Blok 4.4 B Over Taal 4.12 Kijk naar Taal 1KGT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Blok 4.4 B Over taal

- pak je laptop

- werk stil aan je Leantbeat 4.3 D en 4.4 A en daarna aan Numo

- Leg je boek van Escape room op je tafel

Blok 4.4 B Over taal

- Kijk naar taal

- Stappenplan moeilijke woorden

- letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Woord	Betekenis	Woord	Betekenis
betreft	gaan over	theoretisch	niet in de werkelijkheid
dosis	hoeveelheid	stelling	standpunt
relatie	verhouding, hoe mensen met elkaar omgaan	garantie	verzekering dat iets goed is
afzonderlijk	elk apart	argument	goede reden
geregeld	regelmatig	praktisch	bruikbaar
reeds	al

Blok 4 - Schooltaalwoorden en de betekenis

Woord	Betekenis	Woord	Betekenis
verschijnen	in druk of in andere vorm voor het eerst aangeboden worden	geïsoleerd	afgesloten van alles en iedereen
in beslag nemen	bezig houden	kwaal (de)	niet ernstige ziekte
vernuftig	slim bedacht	virtueel	op de computer en het internet
ritueel (het)	vaste reeks handelingen	territorium (het)	leefgebied van een dier
observeren	aandachtig bekijken	registreren	opnemen

Nog 10 woorden en betekenis om te kennen

Wat is in jouw woorden: stress

Stress is vaak de oorzaak van nare kwalen zoals rugpijn, hoofdpijn en nekpijn.

Wat is in jouw woorden: ritueel

Tijdens het ritueel danst de stam een bepaalde dans en zingen ze op een vaste manier.

Wat is in jouw woorden: observeren

In de vogelhut is hij een bijzondere vogel aan het observeren. Om de vogel te herkennen moet hij goed kijken naar de kenmerken en luisteren naar het gezang. 

Stappenplan moeilijke woorden

        

        1

Lees een stukje terug of verder en

kijk of het woord wordt uitgelegd

        

        1

        

        4

        

        2

        

        3

Kijk naar bekende stukjes in het woord

Kijk naar de plaatjes bij de tekst

Vraag de betekenis of zoek de betekenis op in een woordenboek

Stappenplan moeilijke woorden

        

        2

Kijk naar bekende stukjes in het woord

Is het woord een samenstelling?
Wat betekenen die onderdelen/woorden?

Samenstelling

• Herken je stukjes van het woord?
• Kun je de betekenis uit de 2 woorden afleiden?
• Heeft het woord een voor- en achtervoegsel?
  
  
• Bijvoorbeeld
    inburgering      =>  in + burger (bewoner van een stad)
    onaangeraakt  => on + aanraken 

Samenstellingen - ken je ze nog?
(Blok 2.4 B vraag 9 of je boek blz. 89)

Voorvoegsels                                                                            Achtervoegsels

anti-	= tegen …
her-	= opnieuw
mono-	= alleen / één ...
neo-	= nieuw
on-	= niet...
wan-	= slecht(e) ...

-achtig	= een beetje als…
-baar	= je kunt het ...
-rijk	= met veel ..
-loos	= zonder …

Huiswerk/zelfsandig maken

Wil je een uitdrukking opzoeken in een woordenboek? Kijk dan bij het belangrijkste woord in die uitdrukking.

Hij stierf van de kou!

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Letterlijk	figuurlijk
Hij is echt overleden door de kou.	Hij heeft het heel erg koud

In het woordenboek zoek je bij het woord 'koud' naar de betekenis

Huiswerk/zelfsandig maken

Wil je een uitdrukking opzoeken in een woordenboek?
Kijk dan bij het belangrijkste woord in die uitdrukking.

Ik moet bij hem thuis altijd op eieren lopen! 

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Letterlijk	figuurlijk
Op de grond liggen allemaal eieren waar ik overheen moet lopen.	Ik moet bij hem thuis altijd goed opletten wat ik zeg of doe.

