12/12 Vervolg Geweld in de Gewesten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Geweld in de Gewesten

5.5. Van Onrust tot Storm 

Kenmerkende aspecten: 

De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

Leerdoelen

6. Ik begrijp wat 'Geuzen' betekent en hoe deze groep invloed had tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

7. Ik ken de betekenis van 'hagenpreken' en begrijp hoe deze bijdroegen aan de verspreiding van het protestantse geloof.

8. Ik kan de oorzaken en gevolgen van de 'Beeldenstorm' uitleggen binnen de context van religieuze onrust in de Lage Landen.

9. Ik ken de betekenis van de 'Raad van Beroerten' en begrijp hoe deze raad werd gebruikt om protestantse opstanden neer te slaan.

10. Ik begrijp de impact van de 'Tiende Penning' op de bevolking en hoe dit belastingstelsel ontevredenheid veroorzaakte.

11. Ik begrijp wie de 'Watergeuzen' waren en hoe ze een rol speelden in de Tachtigjarige Oorlog.

12. Ik kan uitleggen wat de 'Pacificatie van Gent' betekent en begrijpen hoe deze overeenkomst probeerde vrede te brengen tussen opstandige gewesten.

13. Ik begrijp de verschillen tussen de 'Unie van Atrecht' en de 'Unie van Utrecht' en hoe deze unies de politieke situatie in de Lage Landen hebben beïnvloed.

14. Ik kan uitleggen hoe de 'Republiek der Nederlanden' is ontstaan en wat er bijzonder was aan haar politieke structuur.

15. Ik ken de betekenis en gevolgen van de 'Vrede van Münster' in relatie tot het einde van de Tachtigjarige Oorlog.

Wie was Filips 2 en noem 2 kenmerken van zijn politiek

Confrontatie

Harde politieke, religieuze lijn botst met edelen 

Uitkomst: Verbond der Edelen

Smeekschrift aan landvoogdes 

Bijnaam: Geuzen

Wachten op antwoord Filips

- Misoogsten (economische crisis)

- openlijke Hagenpreken

- Onrust: Beeldenstorm (1566)

Hertog van Alva

3 maatregelen:

- Raad van beroerten 

- Vervolgingsplakkaten

- Tiende penning

Opstand ....

Willem van Oranje

1568: Slag bij Heiligerlee

(voert propagnda)

1 april 1572: 

Watergeuzen (Den Briel)

Belegeren

Alva belegert stad na stad 

Leidens ontzet

Pacificatie van Gent (1576)

de Spaanse troepen moeten het land uit

de plakkaten tegen de ketters moeten geschorst worden

Geen actie tegen Rooms-Katholieken ondernomen

(behalve in Holland en Zeeland waar deze godsdienst al verboden was)

En dan ... 

1579: Unie van Utrecht (Verbond tussen enkele zuidelijke gewesten die trouw wilden blijven aan de Spaanse koning)

1579: Unie van Atrecht (Verbond tussen de opstandige noordelijke gewesten om het verzet tegen de Spaanse koning voort te zetten)

1581: Plakkaat van Verlatinghe (Flips II niet langer erkend als vorst)

1588L Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Vrede van Munster (1648)

Dit document wordt gezien als een belangrijke bron voor de voorgeschiedenis van de Opstand.

Ondersteun deze visie door:
met een maatregel uit de bron te laten zien in welk opzicht Margaretha afwijkt van de godsdienstpolitiek van Filips II en
de aanleiding te noemen die haar tot deze beleidswijziging bracht en
aan te geven welk onbedoeld gevolg op korte termijn deze Moderatie in de Nederlanden had en
de maatregel te noemen waarmee Filips II duidelijk maakte dat hij het beleid van Margaretha afwees.

Bron 2

In 1566 vaardigt landvoogdes Margaretha van Parma een Moderatie (matiging) van de ketterplakkaten uit:

En aangaande alle andere ketters, behalve predikanten, wederdopers en zij die opnieuw in ketterij zijn vervallen, van welke sekte ook (...). Waarbij aangemerkt wordt dat velen van hen zeer dikwijls vallen in dwaling door simpelheid, onwetendheid en wankelbaarheid door ouderdom en omstandigheden en door verleidingen die predikanten met kwade opzet gebruiken. Daarom willen wij wat matiging aanbrengen op onze oude plakkaten: (...) iedereen die, hoewel zij gevangen mochten zijn voor het strafbaar feit van ketterij of voor overtreding van de plakkaten, onderwezen zijn van de waarheid en weer de religie aanhangen en terugkomen op hun dwaling, zullen de eerste keer gratie hebben en vergiffenis krijgen op voorwaarde dat zij de dwaling openlijk afzweren. Maar indien zij volharden, zullen zij verbannen worden en gedwongen om terstond te vertrekken uit onze Landen van Herwaerts Over (de Nederlanden), behoudende nochtans hun goederen.

Chronologie

De volgende gebeurtenissen uit de geschiedenis der Nederlanden hebben te maken met feesten:

Ter gelegenheid van de Vrede van Münster hielden de Amsterdamse handboogschutters een feestmaal, waarvan Bartholomeus van der Helst een beroemd schilderij maakte.

Na het bekend worden van het nieuws dat de Armada was verslagen, werd in de Republiek op veel plaatsen feestgevierd.

Het feest ter ere van de toekomstige landsheer Filips II duurde acht dagen. Op een van de vele toernooien lieten de deelnemers de kroonprins winnen.

In de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch vierden de katholieken het nieuws van de moord op Willem van Oranje met een plechtige mis.

Tijdens het huwelijksfeest van de zoon van landvoogdes Margaretha boden een aantal edelen een smeekschrift aan, waarin zij verzochten de kettervervolgingen te matigen

Vanwege zijn rol bij het sluiten van de Pacificatie van Gent, werd Willem van Oranje als een bevrijder door de bevolking van Brussel feestelijk ingehaald.