HC10-VWO6-De Industriele revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

De Industriële (R)evolutie

Hoorcollege Geschiedenis

Lesdoel

Wat waren de gevolgen van de Industriele Revolutie (vanaf 1750) op langere termijn?

Revolutie of evolutie

I.R. misschien wel de grootste revolutie ooit 

Liever Evolutie dan Revolutie

Want:

ontwikkeling die nog steeds doorgaat 

Voor de IR wisten de mensen al duizenden jaren hoe ze een breed scala aan energiebronnen moesten gebruiken. Ze verbrandden hout om ijzer uit erts te smelten, huizen te verwarmen en taarten te bakken. Zeilschepen gebruikten windenergie om vooruit te komen en molens gebruikten wind om graan te malen. Maar al die energiebronnen hadden duidelijke beperkingen en problemen. Niet overal groeiden bomen, de wind blies niet altijd als je hem nodig had .

Een nog groter probleem was dat mensen niet wisten hoe ze 1 type energie in een ander type konden omzetten. Ze konden de bewegingen van wind en water opvangen om schepen te laten zeilen en molenstenen in beweging te zetten, maar niet om water te verhitten of ijzer uit te smelten. Omgekeerd konden ze de warmte-energie die vrijkomt bij het verbranden van hout niet gebruiken om een molensteen te laten draaien. De mens had maar 1 machine die dat soort omzettingstrucs kon uitvoeren met energie: het lichaam. Spierkracht van mensen en dier was de spil van de samenlevingen

Grofweg 3 fasen

1. Eerste I.R. (1760-1867)

2. Tweede I.R. (1867-1914)

3. Derde I.R. (1914-nu)

Qua industrialisatie waren er 3 belangrijke fasen

Eerste Industriële Revolutie (ca.1760-1867). Vanaf de jaren 1760 begon de Industriële Revolutie in Engeland van de grond te komen, met name door (verbeterde) textielmachines en de stoommachine van James Watt. Naast stoommachines was de komst van stoomtreinen en stoomschepen cruciaal. In de fase werd veel ijzer gebruikt.

Tweede Industriële Revolutie (ca.1867-1914), ook wel ‘technologische revolutie’ genoemd. Vaclav Smil gebruikte in 2005 ‘Het tijdperk van de synergy’ als benaming voor deze versnelling in de industrialisatie, specifiek de jaren 1876-1914. Naast stoomkracht en ijzer, doen elektriciteit en staal hun intrede. Dit tijdperk kenmerkte zich door talloze revolutionaire uitvindingen, zoals gloeilampen, de auto, fotografie, telegrafie, vliegtuigen, radio en film.

Derde Industriële Revolutie (20e eeuw) of ‘digitale revolutie’. Deze omwenteling kenmerkt zich door allerlei uitvindingen die de communicatie veranderd hebben, zodat globalisering mogelijk werd. Dit begon met de telegraaf, telefoon en film. Vooral na de Tweede Wereldoorlog trad een enorme spurt in van de Derde Industriële Revolutie en kwamen televisie, computers, internet, iPhones et cetera op.

Vóór de Industriële revolutie (IR)

Voor de IR wisten de mensen al duizenden jaren hoe ze verschillende soorten energiebronnen moesten gebruiken. Ze verbrandden hout om ijzer uit erts te smelten, huizen te verwarmen en eten te maken. Zeilschepen gebruikten windenergie om vooruit te komen en molens gebruikten wind om graan te malen. Maar al die energiebronnen hadden duidelijke beperkingen en problemen. Niet overal groeiden bomen, de wind blies niet altijd als je hem nodig had .

Een nog groter probleem was dat mensen niet wisten hoe ze 1 type energie in een ander type konden omzetten. Ze konden de bewegingen van wind en water opvangen om schepen te laten zeilen en molenstenen in beweging te zetten, maar niet om water te verhitten of ijzer uit te smelten. Omgekeerd konden ze de warmte-energie die vrijkomt bij het verbranden van hout niet gebruiken om een molensteen te laten draaien. De mens had maar 1 machine die dat soort omzettingstrucs kon uitvoeren met energie: het lichaam. Spierkracht van mensen en dier was de spil van de samenlevingen

Start IR

Karel V 

Karel V

De uitvinding van de 

stoommachine

Uitvinding stoommachine: het gebruiken van warmte om dingen in beweging te zetten.

