POLITIEK MASK 1-5

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

MASK - Politiek 1-5

1. Wat is Politiek

Politiek

• maken van regels en het nemen van beslissingen om een land, provincie of gemeente te kunnen besturen

1. Wat is Politiek

Overheid

• Politici
• Ambtenaren

Overheidsbeleid

• alle wetten , regels en afspraken die gemaakt worden om te kunnen besturen

1. Wat is Politiek

Politieke niveaus

• Rijk
• Provincie
• Gemeente
• Europese Unie

1. Politiek & Maatschappij

Algemeen Belang

• Veel mensen hebben er belang (voordeel bij) of zijn er afhankelijk van
• Politiek moet problemen van algemeen belang oplossen = maatschappelijke problemen

1. Politiek & Maatschappij

Maatschappelijk probleem

• Veel mensen hebben er last van
• Verschillende meningen
• Veel media-aandacht
• Overheid moet oplossen

1. Politiek & Maatschappij

Maatschappelijk problemen: oorzaken en oplossingen

• Verschillende waarden en normen
• Verschillende belangen
• Macht en machtsmiddelen

maatschappelijk probleem: A B C of D

1. filles , vervuiling
2. auto's, criminaliteit , liefdseverdriet
3. vrienden, politiek
4. jongeren, media

2. Rechtsstaat

Rechtsstaat

• Een land waar de rechten én plichten van burgers én overheid vastliggen in een grondwet

2. Rechtsstaat

Kenmerken rechtsstaat

• Grondwet
• Parlement hoogste macht
• Democratie
• Onafhankelijk rechtspraak
• Rechten burgers worden beschermd

2. Rechtsstaat

Democratie

• Het volk regeert

Parlementaire Democratie

• Volksvertegenwoordiging heeft de meeste macht
• De macht is verdeeld 

2. Democratie

Parlementaire Democratie

• Vrije en geheime verkiezingen
• Algemeen kiesrecht
• Hoogste macht bij parlement
• Grondwet
• Macht is verdeeld (Trias Politica)

2. Democratie

TRIAS POLITICA

• Wetgevende macht (parlement)
• Uitvoerende macht (ministers)
• Rechterlijke macht (rechters)

WAAROM  MACHTSVERDELING

• Om te voorkomen dat de macht in handen is van één persoon of een kleine groep.

2. Dictatuur

Democratie

• de macht is in handen van de volksvertegenwoordigers = burgers

Dictatuur

• De macht is in handen van één persoon, een kleine groep mensen of één partij

2. Dictatuur

Democratie

• veel rechten

Dictatuur

• weinig of geen rechten
• veel plichten
• geen persvrijheid
• grote rol voor het leger

2. Dictatuur

Dictatuur

• macht vaak dmv staatsgreep
• geen rechten want er is geen grondwet
• geen persvrijheid wat dictatuur bepaald wat wel en niet mag
• om dictatuur te helpen bevolking onder de duim te houden vaak inzet van het leger

Welke kenmerken horen bij een dictatuur ?

1. er is een kleine groep mensen aan de macht
2. journalisten mogen kritiek uiten
3. het is verboden om te demonstreren
4. er zijn vrije verkiezingen

3. Politieke partijen

Verkiezingen

Actief kiesrecht      

• recht om te mogen stemmen                                                               

Passief kiesrecht

• recht om gestemd te mogen worden

3. Politieke partijen

Verkiezingen

• Landelijk - Tweede Kamer                                                            
• Provinciaal - Provinciale Staten
• Gemeentelijk - Gemeenteraad
• Europees - Europees Parlement

3. Politieke partijen

Kiesstelsel

• Evenredige vertegenwoordiging: alle stemmen / alle zetels
• Meerderheidsstelsel: winnaar krijgt alle zetels

3. Politieke partijen

Politiek partijen

• Je stemt vaak op een persoon, die hoort altijd bij een partij
• Plannen of ideeën vaneen partij staan in een verkiezingsprogramma
• Bij verkiezingen is de lijsttrekker de belangrijkste vrouw of man

3. Politieke partijen

Indelen

• idee: progressief of conservatief
• kleur: links, rechts, midden
• stroming: sociaaldemocratisch, confessioneel, liberaal

3. Politieke partijen

Progressief

• een progressieve partij wil dingen veranderen
• vooruitstrevende ideeën 

Conservatief

• een conservatieve partij wil dingen graag houden zoals ze zijn
• behoudend

3. Politieke partijen

Links

• een linkse partij is voor een actieve overheid die zich veel met de samenleving bemoeid; gelijkheid - zorg voor kwetsbaren

Rechts

• een rechtse partij is voor een passieve overheid, mensen hebben zelf verantwoordelijkheid; vrijheid-veiligheid

Midden

• een beetje van links en een beetje van rechts; overheid alleen helpen als het moet

Iedereen heeft evenveel recht op werk. Dit hoort bij een:

1. linkse partij
2. rechtse partij
3. middenpartij
4. populaire partij

4. Politieke partijen & stromingen

Stroming

• ideeën over wat belangrijk is in de maatschappij en hoe mensen met elkaar kunnen samenleven

4. Politieke partijen & stromingen

Liberalisme

• vrijheid
• veiligheid
• verantwoordelijkheid

Zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid in de samenleving. 

