20230116 Les 8 Verspilling van kennis
1 / 40
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Welke verspillingen waren er ook alweer?
Slide 4 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 6 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
De achtste verspilling
Het is weer tijd voor de aangifte omzetbelasting, dus zaterdag heb ik wat moed bij elkaar geraapt en ben ik driftig aan de administratie begonnen. Stapels bonnetjes die telkens door elkaar raken, eindeloos afvinken welke geboekt zijn en de hele tijd zoeken naar mijn eigen fouten. Nu weet ik het weer zeker. Ik vind administratie echt niet leuk. En ik ben er absoluut niet goed in. Slecht zelfs.
Na een hoop frustratie heb ik de boel aan de kant gegooid en ben lekker in de tuin een biertje gaan drinken. Dat blijk ik wèl aardig te kunnen. En leuk te vinden.
Zondagochtend heb ik het – uitgerust en fris – afgemaakt. Pfff, het is weer voor een tijdje achter de rug.
Misschien kan ik iemand vinden die er wel goed in is. En het ook nog leuk vindt. Dan hoef ik mijn energie niet te verspillen aan werk waar ik niet goed in ben.
Verspillen? Talent? Ja, die horen bij elkaar. Verspilling van talent is de achtste verspilling uit het Leanlijstje.
Zoals je nog wel weet kent de Lean-leer 8 soorten verspillingen. We kunnen die onthouden door het ezelsbruggetje WC-TV-BOOT:
Wachten
Correctie
Transport
Voorraad
Beweging
Overproductie
Overbewerking
Talent (ontbreken van)
Oorspronkelijk waren het er 7. Talent, of het gebrek daaraan, is er pas later aan toegevoegd. En in de literatuur ook wat onderbelicht. Toch vind ik het wel een heel belangrijke.
TalentIvorentoren-ideeën
Je komt de verspilling van talent tegen in verschillende vormen. In de westerse wereld zijn we vanuit het Angelsaksische managementmodel gewend dat medewerkers slechts werk uitvoeren. Mond houden en productie draaien. Maar dat is een enorme verspilling van hun praktische kennis en probleemoplossend vermogen.
Andersom worden veel te vaak “ivorentoren-ideeën” doorgedrukt, die minder goed werken dan verwacht. Ook dat is een verspilling van talent.
Niet goed functioneren
Een andere vorm van talentverspilling ken ik vanuit mijn tijd als interimmanager.
Ik kwam regelmatig mensen tegen die niet goed functioneerden. Sommige mensen hielden het al jarenlang verborgen. Door mooie verhalen van henzelf en slechte sturing van hun leidinggevende. Meestal heeft een interimmanager dat snel in de gaten. Vooral als er dan goed gestuurd gaat worden. Achteraf blijkt dan vaak dat ze al jaren bang zijn door de mand te vallen, maar ook bang om het bespreekbaar te maken.
Natuurlijk is het niet leuk als uitkomt dat je niet goed in je werk bent. Maar als je beiden beseft dat het talent van de medewerker ergens anders ligt dan in het huidige werk, hoeft het lang niet altijd dramatisch te zijn. Vaak kun je samen uitzoeken waar de medewerker wèl goed in is en daar binnen of buiten de organisatie passend werk in zoeken.
Achteraf zegt een medewerker vaak dat hij of zij dat al jaren eerder had moeten doen.
Talent-interessematrixModelletje
In dit verband is het volgende model wel interessant. Twee gebieden zijn heel duidelijk: als je iets leuk vindt en je bent er goed in, heb je fantastisch werk. In dit kwadrant werk je vanuit je kracht en je talent. Je zou het werk bijna ook doen als je er niet voor zou worden betaald.
Het tegenovergestelde is ook duidelijk: werk dat je niet leuk vindt en ook niet goed kan, moet je proberen te vermijden.
Gevarenzone
Twee andere sectoren zijn belangrijk. De gevarenzone zit in het werk dat je goed kan, maar niet leuk vind. Als dit het grootste deel van je werk is, kun je hierop leeglopen. En omdat je er zo goed in bent, word je hiervoor juist vaak gevraagd, maar het vreet energie. Een burn-out ligt op de loer.
De andere kant bestaat uit werk dat je leuk vindt maar waar je niet goed in bent. Dat kan in twee vormen: het is aan te leren (kennis en vaardigheden) of niet (talent). Als je er voldoende aanleg voor hebt, kun je met wat training en opleiding snel groeien. Maar heb je het gewoon niet in je, dan moet je een keuze maken. Leuk werk, maar altijd op je tenen lopen, of toch iets anders zoeken.
