Parlementaire democratie 2 - ideologie en stroming

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Stromingen en ideologieën

Parlementaire democratie

Nederland is een parlementaire democratie

Een rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan

De volksvertegenwoordiging gaat via politieke partijen

Ideologieën

Vele politieke partijen ontstaan vanuit een politieke stroming of ideologie.

- Een samenhangend geheel 

- Van ideeën over de mens en

- De gewenste inrichting van de samenleving

Iedere ideologie heeft ideeën op gebied van: 

- Waarden en normen

- Sociaaleconomische verhoudingen

- Machtsverdeling in de samenleving

Politieke partijen 

Progressief

Vooruitstrevend

Willen de maatschappij veranderen

Voorbeeld: zonne-energie

Conservatief

Behoudend

Bij het oude houden

Voorbeeld: geen macht naar EU

Sommige conservatieven zijn reactionair (achteruit strevend) - verleden geheel herstellen

Links

Gelijkwaardigheid

Zwakkeren beschermen

Actieve overheid

Rechts

Eigen verantwoordelijkheid

Vrijheid 

Passieve overheid - alleen optreden als het moet

Drie grote ideologieën in Nederland

Socialisme

Confessionalisme

Liberalisme 

Socialisme

Ontstaan: 19e eeuw als reactie op slechte werkomstandigheden van arbeiders door de industrialisatie

Wilde een einde maken aan de armoede en ongelijkheid

Communisten: wilden dat arbeiders door revolutie de macht overnemen

Sociaaldemocraten: meedoen aan verkiezingen en via de politiek sociale wetgeving invoeren

Socialisme nu

Overheid moet zwakkeren actief beschermen

Kennis, inkomen en macht moet eerlijker verdeeld worden

Vóór de verzorgingsstaat 

Grondrechten als recht op gezondheidszorg en onderwijs

Liberalisme

Ontstaan: 18e eeuw tijdens de Franse Revolutie

Burgerij kwam in opstand tegen de onbeperkte macht van de koning, adel en geestelijkheid

Streven naar persoonlijke en economische vrijheid

Er zijn conservatieve en progressieve liberalen

Liberalisme nu

Vrijheid en vrijemarkteconomie belangrijk

Kleine rol overheid op sociaaleconomisch terrein

Overheid moet zich beperken tot de kerntaken: defensie, onderwijs en beschermen van de rechtsstaat en klassieke grondrechten

'Nachtswakerstaat'

Confessionalisme

Alles gebaseerd op het geloof

Confessie = geloofsovertuiging

In Nederland vooral christendom - Protestant en Katholiek

Eind 19e eeuw vormde iedere stroming een eigen politieke partij tegen de Liberalen en Socialisten

Confessionalisme nu

Streven naar een samenleving gebaseerd op waarden van de Bijbel:

- Harmonie: overheid en burgers werken samen

- Gespreide verantwoordelijkheid: samen verantwoordelijke voor het welzijn

- Naastenliefde: zorgen voor kwetsbaren

- Rentmeesterschap: goed voor de aarde zorgen

De overheid laat zoveel mogelijk over aan het Maatschappelijke middenveld - overheid doet alleen wat niet door maatschappelijke organisaties kan worden gedaan 

Nieuwe 'stromingen'

Milieu- en klimaatvraagstuk

Versterking Nationale of Europese bevoegdheden

Lokale problemen belangrijker dan landelijke

Migratievraagstuk

Maatschappelijke tegenstellingen 

Praktische opdracht

Werken aan werkblad 1/2