22-23 V1 module 1 college 6 Het Nederlands Onderwijssysteem

• Pedagogiek
• HBO
• Studiejaar 1

Het Nederlands onderwijssysteem

V1 module 1 les 6 (online)

Wat weet je over het
Nederlands onderwijs
in vroegere tijden?

Aan het eind van de les...

• weet ik in globale lijn de ontwikkeling van het  Nederlands onderwijssysteem

• weet ik het verschil tussen openbaar, bijzonder onderwijs en so en sbo

• kan ik voorbeelden noemen van onderwijsvernieuwers

Historisch perspectief op onderwijs

In de Griekse oudheid werden slaven gehuurd om kinderen naar school te brengen en op hun gedrag te letten.

Deze slaven werden ook wel paidagogos genoemd.

pais = kind

agogein = leiden

Menswording vindt plaats binnen de context van een bepaalde maatschappij, tijd- en plaatsgebonden.

Door de eeuwen heen zijn stijl van opvoeden en leren aangepast, vernieuwd onder de invloed van de aanwezige omstandigheden.

voorbeelden

kind 19e eeuw; leren schikken in de standenmaatschappij

hedendaags kind; goed met informatie om kunnen gaan

Historisch perspectief op het Nederlands onderwijs

Scholen voor 1300 alleen gesticht en beheerd door kerken en kloosters.

kenmerkend:

-alleen voor jongens

-sterk religieus

-alles uit het hoofd (perkament en boeken erg kostbaar)

weetje: De eerste school waarover geschreven werd is een kloosterschool in Utrecht, gesticht rond 750 door Gregorius. Daar werden jongens opgeleid voor monnik of priester.

Historisch perspectief op het Nederlands onderwijs

Vanaf de 17e eeuw 2 soorten scholen; dominante stroming in de maatschappij: Calvinisten

-Nederduitse scholen; voertaal Nederduits (Nederlands)

-Latijn/Franse scholen; voertaal Latijn en Frans

kenmerkend:

-alle leeftijden door elkaar

-lijfstraffen

-hoofdelijk lesgeven

-stal/schuur

weetje: invloed van de boekdrukkunst op het 

onderwijs (rond 1450)

Openbare scholen werden betaald door de overheid.

Bijzondere scholen moesten zelf alles bekostigen.

Schoolstrijd

In de 17e en 18 eeuw een verschuiving naar meer algemene christelijke waarden/normen, invloed van de Franse overheersing.

-Scheiding van openbare en bijzondere scholen (nog niet in de wet)

-1848 vrijheid van onderwijs opgenomen in de Grondwet

-1901 Leerplicht (6-12 jaar)

-politiek compromis Pacificatie van 1917; Scholen krijgen financiële gelijkstelling en het algemene mannenkiesrecht werd ingevoerd. Vanaf 1920 stond het in de wet.

voorbeelden bijzonder onderwijs;

reformatorisch, islamitisch,  evangelisch, room-katholiek, protestants, joodse en hindoe grondslag

Historisch perspectief op het Nederlands onderwijs

School rond 1830

kenmerkend:

-les in groepen

-leermiddelen; griffel, lei, inkt, bord

-aandacht voor hygiëne

-richtlijnen schoolgebouw

-afschaffing lijfstraffen (1823)

Openbare scholen werden betaald door de overheid.

Bijzondere scholen moesten zelf alles bekostigen.

Historisch perspectief op het Nederlands onderwijs

School rond 1900

1901 invoering Leerplichtwet (6-12 jaar)

kenmerkend:

-invloed van de industriële revolutie

-7dezelfde leeftijd

-Kinderwet Van Houten (geen arbeid

onder de 12)

-leerplicht 5 t/m 12

 - leren  lezen met 

Openbare scholen werden betaald door de overheid.

Bijzondere scholen moesten zelf alles bekostigen.

 

• vanaf 1920; Lagere school (6-12jaar)

• 1956; Kleuteronderwijs met bevoegd personeel en speel-en werkplan (aparte opleiding)

• 1985 invoering basisschool, opleidingen voor leerkrachten samengevoegd (PABO)
• 2006; invoering kerndoelen

• 2014 passend onderwijs

• 2020 invoering referentieniveaus

Vernieuwingsonderwijs

kenmerkend: vernieuwende methodiek, school waar gebruik gemaakt wordt van vernieuwende pedagogische methodes.

Traditioneel:

•  begin 20ste eeuw,
• afstand nemen van mechanische, klassikale onderwijs en meer gericht op de ontwikkelingsmogelijkheden van het individuele kind.
• Montessori, Vrije school, Freinet, Dalton, Jenaplan (zie college 7)

Actueel:

• Ipad school, democratische school (viviere), hb scholen, combinaties van bestaande vormen

opbouw Nederlands

Onderwijssysteem

primair onderwijs

basisonderwijs: bijzonder of openbaar, in beide verschillende  concepten, zoals een Montessori, Dalton, Vrije school, regulier, 2-talig etc.

speciaal basisonderwijs: leerlingen die niet voldoende tot ontwikkeling komen op de basisschool ( meer tijd om doelen te bereiken, kleinere klassen)

speciaal onderwijs: lln die specifieke behoeften hebben, bestaat uit 4 clusters 

voorbeeld: RVKO heeft een katholieke inslag (bijzonder onderwijs) maar daaronder zijn wel scholen met verschillende concepten. 

BOOR is een bestuur van openbare scholen en daar vallen ook verschillende concepten onder.

verschillende clusters in het so

Cluster 1: scholen voor visueel gehandicapte kinderen of meervoudig gehandicapte kinderen met een visuele handicap.

Cluster 2: scholen voor dove of slechthorende kinderen, kinderen met ernstige communicatiemoeilijkheden of meervoudig gehandicapte kinderen die een van deze handicaps hebben.

Cluster 3: scholen voor lichamelijk gehandicapte kinderen, zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK) en langdurig zieke kinderen met een lichamelijke handicap, of meervoudig gehandicapte kinderen die een van deze handicaps hebben.

Cluster 4: scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen (ZMOK), kinderen met gedrags- en/of psychiatrische stoornissen, zoals ADHD, PDD-NOS, ODD/ CD (antisociale gedragsstoornissen), klassiek autisme, syndroom van Gilles de la Tourette, hechtingsproblematiek.

Wist je dat...

• vroeger verplicht met rechts geschreven moest worden?
• in veel landen schooluniformen verplicht zijn?
• wij het enige land in Europa zijn dat begrijpend lezen als apart vak aanbiedt?
• in Nederland een groot aanbod is qua speciaal onderwijs, in het buitenland is dit vaak geïntegreerd?
• in vele andere landen het primair onderwijs t/m 16 jaar gaat?
• leerkrachten in Finland universitair zijn opgeleid en een hoog aanzien hebben?

Wat neem je mee
van dit college?

Bezoekje aan het Onderwijsmuseum in Dordrecht?

Zelfstudie & tussenopdracht

Lees als zelfstudie

• Lees Alkema et al. (2011) hoofdstuk 11

Kijk: https://www.leraar24.nl/69985/de-schoolklas-100-jaar-geleden-en-nu/

 Interview je mentor over de werkwijze van je praktijkschool

• zie reader voor formulier pagina 15