Slide 8 - Tekstslide
Je hebt te maken met een verspilling van talent als er binnen je organisatie mensen zijn die niet op de goede plek zitten. Dit kunnen mensen zijn die ongemotiveerd, ongekwalificeerd/overgekwalificeerd of niet betrokken zijn, of bijvoorbeeld mensen die niet genoeg worden uitgedaagd. In alle gevallen zorgt dit ervoor dat deze mensen niet optimaal presteren, wat zorgt voor een verspilling van potentie. En dat is natuurlijk ontzettend zonde!
Slide 9 - Tekstslide
Modelletje
In dit verband is het volgende model wel interessant. Twee gebieden zijn heel duidelijk: als je iets leuk vindt en je bent er goed in, heb je fantastisch werk. In dit kwadrant werk je vanuit je kracht en je talent. Je zou het werk bijna ook doen als je er niet voor zou worden betaald.
Het tegenovergestelde is ook duidelijk: werk dat je niet leuk vindt en ook niet goed kan, moet je proberen te vermijden.
Gevarenzone
Twee andere sectoren zijn belangrijk. De gevarenzone zit in het werk dat je goed kan, maar niet leuk vind. Als dit het grootste deel van je werk is, kun je hierop leeglopen. En omdat je er zo goed in bent, word je hiervoor juist vaak gevraagd, maar het vreet energie. Een burn-out ligt op de loer.
De andere kant bestaat uit werk dat je leuk vindt maar waar je niet goed in bent. Dat kan in twee vormen: het is aan te leren (kennis en vaardigheden) of niet (talent). Als je er voldoende aanleg voor hebt, kun je met wat training en opleiding snel groeien. Maar heb je het gewoon niet in je, dan moet je een keuze maken. Leuk werk, maar altijd op je tenen lopen, of toch iets anders zoeken.
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 12 - Tekstslide
Net als bij de andere agile ontwikkelmethoden vormt een multidisciplinair team de basis van het ontwikkelproces. Een multidisciplinair en zelfsturend scrumteam, waarbij elk teamlid betrokken is bij het plannen, het verdelen van de taken en het managen van risico's. Scrum beschrijft exact welke rollen in het scrumteam moeten worden opgenomen.
Product-owner; de product-owner (product eigenaar) is de opdrachtgever / klant. Hij heeft het meeste belang bij het (software)product dat gemaakt wordt. Hij zorgt dat de rekening betaald wordt. Hij / zij beheert ook de product backlog, hij bepaalt wat er moet gebeuren en in welke volgorde. In principe wordt begonnen met het belangrijkste, waar het meeste voordeel mee te behalen is, wat boven aan de product backlog staat.
Development team; het ontwikkelteam is multidisciplinair samengesteld en is verantwoordelijk voor het afleveren van het (software)product aan het einde van elke sprint. Het team bestaat meestal uit 3 tot 9 personen. Het team organiseert zichzelf. Zij doen de analyse, ontwerp, ontwikkeling, test en documentatie en zorgen dat er aan het eind van de sprint een kant en klaar product is, dat in principe in productie genomen kan worden.
Scrummaster; de Scrum Master begeleidt / helpt het team door te zorgen dat het juiste scrumproces gevolgd wordt. De Scrummaster is een expert in de Agile processen en coacht het team, de product-owner en de projectorganisatie. Hij moet goed kunnen samenwerken met alle stakeholders die bij het project en het team betrokken zijn. De scrummaster regelt alle vergaderingen. Ook regelt hij de voorzieningen zoals een werkruimte, hardware en software. De Scrummaster staat hiërarchisch op hetzelfde niveau als de teamleden. Dit om openheid van alle teamleden te borgen.
Verder kent Scrum nog een aantal rollen aan de 'zijlijn'. Zoals stakeholders, kwaliteitsmanagers en project- of lijnmanagers. Deze rollen kunnen op sleutelmomenten aansluiten als er bijvoorbeeld belangrijke keuzen gemaakt moeten worden of issues spelen rondom kwaliteit of capaciteit van het Scrumteam. Ze staan aan de zijlijn omdat ze in het voortbrengingsproces zelf een marginale rol spelen omdat de product-owner en het development team al dan niet onder begeleiding van de scrummaster zelf deze beslissingen kunnen en mogen maken.