Eerst gebruikt om water uit de Britse mijnen mee weg te pompen, en daarna werd deze verbonden met weefgetouwen: revolutie in de textielindustrie. 

Als je kolen kon branden om weefgetouwen aan het werk te zetten, dan kan je ook andere dingen in beweging zetten zoals voertuigen. Foto eerste spoorlijn Liverpool- Manchester 1830. De treinen liepen op dezelfde stoomkracht waarmee eerder water was weggepompt en weefgetouwen in beweging waren gezet.

Karel V 

Karel V

Vanaf dat moment raakte de mens bezeten van het idee dat machines en motoren gebruikt konden worden om 1 soort energie om te zetten in een andere.

Dia: een andere cruciale ontdekking was de verbrandingsmotor. Aardolie was al duizenden jaren bekend en werd gebruikt om daken waterdicht te maken en assen te smeren. Niemand dacht eraan dat voor iets anders te gebruiken. Het idee dat oorlogen uitgevochten zouden worden vanwege aardolie zou belachelijk geklonken hebben. Je kon misschien oorlogen voeren om land, goud, peper of slaven, maar toch niet om olie?!

Foto eerste auto carl benz

En dan hebben we het over de uitvinding van de elektriciteit nog niet eens gehad

Nieuwe grondstoffen

De IR was eigenlijk een revolutie op het gebied van energieomzetting

Karel V

Toen de mens leerde hoe ze de energie op een effectieve manier kon intomen en omzetten, verdween meteen het andere probleem dat economische groei vertraagt: de schaarste aan grondstoffen.Niet alleen werd de hele wereld geëxploiteerd, maar er werden ook compleet nieuwe grondstoffen uitgevonden zoals plastic en aluminium

Eerste Agrarische Revolutie

Karel V

Rond 9000 voor Christus de eerste AR. Mensen werden boer en bleven duizenden jaren dit beroep op ongeveer dezelfde wijze uitvoeren

Karel V

Tweede Agrarische Revolutie

Karel V

Akkers en dieren werden veel en veel productiever dankzij kunstmest, insecticiden en een compleet arsenaal aan hormonen en medicijnen. Dankzij koelkasten, schepen en vliegtuigen kunnen geoogste gewassen maandenlang worden opgeslagen en snel naar de andere kant van de wereld worden vervoerd. Dieren werden steeds minder als levende wezens beschouwd, maar meer als machines.

Miljarden boerderijdieren brengen tegenwoordig hun leven door als kleine radertjes in een gemechaniseerde productielijn en zo'n tien miljard van deze dieren worden jaarlijks geslacht. Dit heeft gezorgd voor een enorme stijging van de menselijke voedselvoorraad. Voor de IR was 90 procent van de mensheid boer. Tegenwoordig nog minder dan 2 procent. Zonder deze tweede AR was er nooit een stedelijke revolutie geweest.

Doordat die miljarden mensen geen boer meer hoefden te zijn, gingen ze werken in fabrieken en kantoren en begonnen een ongekende hoeveelheid producten te produceren. Voor het eerst in de geschiedenis begon het aanbod de vraag te overtreffen. Er ontstaat een nieuw probleem: wie moet al die spullen kopen?

Karel V

de moderne kapitalistische economie moet de productie continue opvoeren om zichzelf in stand te houden.

De meeste mensen in de geschiedenis leefden in tijden van schaarste, maar na de IR ontstaat het consumentisme en in deze tijd leven wij. We zijn allemaal brave consumenten geworden. We kopen talloze producten die we niet echt nodig hebben en fabrikanten ontwerpen opzettelijk producten voor de korte termijn en vinden steeds weer nieuwe en onnodige varianten uit van producten die eigenlijk al prima waren, maar we moeten ze toch kopen om bij te blijven.

VB: obesitas. Teveel voedsel, slecht voedsel. Amerikanen geven elk jaar meer geld uit aan diëten dan er nodig zou zijn om alle honger de wereld uit te helpen. En de markt is blij. Dubbel verdienen op deze manier.

Karel V

De IR bracht ons nieuwe manieren om energie om te zetten en goederen te produceren en bevrijdde de mensheid grotendeels van zijn afhankelijkheid van het ecosysteem.

De mens zette de natuur zijn hand. Daarnaast kwamen er spoorrails en wegen en wereldsteden vol wolkenkrabbers.

Terwijl de hele wereld werd aangepast aan de behoeften van de mens, werden natuurlijke leefgebieden verwoest en stierven er soorten uit. Gevolg: aantasting planeet, klimaatverandering.

