Poëzie - startles + rijm

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3 mavo    POËZIE

Kenmerken poëzie

regels zijn kort, veel wit

opbouw in stukjes tekst die bij elkaar horen (strofe)

woorden en zinnen zijn vaak bijzonder:

- woorden rijmen soms

- woorden en zinnen kunnen meer dan 1 betekenis hebben

- woorden en zinnen worden soms herhaald

- er wordt gebruik gemaakt van beelden

Vaak weining tijd nodig om een gedicht te lezen, maar veel tijd nodig om het te begrijpen.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat eindrijm is 
  
• Je kent de verschillende rijmschema’s 
  
• Je kunt uitleggen wat beginrijm / alliteratie is
• Je kunt uitleggen wat klankrijm / assonantie is
  

Eindrijm

Woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank.

Kijk maar naar het gedicht hiernaast:

Rijmschema

Van het eindrijm kun je een rijmschema maken. 

Je geeft elke rijmklank een nieuwe letter. De klank in de eerste regel a, de volgende klank b, etc.

A.

Sint liep te denken

Wat moest hij jou schenken

Een boek of een bon

Of een flesje lotion?

B.

Sint liep te denken,

Een boek of een bon

Of een flesje lotion,

Wat moest hij jou schenken?

C.

Sint liep te denken

Een boek of een bon

Wat moest hij jou schenken

Een flesje lotion?

gepaard rijm

omarmend rijm

gekruist rijm

abab

aabb

abba

Beginrijm / Alliteratie

Voorbeeld: "De kat krabt de krullen van de trap".
In die zin beginnen veel woorden met de 'k'
Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Klankrijm / assonantie

Woorden met dezelfde klank die in de buurt van elkaar staan. 

Bijvoorbeeld: slappe - platte, vroege - coole 

• Het gaat hierbij om de uitspraak, en niet om de spelling 

 • Zo is er bijvoorbeeld ook assonantie bij 'een groot cadeau'

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm):
Groen - grom - griezel etc. 

Assonantie (klankrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

De man uit Waddinxveen,
woont zijn hele leven al alleen.

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

Liesje leerde lotje lopen langs de lange lindenlaan

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

De muis gaat naar huis.

1. alliteratie
2. assonantie
3. Eindrijm
4. beginrijm

Wat heb je geleerd?

Wat wist je al?

Eindopdracht 

In tweetallen;

telt 1 keer mee; 

je laat zien dat je de begrippen snapt en kunt toepassen op een gedicht;

inleveren 17 januari in Som.

Eindopdracht

Kies 2 gedichten van dezelfde dichter of over hetzelfde onderwerp uit, laat deze goedkeuren en neem ze over in een wordbestand; 

Beantwoord onderstaande vragen:

- Uit hoeveel strofes bestaat het gedicht?

- Maak het rijmschema en benoem het.

- Bevat het gedicht alliteratie en/ of assonantie? Geef voorbeelden.

- Geef je mening over het gedicht met behulp van drie beoordelingswoorden.