9.2 Nieren + 9.3 Je huid

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom

- Huiswerk in de agenda zetten.

- Uitleg §9.2 - Nieren

- Les over §9.3 de huid

- Vooruitblik 

Leerdoelen

Je kunt:

- de onderdelen van de huid met hun functies benoemen. 

- uitleggen hoe je huid helpt bij het regelen van je lichaamstemperatuur. 

- beschrijven hoe wondjes dichtgaan.

- uitleggen wanneer je huid pigment maakt en wat pigment doet.

- uitleggende huidkanker ontstaat.

Huiswerk
9.2
4, 6, 7, 8, 9, 12, 14, 15, 18
9.3
3, 5, 6a, 8, 9, 11, 13, 15

Nieren

Functie: 

filteren afvalstoffen uit het bloed:

• afbraakstoffen uit de lever (ureum/alcohol)
• overtollige stoffen, water, zouten
• overbodige stoffen: kleurstoffen

Wat is de juiste volgorde?

1. nieren - urineblaas - urineleider - urinebuis
2. nieren - urinebuis - urineblaas - urineleider
3. nieren - urineleider - urineblaas - urinebuis

Hieronder staan vier zinnen over uitscheiding.

 Geef bij elke zin aan of die goed of fout is.

Goed

Fout

De huid is een uitscheidingsorgaan.

De nieren scheiden alcohol uit.

De lever verwijdert kleurstoffen uit je bloed

In de longen gaan zouten uit je bloed.

Hoe werken je nieren?

Welk hormoon zorgt voor de omzetting van glucose naar glycogeen?

1. insuline
2. glucagon

Glucose wordt in de lever omgezet tot........................

Huidlagen

Opperhuid

• Hoornlaag + kiemlaag

Lederhuid

• haarzakjes
• bloedvaten
• talgklieren 
• zintuigen

Onderhuidse bindweefsel 

(vet)

Bouw van de huid

zintuigen in huid

1. tastzintuig
2. warmtezintuig
3. koudezintuig
4. pijnzintuig

Hoe heet de bovenste laag van de opperhuid?

1. kiemlaag
2. lederhuid
3. hoornlaag

In welke huidlaag zitten spieren, talgklieren zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren?

1. kiemlaag
2. hoornlaag
3. lederhuid
4. onderhuidsbindweefsel

Wat zit er voornamelijk in het onderhuidse bindweefsel?

1. Bloedvaten
2. Haartjes
3. Vet
4. Zenuwen

Lagen van de huid

Opperhuid

lederhuid

Onderhuids bindweefsel

warm

koud

nauwe bloedvaatjes

wijde bloedvaatjes

zweet

rillen

haartjes staan rechtop

haartjes staan normaal

Wat gebeurt er wanneer de warmte- en koudezintuigen in je huid voelen dat je lichaam afkoelt / opwarmt?

Opwarmen

Afkoelen

Bloedvaten verwijden

Bloedvaten vernauwen

Je gaat rillen

Je gaat zweten

1. 1: lederhuid 2: opperhuid 3: onderhuids bindweefsel
2. 1: onderhuids bindweefsel 2 lederhuid 3: opperhuid
3. 1: opperhuid 2: lederhuid 3: onderhuid bindweefsel

Hoe geneest de huid bij een beschadiging?

Als je valt kun je de huid beschadigen en kan er een wondje ontstaan. Het gat dat is ontstaan in de bloedvaten moet eerst worden gedicht. 

Bloedplaatjes in het bloed bevatten stollingseiwitten zoals fibrinogeen 

Fibrinogeen vormt een dradennetwerk waarin rode bloedcellen en witte bloedcellen blijven hangen

Bloedstolling: wat is de goede volgorde?

1

2

3

4

5

6

bloedplaatjes knappen open

het droogt op tot een korstje

bloedplaatjes klonteren samen: propvorming 

het bloedvat wordt nauwer

stoffen uit de bloedplaatjes reageren met fibrinogeen

er ontstaat een netwerk van fibrinedraden

Bescherming tegen de zon

Ultraviolette straling (UV)
van de zon = schadelijk.

Cellen maken pigment

Pigment = kleine korreltjes bruine kleurstof

Door pigment dringt uv-straling minder diep in de huid 

Wat beschermt je tegen uv-straling van de zon?

1. Talg
2. Pigment
3. Zweet
4. Lederhuid

Wat kan UV straling veroorzaken op de huid van mensen?

1. huidkanker
2. blaasjes
3. bruine huid

Bescherming tegen zonlicht

Ultraviolette straling
==> kan de cellen in de kiemlaag beschadigen

==> als de cellen te vaak beschadigen kan dit leiden tot huidkanker. 

Ontstaan van kanker

1. Huidcel wordt kankercel, kan door zon, gifstoffen of 'ouderdom' van cel. 

2. Kankercel deelt zich ongeremd- tot een tumor

3. Gezwel groeit door wand van bloedvat, Tumorcellen breken af, stromen met bloed/lymfe mee.
Op andere plekken ontstaan nieuwe gezwellen (Uitzaaiing). 

Mutagene invloeden vergroten de kans op mutaties (plotselinge verandering in de cel)
Welke mutagene invloed vergroot de kans op huidkanker?

1. Roken
2. Asbest
3. Zonnebaden

wat heb je geleerd deze les?
Wat vond je het meest interessant?

Vooruitblik

Huiswerk

Mk. §9.3

Lez. §9.4 tot intenten