Les 3 Artificial Intelligence en Algoritmes

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2

Digitaal Burgerschap

Hoe ga je om met technologische ontwikkelingen als AI en Algoritmes 

Wat is jou in het nieuws de afgelopen week het meeste opgevallen?

- mbo studenten gediscrimineerd bij controle DUO

- 

Stand van Zaken Nederlandse politiek:

26 juni

https://www.kabinetsformatie2023.nl/documenten/publicaties/2024/05/16/hoofdlijnenakkoord-tussen-de-fracties-van-pvv-vvd-nsc-en-bbb

- je leert over algoritmes

- je ontdekt meer over AI, wat het is, wat de negatieve gevolgen (kunnen) zijn en hoe het je kan helpen

Waarom is dit belangrijk? AI is overal en gaat een enorme impact hebben op ons dagelijks leven en de wereld. 

Wat was de belangrijkste bijdrage van Alan Turing aan de Tweede Wereldoorlog?

1. Het ontwerpen van de Spitfire-jager.
2. Het ontwikkelen van de atoombom.
3. Het ontwikkelen van de radar.
4. Het kraken van de Enigma-code van de Duitsers.

Enigma codeerde berichten van de Duitsers in geheimtaal. 

Alan Turing ontwikkelde een machine die de codes kon decoderen --> eerste algoritme, basis van AI nu en de werking van computers -

Nu: ChatGPT- 4o

Link naar video

Met stem -->  Chat GPT krijgt een "karakter".

Je kan met chatgpt praten - eerst alleen wat laten zeggen, nu ook in gesprek

o staat voor Omni: het kan meer media tegelijk aan tekst, audio en video en is razendsnel hierin. 

Algoritmes

Wat is een algoritme? 

Een algoritme is niet meer dan: een aantal stappen dat je zet om een bepaald doel te bereiken. 

Een algoritme heeft dus niet per se te maken met grote bergen data en technologie. 

Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook. 

Je volgt de stappen in een recept om het doel – eten op tafel – te bereiken. 

Een algoritme heeft allerlei informatie van een gebruiker nodig om vervolgens bepaalde suggesties of voorspellingen te doen. 

Een algoritme gaat om rekenkracht.

Algoritmes zijn transparant en voorspelbaar. 

Het helpt de mens om sneller informatie te verwerken. 

Geef een aantal voorbeelden van Algoritmes

Tinder

Social media

advertenties

google maps

voorspellen crimineel gedrag

belastingdienst "Toeslagenaffaire"" 

Artsen

4 verschillende functies van een algoritme:

1. Prioriteren (Google beslist welke zoekresultaten bovenaan komen te staan);

2. Classificeren (een medisch algoritme onderscheidt kankercellen van gewone cellen);

3. Associëren (OkCupid/ Tinder beveelt je een geschikte partner aan op basis van bepaalde kenmerken);

4. Filteren (Siri en Alexa filteren het achtergrondgeluid weg voor hun spraakherkenning).  

Nadelen van Algoritmes

1. Privacy : er wordt data gebruikt, vaak data van mensen. Weet je dat, wil je dat...  In hoeverre kan je je beschermen tegen datahandelaren? 

2. Fouten: "Rommel erin, rommel eruit". Afhankelijk van de kwaliteit van de data en de analyse ervan. 

3. Algoritmes kunnen bevooroordeeld zijn: gevolg etnisch profileren bijvoorbeeld. Zo krijg je een selffulfilling prophecy: als je bepaalde mensen vaker aanhoudt, dan komen ze vaker voor in de statistieken.

4. Filterbubbel: je ontvangt info die jouw keuzes bevestigen. Steeds moeilijker om een afgewogen keuze te maken.

Opdracht 4B: Filterbubbel

Beantwoord in je portfolio de volgende vragen: 

a. Wat is een filterbubbel? 

b. Waarom is "de filterbubbel" een probleem?

c. Wat zit er in jouw filterbubbel? Onderzoek je tijdlijn social media, welke reclames krijg jij vaak te zien, etc.

d. Hoe kan je slimmer omgaan met algoritmes en uit je filterbubbel stappen? 

Doe onderzoek, lees erover, overleg met je buurman. 

Artificial Intelligence

Hoe blijf je menselijk in een digitale wereld?

AI = Artificial Intelligence = Kunstmatige intelligentie

Met kunstmatige intelligentie proberen we onze menselijke hersenen na te bootsen. 

