Samenvatting Compañeros 1 Unidad 5

• Spaans
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

(ree- soe-men) (= samenvatting)

5

Unidad

CONTENIDOS (INHOUD)

• Werkwoord Querer (willen)
• Werkwoord Gustar (leuk vinden, lekker vinden)
• Hay,estar, ser (er is, er zijn, zich bevinden, liggen, zijn)
• wederkerende werkwoorden
• Regelmatige werkwoorden
• Onregelmatige ww (venir, cerrar, jugar, dormir, hacer, ir,

Toetsen in periode 3

Formatief woordjes (0x)

• Voca Unidad 5 NL-SP
• Voca Unidad 5+6 NL-SP

SO Unidad 5 (telt 2x)

• Vocabulario Unidad 5 (NL-SP)
• Hay - Estar - Ser (vervoeg en verschil en toepassen)
• Llamarse (en andere wederkerende ww)
• Regelmatige ww
• Onregelmatige ww (venir, cerrar, jugar, dormir, hacer, ir, Tener, Querer, Gustar. TIP: Oefen al deze werkwoorden dmv Verbuga.
• Voorzetsels

• PW Unidad 5+6 (telt 4x):
• Lees + luistertekst
• Voca Unidad 5 81-90 NL-SP
• Voca Unidad 6 1-90 NL-SP
• Hay - Ser - Estar (vervoeg en verschil)
• Llamarse (en andere wederkerende ww)
• Regelmatige werkwoorden (AR.ER, IR)
• Onregelmatige ww (tener, querer, venir cerrar, jugar, dormir, hacer, ir)
• Perfecto (regelmatig + onregelmatig)
• Imperativo
• Gustar
• Voorzetsels

GUSTAR

(leuk vinden,

lekker vinden)

Video uitleg GUSTAR

Kijk deze uitleg tot 8:20 min

Gustar

Gustar = houden van/ leuk vinden/ lekker vinden

Er zijn maar 2 vervoegingen: GUSTA & GUSTAN

Ook staat er altijd een meewerkend voorwerp  voor het werkwoord. dit is anders dan bij een wederkerend voorwerp, lees goed de uitleg)

Zie de volgende slides voor het stappenplan voor het vervoegen van dit werkwoord!

Stap 1

Het meewerkend voorwerp bepaalt de persoon. Zie het blauwe rijtje in de afbeelding. Hoe weet je welke persoon je moet gebruiken?

Dit kun je zien aan de namen in de zin of de persoonsvorm (zie het  zwarte kolommetje).

vb. IK hou van pizza.

Het gaat om persoon ik, dan gaan we het meewerkendvoorwerp ME gebruiken. 

Stap 2

Kijk naar het woord wat achter 'gustar' staat.

1. Is het een zelfstandig nw enkelvoud of een werkwoord, dan gebruik je GUSTA.   vb: me gusta el libro. of Te gusta comer pizza.
2. Is het een zelfstandig nw. wat achter 'gustar' staat in meervoud of staan er 2 zelfstandige nw in enkelvoud, dan gebruik je GUSTAN. bijv: Me gustan los libros, of Me gustan el libro y la pizza.

Voorbeelden

Ik hou van voetballen (jugar al fútbol)

het gaat om de 'ik' persoon. 

Dus: ME ....jugar al fútbol

Nu nog gustar: Voetballen = ww --> dus GUSTA

me GUSTA jugar al fútbol

Voorbeelden

Wij houden van de pizza (la pizza)

het gaat om de 'wij' persoon. 

Dus: NOS .....la pizza

Nu nog gustar: pizza = zelfstand nw ENKELVOUD--> dus GUSTA

nos GUSTA la pizza

Voorbeelden

Jij houdt van de dieren (los animales)

Het gaat om de 'jij' persoon.

Dus: TE ..... los animales

Nu nog gustar: dieren = zelfstand nw MEERVOUD--> dus GUSTAN

te GUSTAN los animales

Voorbeelden

zij houdt van pizza en chocolade (la pizza Y el chocolate)

Het gaat om de 'zij' persoon. 

Dus: (a ella) LE .... la pizza y el chocolate

Nu nog gustar: pizza en chocolade = twee zelfstandig naamwoorden enkelvoud, meer dan één

 dus --> dus GUSTAN

le GUSTAN la pizza y el chocolate

HAY-ESTAR-SER

(er is/er zijn -zijn/ zich bevinden/ liggen- zijn)

HAY

 Wat wordt er met HAY bedoeld?

HAY betekent ER IS of ER ZIJN.

Het hoeft NIET vervoegd te worden! 

Er is geen yo Hay, tú hay etc. Bestaan dus niet!

Wanneer je NO schrijft voor HAY, staat er NO HAY (logisch!)

Je zegt dan : Er is niet/ geen of er zijn niet /geen.

Hoe gebruik je HAY?

Als je een zin maakt waar in het Nederlands "er is" of"er zijn" wordt gezegd, moet je in de Spaanse vertaling HAY gebruiken. 

