1.4 Wijken en buurten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1.4 Wijken en buurten

Woonomgevingskenmerken

De openbare ruimte en de aanwezigheid vanvoorzieningen. 

hebben invloed op:

De sociale cohesie 

en 

de sociale veiligheid

En bepalen samen de Leefbaarheid van een wijk

Sociale Cohesie

Het gevoel van saamhorigheid. Elkaar kennen en betrokken zijn bij elkaar. 

Hoe zorg je er voor dat er in je buurt een goede sociale cohesie is?

Objectieve veiligheid Liendert

Objectieve veiligheid de Berg Zuid

Subjectieve veiligheid Liendert

Subjectieve veiligheid Bergkwartier

Persoonskenmerken

De oma van Sjaak loopt liever niet door het tunneltje waar vaak jongeren hangen.

1. Dit gaat over subjectieve (on)veiligheid
2. Dit gaan over objectieve (on)onveiligheid
3. Dit gaan over gentrificaite
4. Dit gaat over segregatie

'Vorig jaar zijn in de wijk Velve 44 aangiften gedaan van autodiefstal. Het gaat hier om...

1. Subjectieve veiligheid
2. Objectieve veiligheid
3. Beide
4. Geen van beide

De openbare ruimte

Toegankelijkheid:

• Onderhoud
• Overzichtelijkheid
• Toezicht

Sociale kenmerken van de buurt

Welke fysieke maatregelen kunnen genomen worden om het gevoel van veiligheid te vergroten?

Hoe kan sociale cohesie in een buurt leiden tot een grotere sociale veiligheid?

Beleid en realiteit:

Van verpaupering naar...

Na de suburbanisatie van de jaren '60, was de stad in verval geraakt

De leefbaarheid in de stad moest verbeterd worden en er moesten nieuwe mensen aangetrokken worden -->

De stad moest aantrekkelijk worden. Dit werd eerst gedaan dmv stadsvernieuwing. Het volgende beleid was herstructurering. Tegenwoordig zien we gentrification

Stadsvernieuwing; 

Stadsvernieuwing

Stadsvernieuwing

De kwaliteit van de sociale huurwoningen wordt verbeterd. Dit gebeurd door:

Renovatie

Sanering

De bevolkingssamenstelling (wie er wonen) blijft hetzelfde (daarom ook vaak geen oplossing voor de andere problemen: segregatie en lage leefbaarheid

Herstructurering

Herstructurering

Vanaf de jaren 90 wordt er niet alleen stadsvernieuwing maar ook herstructurering toegepast. 

Vooral in 19 eeuwse arbeiderswijken, naoorlogse hoogbouwwijken en de voormalige industrie/haven tereinen

Herstructurering betekend dat het gebied een nieuwe functie krijgt. Dit kan zijn: 

- van wijk met goedkope sociale huur naar wijk met duurdere (koop of private huur) woningen. 

- of van industrie/haven gebied naar woon/uitgaangsgebied 

Net als bij stadsvernieuwing kan dit via renovatie of sanering

Wat is geen overeenkomst tussen stadsvernieuwing en herstructurering?

1. Kan dienen als oplossing voor verkrotting
2. er vindt renovatie plaats
3. er vindt sanering plaats
4. Er komen mensen met hogere inkomens wonen

In het kantorenpark tussen de Amsterdam Arena en het AMC worden kantoren omgebouwd tot appartementen.
Van welk proces is hier sprake?

1. Segregatie
2. Stadsvernieuwing
3. Herstructurering
4. Sanering

Kantorenparken zijn in de avond vaak verlaten. Door de nieuwe appartementen en voorzieningen kan de leefbaarheid van het gebied sterk verbeteren. Leg dit uit.

Gentrificatie

Als herstructurering lukt dan komen komen er 

mensen met een hoger inkomen in de wijk wonen. 

Hierdoor zullen ook de voorzieningen zich op deze nieuwe bewoners aanpassen. 

Dit proces van verandering in de 

bevolkingssamenstelling en het 

voorzieningenniveau noemen we 

GENTRIFICATIE.

Welke 3 fasen kun je onderscheiden volgens het volgende filmpje?

Wat zijn de voordelen van gentrificatie? En voor wie zijn die?

Wie ervaren vooral de nadelen van gentrificatie?

Op de langere termijn kan Gentrificatie een negatief effect hebben op de segregatie in een stad. Leg dit uit.

Wat is gentrification?

1. Het proces waarbij verschillende mensen meer gaan samenwerken.
2. Het proces van sanering en nieuwbouw
3. Het proces waarbij mensen met een hoger inkomen in een armere wijk komen wonen.
4. Het opknappen van een wijk

Op welke manier profiteren winkeliers van gentrification?

1. Toename van stedelingen betekent nieuwe klanten
2. zij kunnen (meer) duurdere producten verkopen
3. Toename van stedelingen betekent meer personeel

In welke wijken zie je veel gentrificatie?

1. lage inkomenswijken rond het centrum
2. lage inkomenswijken in het centrum
3. rijke wijken rond het centrum
4. rijke buitenwijken

Over welk nadeel van gentrification gaat het verhaal?

1. Verdringing
2. Vervreemding
3. Polarisatie
4. Klassenstrijd

0

De stad van de toekomst

Bevolkingsgroei <-> bevolkingskrimp

Ontwikkeling tot:

• Duurzame stad
• Smart city

Stad van de toekomst: Duurzaam en Smart

Stedelijke vernieuwing

Herstructurering van 19e eeuwse bedrijventerreinen. 

• Bedrijven weggetrokken -> leegstand en verloedering
• Tegelijk: meer reizigers en gebrek aan woonruimte

Te onderscheiden in:

1. Verdichting: meer m² vloeroppervlak per hectare, dus meer hoogbouw
   
2. Transformatie: gebied krijgt nieuwe functie: bijvoorbeeld wonen, werken, recreatie 
3. Renovatie: Opknappen van karakteristieke gebouwen (industrieel erfgoed) 

Het buurtprofiel

Model van een stad

1. Historische binnenstad/stadscentrum - kantoren

2. oude woonwijken - industrie

3. nieuwe woonwijken - ruimte

Hoe verder naar buiten hoe...

Stad -> wijk -> buurt

Leerschema: 

Leefbaarheid

Buurtprofiel

Ongelijkheid

Oplossingen

Problemen

Soort woningen

Bewonerskenmerken

Woonomgeving

Voorzieningen

Openbare ruimte

Veiligheid

Ruimtelijke segregatie

Sociale ongelijkheid

Stadsvernieuwing

Herstructureren

Saneren

Renoveren

Gentrificatie

Hoe kom je hier achter?

Hoe kom je hier achter?