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 15 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
1. Perfectionist: wil goed zijn en de dingen verbeteren
"Je kunt me ook wel een controlfreak noemen. Ik wil graag dat de dingen perfect zijn en ben ontzettend kritisch. Ook naar mezelf. Ik heb altijd een stemmetje in mijn hoofd dat zegt dat het beter kan, beter moet! Ik kan slecht omgaan met dingen die niet volmaakt zijn, dan word ik boos. Gelukkig kan ik mezelf goed beheersen, want het verliezen van de controle, dat mag natuurlijk niet. Ik erger me vreselijk aan mensen die er met de pet naar gooien."
Mijn sterke punten: ik heb veel discipline, ben betrouwbaar, ordelijk en idealistisch.
Mijn zwakke punten: Ik ben vaak te kritisch en veeleisend. Bovendien kan ik stijf, formeel en ongeduldig zijn.
Ik moet leren:
met mijn irritatie en boosheid om te gaan,
fouten te durven maken,
meer contact te hebben met mijn emoties,
dat er meer manieren zijn dan de enige juiste.
0
Slide 19 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 20 - Tekstslide
2. Helper: wil geliefd zijn of worden
"Ik sta altijd voor iedereen klaar. Dat kan ik ook goed, want aanvoelen wat mensen nodig hebben is mijn tweede natuur. Ik heb soms de neiging mezelf weg te cijferen. Ik kan ook moeilijk 'nee' zeggen als iemand wat aan me vraagt. Het is ook zo leuk om wat voor een ander te doen en wat voor iemand te betekenen! De aandacht en de waardering die ik daarvoor krijg, maken me gelukkig. Ik kan slecht tegen leed en ruzie, omdat dan anderen pijn gedaan wordt. Iets voor mezelf vragen is lastig, ik weet vaak slecht wat ik zelf nodig heb en houd er ook niet van om hulp te vragen. Ik geef liever."
Mijn sterke punten: ik ben behulpzaam, sensitief, goed in het aanknopen en onderhouden van relaties, enthousiast en tactvol.
Mijn zwakke punten: Ik kan ook bemoeizuchtig zijn en bezitterig. Als je me niet waardeert word ik klagerig, behoeftig en jaloers.
Ik moet leren:
dat ik zelf ook zelf behoeftes en gevoelens heb,
mezelf te accepteren, zodat ik minder afhankelijk wordt van de goedkeuring van anderen,
ook iets voor mezelf te doen zonder me daarbij om een ander te bekommeren.
0
Slide 21 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 22 - Tekstslide
3. Succesvolle werker of de presteerder: wil succesvol zijn
"Ik ben het type dat er echt voor gaat. Het leven is voor mij een wedstrijd die ik wil winnen door de beste te zijn en dingen te bereiken. Ik werk hard om mijn doelen te realiseren. Ik ben echt een doener: ideeën zet ik meteen om in daden. Snelheid en efficiency zijn daarbij mijn kracht. Ik weet mezelf goed te presenteren, ben zelfverzekerd in mijn optreden. Soms vinden mensen me arrogant. Ik kan er niet zo goed tegen als anderen de boel ophouden en tussen mij en mijn doelen gaan staan. Het idee dat het niet gaat lukken en dat ik faal is mijn grootste angst. Ik zet dan ook alles op alles om dat te voorkomen."
Mijn sterke punten: ik ben gedreven, efficiënt, praktisch, doelgericht, optimistisch en besluitvaardig.
Mijn zwakke punten: ik kan egoïstisch en berekenend worden, de gevoelens van anderen negeren en heel ongeduldig zijn.
Ik moet leren:
samen te werken,
anderen te vertrouwen.
0
Slide 23 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
4. Romanticus of individualist: wil zichzelf begrijpen en uitdrukken
"Ik ben een echt gevoelsmens, het leven is voor mij een aaneenschakeling van pieken en dalen. Anderen vinden mij vaak overdramatisch. Het liefst doe ik de dingen op mijn eigen manier, ik ben dan vaak ook een buitenbeentje. Ik houd niet van het gewone, het alledaagse: ik ben gewoon een artiest. Ik heb dan ook een broertje dood aan routineklusjes. Ik houd van diepgang en stijl. Het liefst wil ik dat alles authentiek is. In relaties zoek ik naar iemand die mij écht wil kennen."
Mijn sterke punten: ik ben origineel, creatief, authentiek, gevoelig - romantisch zelfs - en betrokken.
Mijn zwakke punten: ik kan emotioneel uit balans raken, overgevoelig zijn en overdrijven.
Ik moet leren:
bij de feiten te blijven,
te relativeren en zaken in de juiste proporties te zien,
doelen te stellen.
