Kale theorie - 3mavo

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Poëzie

Doelen:

*Je weet welke kenmerken poëzie heeft.

*Je kent het verschil tussen eindrijm, beginrijm en klankrijm.
*Je kunt het rijmschema in een gedicht benoemen.

Kenmerken van poëzie

1. De dichter verwoordt een gevoel of idee

2. De dichter brengt zijn boodschap op een bijzondere manier, door middel van ritme, klank of betekenis.

3. Het gaat niet om pagina's (en om het vullen van bladzijdes), maar om de lengte van de regels.

4. Wordt gebruik gemaakt van figuurlijk taalgebruik of woordgrapjes

Bladspiegel is anders

De laatste woorden van een 

regel rijmen op elkaar

Assonantie

Klankrijm (assonantie): veel woorden in het gedicht hebben dezelfde klank.

Bijvoorbeeld: De ochtend raakt je aan in licht en nauwelijks merkbaar gapen 

In het voorbeeld hierna in het rood. 

Alliteratie

Beginrijm (alliteratie): veel woorden in het gedicht beginnen met dezelfde letter.

Bijvoorbeeld: Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan

In het voorbeeld hierna in het blauw. 

Klankrijm (assonantie): veel woorden in het gedicht hebben dezelfde klank.

Bijvoorbeeld: De ochtend raakt je aan in licht en nauwelijks merkbaar gapen 

In het voorbeeld hierna in het blauw. 

Rood: assonantie (klankrijm)

Blauw: alliteratie (beginrijm)

Oogrijm

Oogrijm: het lijkt alsof de woorden rijmen, maar als je het gedicht hardop leest, dan klopt het rijm niet.

Bijvoorbeeld: 

De dames van de Bangles,

hoeven nooit op zangles. 

"De les was nog lang,
En wij zaten nog steeds op de gang."
Dit is:

1. Eindrijm
2. Alliteratie (beginrijm)
3. Assonantie (klinkerrijm)

De bij zei blij: "Hij zei jij!"

Dit is:

1. Eindrijm
2. Alliteratie (beginrijm)
3. Assonantie (klinkerrijm)

"Zondag zeker zwaar zeilen"

Dit is:

1. Eindrijm
2. Alliteratie (beginrijm)
3. Assonantie (klinkerrijm)

A.

Sint liep te denken

Wat moest hij jou schenken

Een boek of een bon

Of een flesje lotion?

B.

Sint liep te denken,

Een boek of een bon

Of een flesje lotion,

Wat moest hij jou schenken?

C.

Sint liep te denken

Een boek of een bon

Wat moest hij jou schenken

Een flesje lotion?

gepaard rijm

omarmend rijm

gekruist rijm

abab

aabb

abba