Je gebruikt het om bv: te vragen óf er ergens iets is dat je niet kent:

¿Hay un panadería por aquí? -Sí, hay dos en esta calle.

Is er hier een bakker? Ja, er zijn er twee in deze straat.

Ook kun je hay met getallen gebruiken:

"Hay veinte personas aquí" ; Er zijn hier 20 mensen 

Ook gebruik je het met onbepaalde lidwoorden: 

¿Hay un panadería por aquí? Is er hier een bakker? 

HAY

Betekenis: er is/ er zijn 

(of in een vraagzin: zijn er/ is er)

Heeft maar 1 vervoeging: Hay

Gebruik:

- hoeveelheden (mucho/a, poco/a, demasiado/a, etc)

- onbepaalde lidwoorden (un, una, unos, unas).

SER

Betekenis:  zijn

Gebruik

- vaste eigenschappen. 

- Identiteit (nationaliteit, geslacht, beroep en afkomst)

- Tijd, datums, dagen en gebeurtenissen 

- Waarvan iets gemaakt is, iemand zijn eigendom

ESTAR

Betekenis: Zijn / zich bevinden

Gebruik: 

- plaatsbepaling

- gevoel, stemming, emotie

- fysieke toestanden 

- uiterlijkheid

- Burgelijke staat (getrouwd, gescheiden, overleden, etc.)

Blz. 54, ej 1 & 2

Hay/ser/estar (zijn)

Moet je een zin maken met 'zijn'? Dan altijd deze top 3 volgen:

1. Hay (staat er letterlijk 'er is' of 'er zijn' in de zin?)

2. Estar (kun je 'zijn' vervangen door 'zich bevinden'?)

3. Ser (in de overige gevallen). 

Let op: je kunt je ook in een tijdelijke emotionele staat bevinden. Bijv. verdrietig, boos, verliefd etc. Ook dan gebruik je 'estar'.

Verbuga

Via deze oefenwebsite leer je hoe je werkwoorden als SER, en regelmatige werkwoorden op -AR, -ER en -IR kunt vervoegen.

Gebruik deze site regelmatig; het helpt je bij het leren vervoegen van de werkwoorden!

Klik op de volgende sheet. 

www.verbuga.eu

Regelmatige werkwoorden 

eindigend op -AR, -ER, -IR

Persoonsvormen: Ezelsbruggetjes

• Tú y yo= Jij + ik = wij = nosotros*
• Juan y tú= andere persoon + jij = jullie = vosotros*
• María y Pedro= hij + zij = zij (mv) = ellos
• Adela y Laura= zij + zij = ellas*
• Juan, señor Rivera= hij = él, óf:  u= usted  
• Señora Martínez= zij = ella,  óf:  u= usted

• La ciudad (en andere objecten)= het= dan óók de 3e persoon enkelvoud van het werkwoord gebruiken.

*) Gaat het alleen over vrouwelijke personen in meervoud? Dan gebruik je: nosotras, vosotras, ellas.

Verbos -AR-ER -IR

Regelmatige werkwoorden eindigend op -AR , -IR , -ER

Weet je de regel nog?

Regels regelmatige ww AR, ER, IR:

1. Bij ww op -AR (ER of IR) haal je de -AR (ER of IR) van het werkwoord af
2.  De stam blijft over: HABLAR> HABL; COMER>COM,VIVIR> VIV.
3. Daarachter zet je dan de vervoeging die bij de persoonsvorm hoort: 

• Yo  > -O, 
• Tú > -AS of -ES,  
• Él/ella usted > -A, -E,
• Nosotros/as > -AMOS, -EMOS, -IMOS
•  Vosotros/as > -ÁIS, -ÉIS, -ÍS 
• Ellos, ellas, ustedes > -AN,-EN

Regels regelmatige ww AR, ER, IR:

• Bij ww op -AR zit in de vervoeging altijd een A behalve bij YO
• Bij ww op -ER zit in de vervoeging altijd een E behalve bij YO
• Bij ww op -IR zit in de vervoeging ook een E, behalve bij nosotros (viv)imos) en vosotros (viv(ís) én natuurlijk bij YO

• Het accent bij de vervoeging van vosotros staat :
• op de A (-ar) >> Habláis
• op de E (-er) >> Coméis
• op de I (-ir) >> vivís

VB: ¿Qué estudia Roberto?  > Él

1. Victoria y Elena son dos amigas  >
2. Estos chicos son muy simpáticos >
3.  ¿A qué hora comen los españoles? >
4. ¿Cuales idiomas habláis? >
5. Estas chicas viven en Uithoorn >
6. Pablo canta una canción preciosa >
7. ¿Cómo te llamas?
8. Trabajo mucho en la clase >
9. Bebemos zumo de naranja y café

Welke persoonsvorm hoort in deze zin?