• persoonlijke vrijheid: zelf kiezen, recht op eigen leven 
• economische vrijheid: eigen bedrijf, vrijemarkteconomie, ondernemers vrij laten
• democratie en mensen beschermen

4. Politieke partijen & stromingen

Christendemocratisch (confessioneel)

• geloof
• samenwerking

Alleen bemoeienis van de overheid als andere hulp niet kan.

• goed voor elkaar zorgen
• opkomen voor gezinnen met kinderen
• goede zorg voor ouderen - tegen abortus en zelfdoding
• respect voor Bijbelse waarden en normen

4. Politieke partijen & stromingen

Sociaaldemocratisch

• solidariteit
• gelijkwaardigheid

Zo veel mogelijk bemoeienis van de overheid in de samenleving. 

• verschil tussen arm en rijk zo klein mogelijk
• zwakkeren in de samenleving helpen 
• iedereen recht op dezelfde zorg
• gelijke kansen voor iedereen

4. Politieke partijen & stromingen

Nationalisme

• trots op eigen land, eigen volk eerst
• zelf besturen - liefst geen Europa
• zo weinig mogelijk immigranten

Ecologische stroming

• natuur en milieu niet aantasten
• duurzaam produceren en consumeren

Extremisten

• geen parlementaire democratie
• eigen volk is superieur 

Populistisch (populair)

• de wil van het volk is wet
• opkomen voor de eenvoudige burger
• liefde voor het vaderland (nationalisme)
• sterke leider met veel uitstraling

Bij welke politieke stroming hoort deze politicus?

1. Liberalisme
2. Sociaaldemocratie
3. Christendemocratie
4. Ecologische stroming

5. Regering & Kabinet

Regering

• Ministers + Koning

Kabinet

• Ministers  + Staatssecretarissen

5. Regering & Kabinet

Kabinetsformatie

• grootste partij is winnaar - informateurs gaan aan de slag
• veel partijen - dus geen meerderheid niet met eigen partij
• dus moet er worden samengewerkt

Coalitie

• samenwerking van twee of meer partijen die samen de regering vormen

• coalitiepartijen moeten samen wel een meerderheid hebben in de kamer
• ze moeten het eens zijn over het beleid, de plannen voor de toekomst

5. Regering & Kabinet

Kabinetsformatie

• Onderzoek: Informateur(s) onderzoeken welke partijen met elkaar willen samenwerken
• Informatie: steun bij partijen zoeken om verschillen op te lossen om zo een regeerakkoord te maken
• Formatie: de leider van de grootste partij levert vaak de formateur (die vaak ook minister-president wordt). Hij/zij zoekt ministers en staatssecretarissen bij elkaar om het regeerakkoord te kunnen uitvoeren. De formateur stelt dus de regering/kabinet samen.
• Beëdiging: De koning benoemd officieel alle leden van het kabinet

5. Regering & Kabinet

Taken Ministers & Staatssecretarissen

• Elke minister heeft zijn/haar eigen werkgebied: financiën, onderwijs, justitie enz.
• Op het ministerie werken veel ambtenaren die helpen met het uitvoeren
• Veel ministers hebben hulp van een staatssecretaris, die een deel van het werk van een minister doet
• Ministers maken wetsvoorstellen
• Ministers voeren aangenomen wetsvoorstellen uit 

5. Regering & Koning

Koning geen macht - Parlement hoogste macht

• Koning wel in regering, maar heeft geen macht meer
• NL is een constitutionele monarchie: De macht van de Koning is beperkt omdat er een Grondwet is 
•  Niet de Koning maar de Ministers zijn verantwoordelijk voor het bestuur van het land`
• Koning is onschendbaar: ministers zijn verantwoordelijk
• Symbolische taak: zet handtekening onder wetten en benoemd ministers, staatssecretarissen en commissaris van de koning
• Ceremoniële taak: troonrede voorlezen op Prinsjesdag 
• Representatieve taak: vertegenwoordigd NL in het buitenland, staatsbezoek