Je leert de computer om niet alleen voorgeprogrammeerde commando’s uit te voeren, maar ook om nieuwe dingen te leren, zoals het herkennen van gezichten of dieren.

Wat is AI:

Het bestaat in de kern uit twee bestanddelen:

1. Een zelflerend algoritme en 

2. Data-analyse

Het gaat bij AI/ KI niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen.

Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat. Je spreekt dan ook wel van Machine Learning.

Kunstmatige intelligentie (KI), of artificiële intelligentie (AI), zijn apparaten die reageren op data of impulsen uit hun omgeving. Daarmee nemen ze zelfstandig beslissingen. Het gaat bij KI dus niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen.

De apparaten zijn zich echter niet bewust van de taken die ze uitvoeren. Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat. Je spreekt dan ook wel van Machine Learning.

Zelflerend algoritme, data analyse en machine learning:

Zelf kunnen leren betekent niet dat alles vanzelf gaat. De werking ervan is zo goed of slecht als de kwaliteit van het algoritme dat door mensen is bedacht en de data waarmee het is getraind. Als de trainingsdata niet wordt vernieuwd blijft het algoritme niet leren. Het algoritme neemt beslissingen op basis van wat het heeft geleerd voordat wij het uiteindelijk als programma gebruiken. Je kunt het programma zo door ontwikkelen dat het ook weer nieuwe gegevens verzamelt tijdens het gebruik. Door die gegevens te verwerken, kan er een nieuwe momentopname worden gemaakt. Zo verbeter je de artificial intelligence.

Waar het bij algoritmes gaat om rekenkracht, gaat het bij AI over zelfstandig beslissingen nemen van een computer zonder menselijke handeling.

https://www.kennisnet.nl/publicaties/artificial-intelligence-uitgelegd/

Het is zo goed of zo slecht als de kwaliteit van het algoritme dat door mensen is bedacht en de data waarmee het is getraind.

Door het zelflerend vermogen, is in de software niet meer goed na te gaan hoe het programma tot een beslissing komt. 

AI  en Robot's

In films en boeken neemt AI vaak de vorm aan van een robot, maar dat zijn twee verschillende dingen. 

Je zou de robot kunnen zien als de hardware 

en 

A I als de software – het brein – dat het intelligente gedrag van een robot mogelijk maakt.

Robot stofzuiger

Gezichtsherkenning

Chatbots

Chatgpt

DeepBlue

Zelfsturende auto's

SIRI 

Robot's

Magazijn robots

Dalle E (kunstmaken)

Crayon (kunst maken)

Prompt: (betekent: opdracht of instructie)

Een prompt is wat je een AI-chatbot vertelt te doen. 

Stel je de juiste vragen, dan krijg je betere antwoorden van de chatbot.

Kunst is om goede prompt te schrijven. 

Prompt engineers:  zijn in feite experts in het stellen van vragen aan op kunstmatige intelligentie draaiende chatbots, zoals het immens populaire ChatGPT. 

Tips voor een betere prompt

1 Gebruik een synoniemenlijst. Krijg je niet de juiste output, probeer dan een andere verwoording. 

2 Let op je werkwoorden.  "Herschrijf dit om het korter te maken", werkt bijvoorbeeld beter dan "verkort dit".

3 Maak direct duidelijk wat je doel/ intentie is. Informatief, overtuigend zijn, etc

4. Door de feedback van het AI-systeem te analyseren en te leren van de resultaten, kun je de prompts verfijnen en verbeteren.

Kan je een aantal nadelen of risico's noemen van AI?

Nadelen/ risico's

- privacy/ hacken/ meeluisteren/ gegevens opslaan

- geprogrammeerd voor slecht doeleinden

- oorlog voeren makkelijker met drones? 

- wie is verantwoordelijk voor een autonoom wapen?

- desinformatie

- kan een robot een moreel kompas hebben? wat is goed en wat is fout?  

- embryo's mensen maken? 

- slimmer dan de mens.. artsen/ schaken/ wie is de baas? Wat dan? 

- verlies van banen

- duur dus grote bedrijven hebben meer kansen om concurrerend te zijn

- grote concurrentie - gevolg voor ethische normen? 

