les 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

ADL Les  - Wassen

Ondersteunen bij wassen

• Volledig wasbeurt op bed
• Gedeeltelijk hulp bieden bij wassen op bed 
• Hulp bij wassen aan de wastafel of douchen
  

Wat moet je vooraf klaarleggen als je iemand gaat wassen? 

Aan- en uitkleden van de zorgvrager

Regel aan- en uitkleden van een zorgvrager met een aangedane zijde

Bij het aankleden:

Eerst de aangedane arm en aangedane been aankleden.

Bij het uitkleden:

Eerst de gezonde arm of been uitkleden, daarna de aangedane kant.

Uitgangspunten bij het wassen

Bij iedere wasbeurt gelden de volgende twee uitgangspunten:

• werk van boven naar beneden;
  
• werk van schoon naar vuil.

Denk je dat dit altijd mogelijk is ?
Zo nee, wanneer niet?

Soms is dit niet mogelijk, wees dan extra attent op de hygiëne, bijvoorbeeld door extra handdoeken en washandjes te gebruiken. 

Bijv. Niet mogelijk als iemand incontinent en bed bevuild is. Dan start je vaak eerst met het wassen van het onderlichaam en verschoon je het bed.

Communicatie

1. Van te voren vertellen dat je de zorgvrager komt helpen met wassen en aankleden

2. Overleg wat de zorgvrager zelf kan doen

3. Vertel wat je gaat doen 

Wassen van de genitaliën

• Bij de vrouw:
  
• Geen zeep gebruiken bij wassen vulva
  
• Wassen van boven naar beneden

• Bij de man:
  
• voorhuid naar achter trekken (niet bij phimosis: strakke voorhuid) om eikel (glanspenis) te wassen en smegma ( witte huidsmeer) te verwijderen, daarna huid weer terug 

• Was bilnaad, van het perineum naar rug !!! 

Het gebruik van zeep hangt af van de persoonlijke gewoonten van de zorgvrager. Zeep kan irritatie veroorzaken en het ontstaan van witte vloed bevorderen. Zeep verstoort de zuurgraad van de vulva, waardoor infecties een kans krijgen. De zuurgraad van de vulva en vagina is een natuurlijke barrière tegen infecties.

smegma: witte, vettige huidsmeer, ,et evt. met spermaresten

Juiste beroepshouding bij lichamelijk verzorging

• Schaamtegevoelens 
• Privacy respecteren 
• Tempo aanpassen 
• Culturele verschillen 

Obervatiepunten

• verbaal en non-verbaal gedrag van de zorgvrager;
  
• toestand van de huid, bijvoorbeeld allergieën, bultjes of ontstekingen;
  
• kleur van de huid, bijvoorbeeld bleek of juist rood, verkleuring naar geel of blauw, pigmentveranderingen;
  
• elasticiteit van de huid (turgor);
  
• algemene conditie, bijvoorbeeld beweeglijkheid, vermoeidheid en pijn.

alles wat jij observeert is vaak gevoelige en vaak intieme informatie. Ga er professioneel mee om!

Observatie van de huid

• Huidbeschadiging
• Doorligplekken
• Zweren
• Huidscheuring (skin tear)
• Eczeem
• Smetplekken (intertrigo)
• Ontstekingen
• Andere verwondingen
• Kleur van de huid
  

Aandachtspunten

• Je houdt rekening met de wensen, gewoonten en gebruiken van de zorgvrager
  
• Je benadert de zorgvrager respectvol. Je laat de zv zoveel mogelijk zelf beslissen
  
• Je stimuleert de zorgvrager zichzelf aan te kleden. Adviseer over evt. hulpmiddelen
  
• Je kunt advies geven aan de zorgvrager over de juiste kledingkeuze passende bij hun handicap, gezondheidstoestand

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

Veilig werken

• Voorkom pijn, ongemak en schade voor de zorgvrager en jezelf door veilig te werken bij wassen, douchen en baden.
• Aandachtspunten:
• Leg alle materialen van tevoren klaar zodat je de zorgvrager tijdens de wasbeurt niet alleen hoeft te laten.
  
• Zorg voor voldoende werkruimte door spullen die niet nodig zijn aan de kant te zetten.
  
• Gooi wasgoed direct in de wasmand. Dit is belangrijk voor de hygiëne en om te voorkomen dat de zorgvrager erover struikelt.
  
• Controleer altijd handmatig de temperatuur van het water. Voel met je hand het water zolang de kraan loopt.

Voorkom vallen

In de badkamer is de kans op vallen groot.

 Het water maakt de vloer glad. 

Zorgvragers die minder mobiel zijn of snel duizelig worden lopen meer risico op vallen. Ook zorgvragers die bepaalde aandoeningen hebben vallen vaker. 

Denk aan dementie, epilepsie of een lage bloeddruk.

Hulpmiddelen om vallen te voorkomen:

antislipmateriaal: bijvoorbeeld een antislipmat of antisliptegels voor in de douche of in bad

steunen, beugels of handgrepen: bieden houvast bij opstaan of gaan zitten

douchekruk- of stoel: om zittend te douchen

tillift: helpt met overeind komen, verplaatsen of weer gaan zitten of liggen als de zorgvrager dit niet zelfstandig kan

Werkhouding

Werken vanuit een goede houding is belangrijk om klachten door overbelasting te voorkomen. Op de verkeerde manier kracht zetten, is zowel voor jezelf als voor de zorgvrager onprettig.

• Aandachtspunten:
  
• Werk met een rechte rug.
  
• Beweeg mee met het werk. Zet liever een stap extra dan dat je een lastige draai moet maken.
  
• Werk steeds dichtbij en recht voor je.
  
• Voorkom een gedraaide houding. Zorg dat je neus, handen en tenen in dezelfde richting wijzen.
  
• Werk op de juiste hoogte. Zorg dat je niet hoeft te bukken of te reiken.

opdracht:

Groepje: casus per groepje: werk je deze vragen uit, daarna klassikaal bespreken.

Hoe ga je deze patiënt wassen?

waar let je op?

wat voor problemen kan je tegen komen?

wat zou je kunnen observeren tijdens de verzorging?

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

**Casus 1: Mevrouw De Vries**

- Leeftijd: 68

- Diagnose: Gebroken enkel

- Mobiliteit: Beperkt tot rolstoel

- Hulpvraag: Hulp nodig bij wassen en aankleden 

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

**Casus 2: Meneer Johnson**

- Leeftijd: 75

- Diagnose: Longontsteking (in herstelfase)

- Mobiliteit: Kan kort rechtop zitten in bed

- Hulpvraag: Hulp nodig bij het wassen op bed 

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

**Casus 3: Mevrouw Chen**

- Leeftijd: 82

- Diagnose: Lichte cognitieve achteruitgang

- Mobiliteit: Loopt met een rollator

- Hulpvraag: Hulp nodig bij het wassen en aankleden vanwege vergeetachtigheid 

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

**Casus 4: Meneer Rodriguez**

- Leeftijd: 58

- Diagnose: Diabetes type 2

- Mobiliteit: Kan zelfstandig lopen

- Hulpvraag: Hulp nodig bij het wassen vanwege beperkte zichtbaarheid van zijn voeten 

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

**Casus 5: Mevrouw Ali**

- Leeftijd: 70

- Diagnose: Artrose in de handen

- Mobiliteit: Kan zelfstandig lopen en staan

- Hulpvraag: Hulp nodig bij het wassen en aankleden vanwege pijnlijke handen 

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers.