Klas 3 H8.1 Eigenschappen van straling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Natuurkunde H8

8.1 Eigenschappen van straling

8.2 Radioactiviteit

8.3 Straling gebruiken

8.4 Bescherming tegen straling

H8.1 Eigenschappen van straling

Verschillende soorten straling:

# microgolven (magnetron)

# infrarode straling (warmte)

# zichtbare licht

# ultraviolette straling( zonnebank)

# röntgenstraling(röntgenfoto)

Je kunt de soorten elektromagnetische straling ordenen in het elektromagnetisch spectrum.

• De eigenschappen van elektromagnetische straling worden bepaald door de golflengte. 

• Je ziet dat in het spectrum van licht. Elke spectraalkleur heeft zijn eigen golflengte (in vacuüm). 

• Licht is de enige soort elektromagnetische straling die je kunt zien. 

• Alle andere vormen van straling zijn voor mensen onzichtbaar. Om ze zichtbaar te maken, heb je speciale instrumenten nodig, zoals een infraroodcamera.

Golflengte

Het elektromagnetisch spectrum

De eigenschappen van electromagnetische straling worden bepaald door de golflengte. Je ziet dat in het spectrum van licht. Zie het vorige plaatje om te zien dat elke spectraalkleur zijn eigen golflengte heeft. Rood licht heeft de grootste  golflengte, violet licht de kortste. Als je de golflengte kent weet je ook welke kleur het licht heeft.

Licht is de enige soort elektromagnetische straling dat je kunt zien. Je ogen zijn gevoelig voor kleuren van gewoon licht. van rood tot violet. Alle andere vormen van straling zijn (voor mensen tenminste) onzichtbaar. Je kunt ze alleen waarnemen met speciale instrumenten, zoals een infrarood camera waar je infrarood foto's mee kunt maken.

Ioniserende straling

Niet-ioniserende straling

Ioniserende straling

Niet-ioniserende straling

Niet-ioniserende straling

Niet-ioniserende straling

Ioniserende straling

UV-straling

Infraroodstraling

radiogolven

röntgenstraling

Microgolven

Soorten straling

Straling	Soort	ioniserend	Toepassing
Infrarood	Warmtestraling	niet	Afstandsbediening TV
Ultraviolet ( UV)	Een deel van het zonlicht.	Een beetje.	Zonnebank Blacklight
Röntgenstraling	Straling die mensen maken met een röntgenlamp	Sterk ioniserend.	Röntgenfoto
Radioactieve straling	Komt vrij bij het uit elkaar vallen van instabiele atomen	Heel erg ioniserend	Kerncentrale Atoombom

uitleg

Alle voorwerpen die warm zijn zenden infraroodstraling uit. In het filmpje zie je de wereld door een warmte camera. Een warmte camera kan infrarode straling waarnemen en maakt daar voor een een beeld van.

Uitleg

UV licht kan ervoor zorgen dat bijvoorbleed verf gaat verkleuren (door de zon). Ook kan het DNA in je huid slopen woordoor je door te veel zonnen huidkanker kan krijgen.

Uitleg

Röntgenstraling is sterk ioniserend. Het maakt de cellen in je huid kapot als je er te lang in staat. Daardoor zou je bijvoorbeeld huidkanker kunnen krijgen als je de hele dag in de straling zou werken. Om dit te voorkomen gaan mensen die een röntgenfoto maken zelf even om het hoekje staan.

Foto

Uitleg

Een deel van de straling wordt door de huid doorgelaten (lichtgrijs). De botten houden alle straling tegen (ze absorberen de straling) en dat zien we als wit. 

De radiator van een cv zendt straling uit.
Wat voor straling is dat?

1. infrarode straling
2. microgolven
3. röntgenstraling
4. ultraviolette straling

UV straling gaat

1. wel door glas.
2. niet door glas.

Spierblessures kun je behandelen met een warmtelamp.
Welk soort straling zendt een warmtelamp uit?

1. Uv-straling
2. IR-straling
3. Radiogolven
4. Röntgenstraling

IR. straling gaat.

1. door glas.
2. niet door glas.

Aantekening:

Een voorwerp kan licht:

- doorlaten (bijv. raam)

-absorberen (= opnemen. Bijv. een zwart gordijn)

Dit geldt ook voor de andere soorten straling.

IR-straling kun je...

1. niet zien
2. niet voelen

Straling is altijd gevaarlijk.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is ioniserende straling?

1. Ioniserende straling is straling die warm aanvoelt
2. Ioniserende straling is straling waar je bruin van wordt
3. Ioniserende straling is straling die cellen kan veranderen/vernietigen
4. Straling is altijd ioniserend, want bij straling valt er een ion uit elkaar waarbij energie vrij komt in de vorm van straling.

Welke soort straling zorgt er voor dat je bruin (of rood) wordt na het zonnen?

1. UV straling (ultraviolet)
2. IR straling (infrarood)
3. Röntgen straling

Welke van deze stralingsbronnen is een natuurlijke stralingsbron?

1. Radiozender
2. Magnetron
3. Sterren
4. Infraroodlampen

Ratelslangen kunnen 's nachts prooidieren waarnemen.
Wat voor soort straling nemen ze dan waar?

1. IR-straling
2. microstraling
3. röntgenstraling
4. UV-straling

Een zonnebank zendt straling uit.
Wat voor straling is dat?

1. gamma straling
2. infrarode straling
3. röntgenstraling
4. ultraviolette straling

   Straling waarnemen

• Licht is de enige soort straling die je kunt zien. 
• Je ogen zijn gevoelig voor de kleur van rood tot UV 
• Ander vormen straling kun je alleen met  speciale instrumenten waarnemen  
• Bijen kunnen geen rood of oranje zien, maar wel UV                                                                                       
  

α-straling                      β-straling                       γ-straling

Doordringend vermogen (DV):

Zet de juiste eigenschap bij de juiste soort straling

Laag DV

Matig DV

Hoog DV

Doordringend vermogen, welk materiaal houd welke straling tegen?

Zet de juiste stralingssoort bij de zwarte pijlen.

alfa

beta

gamma