H3C 19-04-2024

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Startopdrachten, 5 minuten in stilte werken

1. Wat zijn de vier bouwstenen (basen) van DNA?
2.  Wat is een mutatie? 
3. Hoe kan een mutatie ontstaan? Noem 3 voorbeelden.
4. Wat is het effect van ene mutatie in een lichaamscel t.o.v. een mutatie in een geslachtscel?
5. Wat is het verschil tussen dominant en recessief?

Erfelijkheid en evolutie

Inhoud les

• Basisstof 3 + 8 herhalen 

DNA

• Chromosomen bestaan uit DNA
• DNA bestaan uit eiwitten en basenparen 
• Basenpaar: A-T , T-A, C-G en G-C
• In bepaalde volgorde-> ontstaan code

Genen

• Genen bestaan uit basenparen samen nodig voor 1 eigenschap
•  Bevatten info voor maken eiwitten voor een erfelijke eigenschap 

allelen

• Info van een gen bestaat uit 2 allelen of 2 genvarianten

Mutatie

• Plotselinge verandering in genotype door beschadiging chromosoom
•  1 of meer allelen 
• Variatie genotype
• Mutant: zichtbaar in fenotype

Mutagene invloeden

• chemische stoffen en stralingen die mutaties veroorzaken 

Kanker

• Ongeremd delen van een cel
• Kwaadaardig gezwel: bouw weefsel wordt verstoord
• Uitzaaingen doordat deze cellen op andere plaatsen terechtkomen 

Homo/hetero

• Homozygoot: 2 dezelfde allelen voor de eigenschap
• Heterozygoot: 2 verschillende allelen voor de eigenschap

Dominant/ recessief

• Dominant: sterker
• Dominant allel wordt zichbaar in fenotype
• Recessief: zwakker
• recessief allel niet zichtbaar in fenotype, tenzij er 2 recessiefe allelen zijn

Gensymbolen

• Allelen worden met letters aangegeven
•  Voor 1 erfelijke eigenschap, 1 letter
• Hoofdletter: dominant allel
• Kleine letter: recessief allel

Genetische modificatie

• Mens veranderd erfelijke eigenschappen van organismen 
• Recombinante DNA-technieken:  in DNA van organisme, nieuwe erfelijke eigenschappen ingebracht van ander organisme
  
• Genetisch gemodificeerde organismen heten transgeen

Gemaakt door bacteriën, waar menselijke gen is ingebracht

Vergeet de toetsinstructie er niet bij te pakken!!

Is via de mail naar jullie verstuurd op 9 april door mw. Piso!