Dia: De IR heeft gezorgd voor een enorme toename van de wereldbevolking. Rond 1700 waren er ongeveer 700 miljoen mensen. Rond 1900 1,6 miljard en nu 7 miljard

Karel V

de IR heeft voor een verandering van tijd gezorgd. Het ritme van de traditionele landbouw is vervangen door het uniforme, stipte tijdschema van de industrie. De zon of het seizoen bepaalde voorheen de tijd. Maar de industrie kon daar niks mee. Voor de IR was een schoenmaker bijvoorbeeld de maker van de hele schoen. Als 1 schoenmaker te laat kwam op zijn werk, hield dat anderen niet op. Maar toen het industriële schoenmaken begon kon dat niet meer want iedere arbeider bediende een machine die maar een klein deel van een schoen maakte. Dus als een arbeider van machine nummer 4 zich had verslapen konden de andere machines niet verder. Om dit soort rampen te voorkomen moest iedereen zich aan een strak tijdsschema houden. Iedereen op zelfde tijd starten, lunchen en weer naar huis. Vlak na de fabrieken volgden de scholen met hun strakke lesroosters, daarna ziekenhuizen, overheidskantoren en winkels. En als de kroeg wist dat de fabriek om 17h dicht ging, ging de kroeg om 17.00 open

Daarbij hoort natuurlijk ook dat het OV op tijd ging rijden om alle arbeiders op tijd te laten beginnen. Elke minuut ging tellen. Daarvoor moesten alle steden een zelfde tijd gaan voeren, dat was daarvoor nog helemaal niet het geval. Iedere stad had zijn eigen tijd en niemand kon het tot dan toe wat schelen. Pas in 1880 werd de Greenwichtijd voor iedereen in Engeland ingevoerd. Zij waren het eerste land ter wereld dat de bevolking dwong te leven volgens een kunstmatige klok.

En nu? Je moet je best doen om ergens te kijken waar je geen klok/tijd ziet. Alles wat we doen moet op tijd gebeuren

Grootste verandering

Grootste verandering door 

de IR is misschien wel 

de afbraak van de 

lokale gemeenschap

Karel V

De afhankelijkheid van de lokale gemeenschap verdwijnt.

Gevolgen IR op lange termijn 

Breuk met het verleden, zichtbaar in:

-transport

-tijd

-landbouw

-industrie

-communicatie

-maatschappelijke verhoudingen

-democratisering

-Individualisering

Kael V

Oefenvraag

Tussen de Industriële Revolutie en de opkomst van verschillende emancipatiebewegingen in de negentiende eeuw bestaat een oorzakelijk verband.

2p Leg dit verband uit met een voorbeeld van een emancipatiebeweging uit de negentiende eeuw.

Kael V

Voor twee punten moet je een emancipatiebeweging noemen en een verband leggen met de IR.

DUS

Aan het eind van de 19e eeuw ontstond een arbeidersbeweging, die opkwam voor de rechten van de arme arbeiders. Deze arbeiders waren zo arm als gevolg van de concurrentie tussen kapitalistische fabrieksdirecteuren, die de lonen van de arbeiders laag hielden.

OF

  

Kael V

OF

Aan het eind van de 19e eeuw ontstond een vrouwenbeweging, die opkwam voor de rechten van vrouwen. Deze vrouwen voelden zich achtergesteld omdat zij – terwijl zij net zo hard werkten in de fabrieken- lagere lonen kregen en geen kiesrecht hadden.

Kael V

Oefenvraag 2

Een bewering:

De socialistische arbeidersbeweging in de negentiende eeuw in West-Europa was tegen het imperialisme, maar de arbeiders hadden belang bij de instandhouding van het koloniale rijk van hun land.

2p Leg dit voor beide onderdelen van de bewering uit.

Kael V

Antwoord oefenvraag 2

​Antwoord

Voor twee punten moet je uitleggen waarom arbeiders tegen imperialisme waren en waarom zij belang hadden bij imperialisme.

DUS

- Arbeiders waren tegen imperialisme, want zij zagen dat mensen in de koloniën net als zij zelf werden uitgebuit door de kapitalistische bedrijven.

- Arbeiders hadden belang bij het imperialisme, want door de koloniën werden er goedkope grondstoffen ingevoerd en was er een (extra grote) afzetmarkt, waardoor zij werk hadden in de fabrieken (zonder imperialisme waren zij misschien wel werkloos)

Kael V