(kijk naar de namen of werkwoord-uitgangen)

mannelijk/ vrouwelijk, enkelvoud meervoud

LLAMARSE

En andere werkwoorden die op -SE eindigen, zoals: ducharse, levantarse etc.

yo

tú

él / ella /usted

nosotros/ nosotras

vosotros/ vosotras

ellos/ellas / ustedes

me    llamo   (ik heet)

te      llamas ( jij heet)

se     llama   (hij/ zij/ u heet) 

nos   llamamos (wij heten)

os     llamáis (jullie heten)

se     llaman (zij heten)

        Llamarse = heten

Bij de vervoeging mag je

 me, te, se, nos, os, se, NOOIT weglaten!

Pas deze regel ook op andere 

-SE ww toe!

mannelijk/ vrouwelijk, enkelvoud meervoud

ONREGELMATIGE WERKWOORDEN 

met klankverandering in de stam, onregelmatige ik-vorm, of volledig onregelmatig

Cerrar

Ken je al

Nieuw

stappenplan ww met klinkerverandering

1.  Voorbeeld: dormir (o>ue)
2. neem de stam van het ww (bv. dormir - dorm)
   
3. kijk naar de uitgang (bv -ir) en pas de vervoeging toe voor een ww op -ir
4. vervang bij de vervoeging overal in de stam de klinker -o door -ue, BEHALVE bij de nosotros en vosotros- vorm
5. Je hebt een ww met klinkerverandering vervoegd

LET OP: Als er meerdere klinkers zitten in de stam, dan verandert de klinker direct vóór de uitgang -ar, -er of -ir. Bijv. preferir (e>ie)

Venir =komen E>IE	Cerrar = sluiten E >IE	Jugar = spelen U>UE	Dormir = slapen O>UE	Hacer = doen/ maken	Ir = gaan
Ven g o	C ie rro	J ue go	D ue rmo	Hago	Voy
V ie nes	C ie rres	J ue gas	D ue rmes	Haces	Vas
V ie ne	C ie rre	J ue ga	D ue rme	Hace	Va
Venimos	Cerramos	Jugamos	Dormimos	Hacemos	Vamos
Venís	Cerráis	Jugáis	Dormís	Hacéis	Vais
V ie nen	C ie rren	J ue gan	D ue rmen	Hacen	Van

Blz 64, (van Unidad 6!) 

LET OP! Klankverandering is niet bij nosostros en vosotros!

TENER

(hebben)

(yo) TENGO

(tú) TIENES

(el, ella, usted) TIENE

(nosotros/as) TENEMOS

(vosotros/as) TENÉIS

(ellos, ellas) TIENEN

ik heb

jij hebt

hij, zij, u heeft 

wij hebben

jullie hebben

zij  hebben, u heeft (mv)

TENER -

HEBBEN

TENER is een 

onregelmatig werkwoord.

Zie jij waarom?

Wanneer gebruik je tener?

• - Bij aanduiden van bezit:"Yo tengo una bicicleta" 
• - Bij aanduiden van leeftijd: "Tú tienes 14 años"
• - Bij aanduiden van fysieke zaken: "Tener calor, frío", tener hambre, tener sed; warm hebben, koud hebben, honger, dorst hebben
• -Bij aanduiden van het hebben van gevoelens: Tener prisa, tener miedo de, tener cuidado; haast hebben, angst hebben, voorzichtig zijn.

Tot slot: TENER + QUE...

Tener = hebben ( bezit)   /   Que = wat, dat

maar... TENER QUE = MOETEN. 

Tengo que: ik moet,

Tienes que: jij moet 

Tiene que: hij moet)

Na tener que komt er een héél werkwoord:

Tenemos que hablar con él: We moeten met hem praten

Tengo que ir a casa: Ik moet naar huis gaan.

Zet de juiste vervoeging van tener in de zin

1-Mi hermano y  yo ________ dos gatos.

2-Los abuelos _______ una casa bonita.

3-Mi papá________ un coche amarillo.

4-¿Vosotros_________ mascotas?

5-Yo_______ catorce años. ¿Cuántos años_________ tú?

QUERER

(willen)

(yo) QUIERO

(tú) QUIERES

(el, ella, usted) QUIERE

(nosotros/as) QUEREMOS

(vosotros/as) QUERÉIS

(ellos, ellas) QUIEREN

ik wil

jij wilt

hij, zij, u wil 

wij willen

jullie willen

zij  willen, u wil (mv)

QUERER 

WILLEN

Ook QUERER is een 

onregelmatig werkwoord met klankverandering in de stam :E verandert in IE

Voorzetsels bij

plaatsbepaling

Preposiciones de lugar 

cerca (de)	dichtbij
lejos (de)	ver weg
debajo (de)	onder
encima (de)	(boven) op
al lado de	naast
delante (de)	voor
detrás (de)	achter

aquí	hier
allí	daar
a la derecha	rechts
a la izquierda	links
entre	tussen
en / (dentro)	in
enfrente (de)	tegenover

voorzetsels

quizlet live