Les 6; Samenvatting + Taylorisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Deze les

• Samenvatten
• Taylorisme
• De opkomst van het spoor

Stoommachine

• Start van de industriële revolutie
• 2 juli 1698 gepresenteerd door Thomas Savery
• Uitgevonden door Thomas Savery & Thomas Newcomen
• Verbeterd door James watt
• ''An engine to raise water by fire''
• Steeds meer onbezielde energie

Huisnijverheid

Ambachtswerk

Industrie

Frederick Taylor

                                                                  (20 maart 1856 - 21 maart 1915)

Bezielde energie (arbeiders) in bedrijven verbeteren

Taylorisme "wetenschappelijk management"

Hoge arbeidskosten van bedrijven tegengaan

Prestatiebeloning: een arbeider weet een dag van 

tevoren exact wat hij, en hoe snel hij iets moet doen.

Gelukt? = bonus. (loon belangrijkste motivatie)

Taylorisme

Opdracht

Bedrijfsmanager: jij gaat de werkplaats beter organiseren met behulp van het Taylorisme. Werk de opdracht netjes uit:

In hoeveel taken kan de lopende band worden opgesplitst?

Schrijf alle taken (voor de volgende dag) volledig en duidelijk uit.

Hoeveel mensen heb je dan nodig?

Teken dit groot, duidelijk en netjes uit: 

Wat is de meest efficiënte (meest effectieve) positie van mensen en machines/meubels?

Wat is de bonus/motivatie voor de arbeiders?

De opkomst van het spoor

Richard Trevithick

1771 – 1833

1801: eerste machine die kon rijden op straat

1804: weddenschap

1808: 'catch me who can'

1833: overleden

Oorzaak

Er kwamen nieuwe transportmiddelen zoals de stoomtrein en de stoomboot

Gevolg

Mensen en goederen werden sneller en vaker vervoerd: de wereldhandel groeide.

Lees de tekst en beantwoord daarna de vraag op de volgende dia

Nu de industrie in volle gang was en de fabrieken als kolen uit de grond schoten, waren er veel kolen nodig. En niet alleen voor de industrie, ook de huishoudens maakten gebruik van de goedkope steenkool om te stoken.

Maar zolang de kolen niet vervoerd konden worden naar de plaatsen waar er vraag naar was, had men er weinig aan. Ook mocht het vervoer niet te veel kosten, wat de kolen in prijs zou doen stijgen. Een oplossing die daarvoor gevonden werd, was een uitgebreid kanalenstelsel. Heel Engeland werd doorkruist door kanalen, waarop allerlei goederen, maar vooral kolen, werden vervoerd via schuiten. De mijnen werden via de kanalen verbonden met de industriesteden en de fabrieken werden weer verbonden met de havens aan de kust. Maar, het vervoer via de kanalen verliep traag en de schepen konden niet overal komen.

Het vervoer via de wegen had ook zijn nadelen: het was ook niet snel en men kon niet meer vervoeren dan dat de paarden konden trekken.

Spoorbanen bestonden in het begin van de 19e eeuw al. Deze maakten het vervoer van goederen of van kolen in de mijn makkelijker. Wagentjes werden voortgetrokken door mensen- of paardenkracht. In plaats van houten rails gingen ze ijzeren rails gebruiken en ook de wielen verbeteren.

De stoommachine van Watt, waarbij een op- en neergaande beweging omgezet werd in een draaiende beweging, zorgde voor een flinke vooruitgang in de industrie. Machines konden makkelijker en met meer kracht aangedreven worden. De stap om deze uitvinding in de transport toe te passen, moest nog gemaakt worden.

Nu de industrie in volle gang was en de fabrieken als kolen uit de grond schoten, waren er veel kolen nodig. En niet alleen voor de industrie, ook de huishoudens maakten gebruik van de goedkope steenkool om te stoken.

Maar zolang de kolen niet vervoerd konden worden naar de plaatsen waar er vraag naar was, had men er weinig aan. Ook mocht het vervoer niet te veel kosten, wat de kolen in prijs zou doen stijgen. Een oplossing die daarvoor gevonden werd, was een uitgebreid kanalenstelsel. Heel Engeland werd doorkruist door kanalen, waarop allerlei goederen, maar vooral kolen, werden vervoerd via schuiten. De mijnen werden via de kanalen verbonden met de industriesteden en de fabrieken werden weer verbonden met de havens aan de kust. Maar, het vervoer via de kanalen verliep traag en de schepen konden niet overal komen.

Het vervoer via de wegen had ook zijn nadelen: het was ook niet snel en men kon niet meer vervoeren dan dat de paarden konden trekken.

Spoorbanen bestonden in het begin van de 19e eeuw al. Deze maakten het vervoer van goederen of van kolen in de mijn makkelijker. Wagentjes werden voortgetrokken door mensen- of paardenkracht. In plaats van houten rails gingen ze ijzeren rails gebruiken en ook de wielen verbeteren.

Lees de tekst en beantwoord de vragen op de volgende dia

Beantwoord de vragen:

• Noem 3 redenen waarom er behoefte was aan een andere vorm van vervoer.
• Waar werd het spoor eerder voor gebruikt?