H4 grammatica zinsdelen - congruentie en inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

congruentie en inversie

10 minuten in stilte lezen

Nakijken huiswerk

Uitleg

Oefenen

Aan de slag

Opdr. 1

1. blw - pers.vnw

2. pers. vnw - blw

3. onbep.vnw - onbep.vnw

4. pers.vnw

5. pers.vnw

6. onbep.vnw - blw

Opdr. 2

1. pers.vnw - bez.vnw

2. onbep.vnw 

3. pers.vnw - wed.vnw - bez.vnw

4. onbep.vnw

5. bez.vnw - pers.vnw - wed.vnw - pers.vnw

Opdr. 5

1. bep. hoofdtelw

2. wed.vnw - aanw.vnw - bw - vz - bn

3. kww - bw

4. hww - zww - ns.vgw - betr.vnw - bez.vnw

5. onbep.vnw - bw

6. bw - os.vgw - pers.vnw - olw

7. wed.vnw - hww - pers.vnw - bw

8. vr.vnw

9. zn-e - betr.vnw - bn - bn

10. pers.vnw - ns.vgw - bez.vnw - blw - azn - zn-e

Deze antibiotica werkt niet bij mij.

1. Fout
2. Goed

Op de heuvel loopt een kudde bruine schapen rustig te grazen.

1. Fout
2. Goed

Hebben de politie te weinig personeel om kleine inbraken op te lossen?

1. Fout
2. Goed

Gisteren bezochten een klas bruggers de oude molen bij Windesheim.

1. Fout
2. Goed

Congruentie

Wat is dat? 

PV en O = zelfde getal (ev / mv) + zelfde persoon (1e, 2e 3e) 

*Ik zijn jarig. 

ik ben jarig of wij zijn jarig

Niet zo moeilijk

Moeilijker:

Die groep bejaarden loopt/lopen altijd erg langzaam?

lastige gevallen (1)

Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de pv zich naar de kern. 

De groep betogers wandelde/wandelden van het Malieveld naar het Binnenhof. 

De groep = e.v.; er is één groep betogers. 

lastige gevallen (2)

Als het onderwerp een verzamelnaam is die uit meerdere personen bestaat, is de persoonsvorm enkelvoudig. 

De jeugd van tegenwoordig is zo gek nog niet.

De jeugd --> er is/zijn één jeugd (al bestaat die uit meerdere jongeren)

De bemanning --> Onze bemanning bestaat/bestaan uit mannen en vrouwen.

lastige gevallen (3)

In de constructie één van de (1) + meervoudig woord (2)+ die (3) volgt in een bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm. 

Één van de (1) Rotterdammers (2) die (3) naar Australië emigreerde/emigreerden, was mijn vader. 

lastige gevallen (4)

Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort volgt een enkelvoudige persoonsvorm. 

Freedom writers is/zijn een bijzondere en aangrijpende film. 

Freedom writers = mv (writers), maar het gaat om één film!

lastige gevallen (5)

Na een rekeneenheid volgt een enkelvoudige persoonsvorm.

Rekeneenheid: liter, kilometer, procent, kilo, euro, joule, mol

Twee liter water is/zijn heel veel voor iemand die weinig drinkt.

Gisteren ... een klas bruggers De Kuip.

1. bezocht
2. bezochten

Bijna tachtig procent van de Nederlanders ... zich gelukkig.

1. noemt
2. noemen

Een aantal leerlingen ... altijd te laat.

1. komt
2. komen

Wist jij dat deze groep anti-vaxers voor veel rellen tegen het corona-beleid verantwoordelijk ... ?

1. is
2. zijn

Inversie

De meeste zinnen hebben een zgn. OPA-constructie:

onderwerp - persoonsvorm - ander zinsdeel

Ik / loop / elke dag / een rondje / in het Vroesenpark. 

Tijdens Nieuwjaar / schenken / veel cafés / alcohol / aan minderjarigen. 

bwb - persoonsvorm - onderwerp - lv - mv

inversie

Inversie

In veel zinnen staat het onderwerp op de eerste plaats in de zin, vóór de persoonsvorm: (OP)

– Iedereen (ow) / verlangt (pv) / naar het einde van de lockdown.

Als in een zin het onderwerp achter de persoonsvorm staat, heet dat inversie (PO). Op de eerste plaats van de zin staat dan de persoonsvorm of een ander zinsdeel:

– Naar het einde van de lockdown / verlangt (pv) / iedereen (ow).

Inversie of niet?
Op zondag maken mijn ouders een rondje in de cabrio.

1. Inversie
2. Geen inversie
3. Niet te bepalen

Wie heeft Tobias die mooie verzameling postzegels eigenlijk gegeven?

1. inversie
2. geen inversie
3. niet te bepalen

Onjuiste inversie

In nevengeschikte zinnen (twee hoofdzinnen) is soms sprake van onjuiste inversie. 

In hoofdzinnen (uitgezonderd vraagzinnen) komt de persoonsvorm altijd op de tweede plaats in de zin. Als dit niet het geval is, heb je te maken met onjuiste inversie. 

Zaterdagmiddag heb ik in Thialf naar de WK Sprint gekeken en was ik om 10 uur 's avonds pas thuis. 

Inversie of niet?

Soms kun je niet zien of er sprake is van inversie, doordat je niet kunt vaststellen wat het onderwerp van de zin is. De zin heeft dan twee betekenissen:

Wie heeft Xavier die mooie verzameling postzegels eigenlijk gegeven?

Aan wie (mv) heeft Xavier (ow) die mooie ... gegeven?

of

Wie (ow) heeft aan Xavier (mv) die mooie ... gegeven?

De finale van Wie is de mol ga ik zeker kijken.

1. Geen inversie
2. Inversie
3. Niet te bepalen

Tegenwoordig ... op alle dancefeesten allerlei synthetische drugs te koop.

1. is
2. zijn

Aan de slag

Maak nu opdr. 1 en 2 van blz. 128.

Opdracht 3 mag je ook maken, deze komt op de toets terug!