0
Slide 25 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 26 - Tekstslide
5. Observeerder of waarnemer: wil de wereld om zich heen begrijpen en zich competent voelen
"Ik ben analytisch ingesteld en nuchter, ik beredeneer alles logisch. Ik houd graag emotioneel afstand: het gaat tenslotte om de feiten. Ik verzamel veel informatie en kennis en denk veel na. Ik orden zaken, totdat ik ze begrijp en ze in mijn referentiekader passen. Omdat ik er zo op gericht ben dingen te begrijpen, ben ik vaak een echte specialist. Uiterlijk vertoon en comfort zijn niet zo belangrijk voor me."
Mijn sterke punten: ik ben scherpzinnig en onafhankelijk, kan zaken goed beschouwen en blijf bijna altijd kalm.
Mijn zwakke punten: Ik kan kil, gierig en emotieloos zijn. Soms kan ik mezelf afsluiten van de buitenwereld en vanuit mijn ivoren toren op de wereld neerkijken.
Ik moet leren:
daadkrachtig te zijn,
te gaan staan voor de dingen waar ik in geloof,
te luisteren naar mijn lichaam, intuïtie en gevoelens,
grenzen te stellen als de hoeveelheid informatie me te veel wordt.
0
Slide 27 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Tekstslide
6. Loyalist: wil zekerheid en veiligheid
"Ik doe mijn plicht. Ik houd me graag aan regels, die zijn er echt niet voor niets. Ik zie alles wat er mogelijk mis kan gaan. De wereld zit tenslotte vol gevaren en niemand is voor honderd procent te vertrouwen. Dat maakt me soms angstig en het zorgt ervoor dat ik lastig besluiten kan nemen. Ik twijfel veel, vooral aan mezelf. Ik ben erg serieus en heb de neiging dingen te letterlijk te nemen."
Mijn sterke punten: ik ben betrouwbaar, loyaal, een echte doorzetter en heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Mijn zwakke punten: ik ben achterdochtig, kan dogmatisch worden en gaan doemdenken. Ik houd ook niet zo van verandering.
Ik moet leren:
te relativeren en wat luchtiger te zijn,
te geloven in mijn eigen capaciteiten,
met de stroom mee te durven gaan.
0
Slide 29 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
7. Levensgenieter of optimist: wil blij, gelukkig en tevreden zijn
"Het leven is een feestje, maar je moet wel zelf de slingers ophangen. Dat doe ik dan ook met hart en ziel! Ik geniet graag van de mooie dingen van het leven. Pijn vermijd ik liever, door naar de zonnige kant te kijken. Als een ander in de put zit, ben ik degene die hem opvrolijkt. Ik ben nou eenmaal een rasoptimist, waarom zou je dingen zo zwaar maken? De wereld is vol mogelijkheden: ik ben altijd op zoek naar iets nieuws, iets leukers iets spannenders. Plannen maken voor de toekomst is mijn lust en mijn leven, daardoor kom ik vaak niet zo tot daden."
Mijn sterke punten: ik ben spontaan en charmant, optimistisch, sprankelend en speels.
Mijn zwakke punten: ik kan oppervlakkig zijn, impulsief, onverantwoordelijk, narcistisch en mezelf verliezen in onrealistische dromen.
Ik moet leren:
mijn enthousiasme wat te temperen,
meer betrokken te zijn bij anderen,
mijn plannen ook uit te voeren,
wat nuchterder te zijn.
0
Slide 31 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 32 - Tekstslide
8. Baas of leider: wil zichzelf beschermen door sterk en vol zelfvertrouwen te zijn
"Ik ben voor niets en niemand bang. Ik ga graag de strijd aan, met name om de macht. Eigenlijk ben ik het liefst de baas. Ik neem het niet zo nauw met regels en wetten, dat bepaal ik zelf wel! Ik kan het dan ook lastig accepteren als een ander sterker is dan ik. Ik ben soms wat zwart-wit ingesteld: iets is goed óf fout. Zo ga ik recht op mijn doelen af. Ik reageer instinctief: ik kan ineens heel erg boos worden, en uit dat dan ook. Gelukkig ben ik het dan ook snel weer kwijt. In mijn manier van spreken doet mijn hele lichaam mee. Anderen vinden mij soms overweldigend en hebben het gevoel dat ze geen ruimte van me krijgen."
Mijn sterke punten: ik ben krachtig, rechtvaardig, beschermend, grootmoedig en zelfstandig.
Mijn zwakke punten: ik kan intimiderend, egocentrisch en bot zijn. Soms ben ik ronduit wraakzuchtig.
Ik moet leren:
socialer, warmer en menselijker te worden,
meer open staan voor anderen,
zorgzamer te zijn.
