestein - ontsnapt in een boekenkist

De oorlogen

1. De Tachtigjarige oorlog - tegen Spanje

- om zelfstandigheid

- om geloofsvrijheid

2. De Nederlandse - Engelse oorlogen

- om Nederlandse handelsbelangen op zee

3. Het Rampjaar 1672 - Tegen Frankrijk (Lodewijk XIV) - Engeland en de bisdommen van Keulen en Münster.

- tegen aanvallen op de Republiek 

Michiel de Ruyter

Admiraal (hoogste commandant - baas) van de Nederlandse oorlogsvloot

- de Nederlandse vloot is oppermachtig op zee. (Catham)

- Nederland is dan het commerciële handelscentrum van de wereld.

- Wereldhandel moet beschermd worden dus: sterke vloot!

- Over land is Nederland kwetsbaar! (waterlinie - dijken doorsteken en het land onder water zetten)

executie/ moord op raadspensionaris - Johan van Oldenbarnevelt - ruzie met stadhouder Prins Maurits van Oranje (onenigheid over de oorlog tegen Spanje)

Executie/moord op raadspensionaris Johan de Witt en zijn broer - ruzie met stadhouder prins Willem (later Willem III) van Oranje (tijdens Rampjaar)

Opdrachten 

Oefenen met het hoofdstuk 3 P2 - Nederland en Europa 

Maken de vragen uit het werkboek:

Vraag 1 t/m 3a - 4 - 5c - 6a - 6c - 6d -7 - 9