verzorgingsstaat 2: wat is een verzorgingsstaat deel 1: vwo 4

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De verzorgingsstaat 2

vwo 4

Docent: J. Sibbald

vakbegrippen

• verzorgingsstaat
• welvaart
• welzijn
• solidariteitsgedachten
• collectief belang
• free-riders
• collectieve goederen
• verzorgen

• verzekeren
• verheffen
• verbinden
• sociaal zekerheidsstelsel
• sociale grondrechten
• Rechten en plichten
• planeconomie
• vrijemarkteconomie

Wat is waar?

1. Nederland is steeds meer naar rechts geschoven
2. Gelijkheid is de belangrijkste waarde voor dit kabinet
3. Nederland is geen verzorgingsstaat
4. Je ziet een duidelijke invloed van de SP

Om de verzorgingsstaat te begrijpen moet je een aantal begrippen weten:

sleep de rode blokjes naar het juiste antwoord

verzorgingsstaat

welvaart

welzijn

De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners

De mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te vervullen.

De mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.

solidariteitsgedachten

Als er bereidheid is in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen.

We hebben het ook al gehad over sociale cohesie. Wat is het verband tussen sociale cohesie en solidariteit?

collectief

Bij een verzorgingsstaat heb je een collectief (gezamenlijk) belang:

Je maakt gebruik van gezamenlijke voorzieningen (collectieve goederen).

Als je iets overkomt ben je verzekerd.

Collectieve voorzieningen kunnen ook leiden tot bewust passief gedrag. In dit geval spreken we van zogenaamde ‘free riders’.

We hebben het al gehad over Adam Smith. Wat was zijn uitgangspunt?

Collectiefbelang Adam Smith

Smith erkende echter ook dat sommige collectieve inspanningen volgens dit principe niet tot stand kunnen komen omdat soms de individuele winst nooit groter is dan de individuele kosten. Het in stand houden van een leger is daarvan een voorbeeld. Er is daarom een staat nodig die belasting heft om dit soort zaken in stand te houden.

Free-riders volgens Olson

Olson vertrok vanuit de theorie van Smith en concludeerde dat als iedereen zijn eigen belang nastreeft dan komen publieke goederen niet tot stand. 

Het idee van free riders kan leiden tot bepaald beleid. Geef hiervan een voorbeeld.

Functies van de Verzorgingsstaat

1- Verzorgen    -> kwetsbaren en zieke mensen helpen.

2- Verzekeren -> mensen helpen die in problemen zitten.

3- Verheffen -> kansen bieden voor mensen.

4- Verbinden -> door de verzorgingsstaat meer verbondenheid

Verschil tussen verzorgen en verzekeren: eenzijdig en tweezijdig!

Socialezeker-heidsstelsel

Verzekert mensen van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.

Nederland is een sociale rechtsstaat. Dit betekent dat burgers sociale grondrechten hebben, zoals:

voldoende werkgelegenheid (art. 19).

bestaanszekerheid en spreiding van welvaart (art. 20).

volksgezondheid (art. 21).

voldoende woongelegenheid (art. 22).

goed onderwijs (art. 23).

We hebben het de vorige periode gehad over de grondwet. De grondrechten op de vorige pagina zijn voorbeelden van:

1. klassieke grondrechten
2. sociale grondrechten

Bij sociale grondrechten horen ook plichten. Denk aan:

sollicitatieplicht.

het betalen van 

belasting en premies.

leerplicht.

Planeconomie: 

Gebaseerd op gelijkheid.

Communistische staatsopvatting: de staat neemt de totale verzorging van zijn burgers op zich.

In praktijk vaak mislukt (Bijv. Sovjet Unie en China).

De economie van China

Door het communisme had China lang een Plan- economie. 

vrijemarkteconomie

Tegenover de planeconomie staat de vrijemarkteconomie die zich kenmerkt door:

de waarde vrijheid.

een passieve overheid.

particuliere verzekeringen.

‘risico van het delen’ in plaats van ‘delen van het risico’.

hoge zorgkosten en kosten voor goed onderwijs.

Sluit aan bij het kapitalisme

Dit model past het beste bij het gedachtengoed van

1. Marx
2. Smith

Het kapitalisme past het beste bij een

1. vrijemarkt economie
2. plan economie

Harmonieuze samenwerking

gespreide verant-woordelijkheid

Rentmeesterschap

actieve rol voor de overheid

Kapitalisme met een menselijk gezicht

Sociaal-economische               gelijkheid

economische vrijheid

politieke vrijheid

principe van de rechtsstaat

rationalistisch individualisme

LIBERALISME

SOCIALISME

CONFESSIONALISME

Planeconomie is...

1. Economie op basis van vraag en aanbod
2. Plan van de economie die de overheid opstelt.
3. Economie met veel reglementen
4. Economie waarin er een overvloed aan producten is.

vakbegrippen

• verzorgingsstaat
• welvaart
• welzijn
• solidariteitsgedachten
• collectief belang
• free-riders
• collectieve goederen
• verzorgen

• verzekeren
• verheffen
• verbinden
• sociaal zekerheidsstelsel
• sociale grondrechten
• Rechten en plichten
• planeconomie
• vrijemarkteconomie

Je mag kiezen uit de volgende twee opdrachten

-Waar kan ik heen (groepswerk)

-gratis geld (individueel)

leerdoelen bij beide opdrachten

• Je kan de functies van de verzorgingsstaat op een correcte manier  toepassen in een analyse.
• Je kan een onderbouwt oordeel geven over het onderwerp van de door jullie gekozen opdracht. 

Waar kan ik heen???

Opdracht 

Kies uit elk type verzorgingsstaat minimaal één land.  In totaal kies je 3 landen. Vergelijk deze drie landen met elkaar op basis van de functies die verzorgingsstaten hebben. Je kunt ervoor kiezen de operationalisatie van de functie over te nemen (bijvoorbeeld: welvaart: vergelijk het bnp van drie landen met elkaar)  van de slide of als je er aan toe bent zelf een operationalisatie te bedenken (op wat voor manier zou je nog meer kunnen beoordelen hoe hoog de welvaart in een land is?).
Welk land komt volgens jou het beste uit je onderzoek? 

Je gaat een korte presentatie geven (maximaal 5 minuten), waar in je jullie keus promoot!

Beoordeling

De beoordelingscriteria zijn te vinden in teams bij opdrachten

gratis geld

https:

Schrijf een vlammend betoog voor of tegen het basisinkomen!

Wat moet erin zitten?:

• Welke van de vier functies van de verzorgingsstaat kunnen worden vervuld met het basisinkomen? Leg per functie met een voorbeeld uit waarom.
  
• Gebruik actualiteiten om jouw punt te versterken. Waar zou een basisinkomen in onze huidige maatschappij kunnen helpen en waar niet?

beoordeling

Verdere beoordelingscriteria zijn in te zien op teams bij opdrachten.