0
Slide 33 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 34 - Tekstslide
9. Bemiddelaar: wil in eenheid en harmonie met anderen leven
"Ik bekijk de dingen graag van alle kanten. Laat iedereen zijn gang maar gaan. Ik ben niet van de conflicten, dat ga ik uit de weg. Ik bewaar liever de vrede. Omdat ik overal de voor- en nadelen kan zien, neem ik moeilijk besluiten. Wel ben ik goed in onderhandelen, omdat ik ook de belangen van de ander in het oog houd. Druk zijn en haasten, daar houd ik niet van. Ik kom dus lastig op gang. Maar als ik eenmaal op stoom ben, zet ik echt wel door. Ik heb een bloedhekel aan onechtheid en opgeblazen ego´s. Ik heb de neiging soms wat cynisch te worden. "
Mijn sterke punten: ik ben diplomatiek, kan goed onderhandelen, ben bescheiden, kan me aanpassen en ben harmonieus.
Mijn zwakke punten: ik ben soms saai, snel afgeleid, vergeetachtig en besluiteloos.
Ik moet leren:
zelf een positie in te nemen en daarnaar te handelen,
prioriteiten te stellen en keuzes te maken.
0
Slide 35 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Link
Deze slide heeft geen instructies
Slide 37 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 38 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 39 - Tekstslide
Het doel van deze lesactiviteit is elkaar overtuigen en tot een compromis komen.
De leerlingen crashen met hun vliegtuig in Chili en moeten samen de juiste keuzes maken om te overleven…
Wat is er gebeurd?
Jullie team gaat in de meivakantie op excursie in de binnenlanden van Chili in Zuid-Amerika. Helaas crasht jullie kleine vliegtuig. Jullie komen terecht in het bergachtige regenwoud van Chili, ergens tussen de 100 en 500 km verwijderd van de bewoonde wereld.
Radiocontact is verloren gegaan 1 uur vóór de crash, dus de reddingsdiensten weten niet precies waar ze jullie moeten zoeken. Het is nog winter op het zuidelijk halfrond (sneeuw, temperaturen rond het vriespunt), maar jullie dragen alleen vrijetijdskleding.
Gelukkig is, behalve wat snijwonden, schaaf- en blauwe plekken en wat gebroken armen en benen, niemand zwaar gewond geraakt.
Het vliegtuigje staat in brand en jullie hebben slechts kort de tijd om wat spullen uit het vliegtuig te halen. Behalve de kleding die je nu draagt, heb je niets anders bij je, dus ook geen jas. Het is mogelijk dat je bereik hebt met je mobiele telefoon, echter zeer onwaarschijnlijk.
De lijst
Kies 10 voorwerpen van onderstaande lijst.
Delen of gedeeltes van onderdelen meenemen is niet toegestaan.
– 6 doosjes met lucifers
– rol plastic zeil: 3m x 2m
– 1 krat cola light (12 liter totaal)
– 1 fles bacardi
– 1 krat met bronwater (12 liter totaal)
– kleine gereedschapskist met hamer, schroevendraaier-set, zaag en spijkers
– kist met noodsignaal lichtkogels
– kleine EHBO-koffer met pleisters, bandage, ontsmettingsmiddel, schaartje en pijnstillers.
– Tri-band mobiele telefoon met infrarood zender en een half opgeladen batterij
– transistor radio
– tank met vers water (50 liter)
– doos met 36 x 50 g chocoladerepen
– schep
– een kleine handbijl
– handwapen met een magazijn met 20 kogels
– 20 m nylon touw
– doos met 24 x 20 g zakjes pinda’s
– tas met 10 kranten en 25 tijdschriften
– doos met zakdoekjes
– zak met 20 appelen
– elektronische rekenmachine
– laptop met modem en onbekende software, en accu (onbekend hoe vol)
– opblaasbaar 4-persoons reddingboot
– tas met 5 volleyballen
– kompas
– grote spuitbus met insectenkiller
– notitieboek en pen
– doos met 5 roze, warme truien van het merk Barbie
– kerstpakket met fles champagne, doos met luxe biscuits, doos met gehakt taartjes, een blikje kaviaar zonder ringopening, en een kerstmispudding
– spelletjesdoos met schaak, backgammon en een kaartspel
– naaidoos
– fluitje
– zaklamp
– doos met 50 nachtkaarsen (brandduur 6 uur)
– zak met 6 grote dekens
Belangrijk: er is niet één goede lijst, er zijn geen foute of goede keuzes. Neem mee wat jij belangrijk vindt.
Succes!
Slide 40 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