In het woordenboek zoek je bij het woord 'eieren' naar de betekenis

Huiswerk/zelfsandig maken

Uitdrukkingen en betekenissen

Uitdrukking	betekenis
Het hazenpad kiezen.	Snel op de vlucht slaan
Nu is hij zeker in de aap gelogeerd!	Nu zit hij zeker in een vervelende situatie!
Als er één schaap over de dam is, volgen er meer.	Als één persoon iets nieuws geprobeerd heeft, durven de anderen het ook.
Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel	Als er geen toezicht is, durft iedereen opeens heel veel.

Huiswerk/zelfsandig maken

Uitdrukkingen en betekenissen

Uitdrukking	betekenis
Een gegeven paard niet in de bek kijken.	Niet ondankbaar zijn over een cadeau.
Daar komt de aap uit de mouw.	Nu blijkt wat werkelijk de bedoeling was.
De hond in de pot vinden.	Te laat zijn voor het eten (alles is op)
Blaffende honden bijten niet.	Zij die het hardst roepen, zijn het minst gevaarlijk

Huiswerk/zelfsandig maken

Je gebruikt een woordenboek vooral om de betekenis van woorden op te zoeken. Veel woorden hebben meer dan één betekenis. 

Kijk eens naar deze zinnen:

Woorden met meerdere betekenissen

1. We zochten een behang met een leuk motief
2. De dader kon geen motief geven van zijn daad.

3. Wat was jouw motief om voor het Corbulo College te kiezen?

Betekenis uit de zin halen

Gebruik het stappenplan, maar geen woordenboek of internet!.

Leg in jouw woorden uit wat het dikgedrukte woord betekent?

•  Je gebruikt een woordenboek vooral om de betekenis van woorden op te zoeken. Veel woorden hebben meer dan één betekenis. 
   
• Lees alle betekenissen goed door en kies de betekenis die het best in de tekst past.

Woordenboek gebruiken: de juiste betekenis opzoeken

Gebruik het stappenplan, maar geen woordenboek of internet!. 
Leg in jouw woorden uit wat het dikgedrukte woord betekent?

Je kunt je vingers buigen door de scharniergewrichten.

Gebruik het stappenplan, maar geen woordenboek of internet!. 
Leg in jouw woorden uit wat het dikgedrukte woord betekent?

Ik word nooit ziek, want ik heb veel antistoffen in mijn bloed.

Gebruik het stappenplan, maar geen woordenboek of internet!. 
Leg in jouw woorden uit wat het dikgedrukte woord betekent?

Dit eiland is onaangeraakt: er is alleen maar natuur. 

Gebruik het stappenplan, maar geen woordenboek of internet!. 
Leg in jouw woorden uit wat het dikgedrukte woord betekent?

Fijnstof is gevaarlijk om in te ademen.

Woord	Betekenis	Woord	Betekenis
betreft	gaan over	theoretisch	niet in de werkelijkheid
dosis	hoeveelheid	stelling	standpunt
relatie	verhouding, hoe mensen met elkaar omgaan	garantie	verzekering dat iets goed is
afzonderlijk	elk apart	argument	goede reden
geregeld	regelmatig	praktisch	bruikbaar
reeds	al

Blok 4 - Schooltaalwoorden en de betekenis

Woord	Betekenis	Woord	Betekenis
verschijnen	in druk of in andere vorm voor het eerst aangeboden worden	geïsoleerd	afgesloten van alles en iedereen
in beslag nemen	bezig houden	kwaal (de)	niet ernstige ziekte
vernuftig	slim bedacht	virtueel	op de computer en het internet
ritueel (het)	vaste reeks handelingen	territorium (het)	leefgebied van een dier
observeren	aandachtig bekijken	registreren	opnemen

Nog 10 woorden en betekenis om te kennen

Huiswerk/zelfstandig maken

Maak in LearnBeat 4.4 A en B

Bestudeer de woorden uit blok 4 (handig voor de toets op 13 april)