Banen die zullen verdwijnen:

chauffeurs, taxi, koeriers

administratieve beroepen 

secretaresses

kassières

militairen

modellen 

vertalers

'Met AI gaat het onderwijs per direct en radicaal op de schop'

Die nieuwe banen vragen andere kennis en vaardigheden. Volgens het WEF zijn al in 2027 tot 44% van de huidige vaardigheden van werkenden overbodig

Dat maakte duidelijk dat programmeurs onmisbaar blijven maar dat de focus verschuift naar basisinzichten die nodig zijn voor het programmeren en het controleren van codes, en minder op het programmeren zélf.

Bron: FD 18 mei 2023

"Met AI gaat het onderwijs per direct en radicaal op de schop (2)"

Diverse onderzoeken wijzen uit dat mensgerichte vaardigheden meer aandacht moeten krijgen, zoals probleemoplossend vermogen en goed kunnen samenwerken. Dat heeft te maken met de verwachting dat menselijke relaties in veel functies aan belang winnen, aangezien computers veel doe- en rekenwerk overnemen. Daarnaast zullen disciplines meer moeten samenwerken omdat tech- en vakkennis elkaar meer gaan raken.

FD: 18 mei 2023 

https://fd.nl/samenleving/1475258/ai-neemt-het-onderwijs-per-direct-en-radicaal-op-de-schop-oue3cazawqqw

Nieuwe banen zullen ontstaan: 

- Prompt Engeneer 

- Trainers AI systemen (menselijke input is nodig)

- leveren schone gelabelde data/ invoeren algoritmes

- controleren van AI systemen (nagaan hoe intelligente systemen tot hun besluiten en handelingen komen)

- professionals die aan niet-technische mensen goed kunnen uitleggen wat de intelligente systemen precies doen. 

- ethische functies rondom AI

- AI-toepassingen en applicaties moeten worden bedacht, gebouwd en onderhouden

Toekomst? 

Innovaties gaan altijd gepaard met een aanpassingsperiode waarin eerst banen verloren gaan, maar de arbeidsmarkt zich vervolgens herstelt en bedrijven transformeren

De verwachting is dat de effecten veel meer positief zijn, dan negatief”. 

Dat de arbeidsmarkt op het punt staat enorm te veranderen, is iets dat vaststaat. 

Singulariteit

Deze term verwijst naar het moment waarop de intelligentie van computers die van de mensen in alle opzichten voorbij streeft. 

Vanaf dat moment zal de mens de computers niet meer kunnen begrijpen. Omdat de beslissingen en handelingen van computers dan snel een steeds grotere invloed zullen hebben, zal de mens ook al snel niets meer begrijpen van de maatschappij. 

Goed of slecht?

Algoritmes en AI zijn te vergelijken met hamers. 

Je kunt er iemand de hersens mee inslaan, maar er ook een huis mee bouwen. Ze zijn niet inherent goed of slecht, het ligt aan de mensen die ze bouwen en gebruiken. Zij hebben blinde vlekken, overtuigingen en belangen. 

Stellingen

Opdracht 5 Voorbeelden van AI toepassingen: 

1 Beschrijf in je eigen woorden, zo uitgebreid mogelijk en geïllustreerd met afbeeldingen 3 taken die AI van de mens heeft overgenomen. Het leukst is als je verrassende voorbeelden noemt. 

Beantwoordt bij iedere taak onder andere de volgende vragen: 

- wat doet de machine/ software precies? 

- wat is het voordeel van deze toepassing? 

- zijn er ook nadelen? 

- verwacht jij dat deze toepassing in de toekomst nog verder ontwikkelt? 

Neem dit op in je portfolio. 

Schema Zelf werken!

Wat moet je doen?	Opdracht 4/5 afmaken en in je portfolio opnemen
Hoe moet je het doen?	Thuis, als je nog niet klaar bent
Hoeveel tijd heb je ervoor?	Tot volgende week.
Uitkomst?	Je portfolio is up to date
Hulp vragen aan?	Docent, via teams

Zelf werken: 

Leerdoelen: 

Leerdoelen behaald?

 

- iets geleerd over AI en 

Algoritmes?

Tot de volgende keer! 

Dan hebben we het over: 

Deepfake en Fake news

Als je de opdrachten nog niet af heb! Maak ze thuis en lever ze voor de volgende les in! 

Hoe vonden jullie de les? Wat geleerd? Voldoende inspirerend?

😒🙁😐🙂😃