Infecties en infectieziekten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Infecties en infectieziekten

        Lesdoelen

• Je kunt verschillende infectieziekten onderscheiden
• Je kunt richtlijnen en maatregelen toepassen om infecties te voorkomen en te bestrijden
• Je kunt verschillende micro-organismen onderscheiden 
• Je kunt het verloop en behandeling van bacteriële en virale infectieziekten toelichten 
• Je kunt richtlijnen en protocollen gebruiken om bloed- en seksueel overdraagbare ziektes te voorkomen 
• Je weet welke isolatiemaatregelen worden toegepast om verspreiding van infectieziekten te voorkomen 

Micro-organismen 

Micro-organismen zijn de kleinste levensvormen die er zijn. Er zijn ontelbaar verschillende soorten. Grofweg kunnen we ze onderscheiden in vier soorten:

1. Virussen
2. Schimmels en gisten
3. Bacteriën
4. Wormen

De overeenkomst tussen deze micro-organismen is dat ze alleen met een microscoop te zien zijn. 

Ziekteverwekkers

Micro-organismen kunnen a-pathogeen, opportuun pathogeen of pathogeen zijn

A-pathogeen: niet-ziekmakend

Opportuun pathogeen: alleen ziekmakend wanneer het micro-organisme daar ruimschoots de tijd voor krijgt

Pathogeen: ziekmakend, veroorzaken specifieke ziekten

Ziekmakende factoren

Of iemand ziek wordt van een micro-organisme hangt af van verschillende factoren:

1. Het aantal micro-organismen
2. De eigenschappen van het micro-organisme
3. De kwaliteit van de lichamelijke afweer 

Het overleven van ziekteverwekkers 

De meeste micro-organismen:

• gedijen het best op lichaamstemperatuur of kamertemperatuur
• hebben vocht nodig om te overleven
• hebben voeding nodig: vooral suikers en eiwitten

Sommige ziekteverwekkers gaan buiten het lichaam snel dood. Veel soorten kunnen buiten het lichaam wel enige tijd overleven of zich zelfs vermeerderen

Sporen

Sporen kunnen tientallen jaren tot eeuwen overleven en zelfs tegen extreme omstandigheden zoals droogte, hitte en vorst

Zodra zij in gunstige omstandigheden komen, nemen zij hun oorspronkelijke gedaante weer aan

Bijvoorbeeld: de tetanusbacterie

Wanneer micro-organismen op plekken komen waar ze eerst niet waren is er sprake van besmetting. De plek waar ze vandaan komen is de besmettingsbron.

Menselijke besmettingsbronnen

• De anus (ontlasting)
• De neus (slijm)
• De mond (speeksel, sputum)
• Wonden (bloed, wondvocht, pus)
• Een puist (pus)

Niet-menselijke besmettingsbronnen

• Douches, kranen, afvoerputten (water)
• Toiletten (urine, ontlasting)
• Voorraadbussen (besmette voorraad)
• Vaatdoeken, handdoeken (besmette materialen)

Infectie

We spreken pas van infectie wanneer micro-organismen zich vermenigvuldigen in het lichaam en daar ziekteverschijnselen veroorzaken

Bacteriële infectieziekten

Voor de ontdekking van penicilline en andere antibiotica stierven veel mensen aan beruchte ziektes zoals:

• Tuberculose 
• Tyfus
• Longontsteking
• Kraamvrouwenkoorts 
• Nekkramp (meningitis) 
• Pest (Zwarte Dood) 

Inmiddels is antibioticaresistentie een steeds groter probleem. Waarom en hoe ontstaat dit?

Bacteriële infectieziekten

Bacteriële infectieziekten waar we nu nog veel mee te maken hebben zijn:

• Tuberculose
• Streptokokken A infecties (kraamvrouwenkoorts, wondroos, keelontsteking, roodvonk)
• Hersenvliesontsteking (meningitis)

Virale infectieziekten

Virussen zijn micro-organismen die levende cellen van andere organismen nodig hebben om zich te kunnen vermenigvuldigen 

Onder virussen tref je veel kinderziektes aan. Deze ziektes krijg je meestal maar één keer, waarom is dat zo?

Virale infectieziekten

Virale infectieziekten waar we veel mee te maken hebben zijn:

• Influenza
• Aids
• Hepatitis B
• Herpes
• Norovirus
• COVID-19

Bloed en lichaamsvocht

Bloedoverdraagbare aandoeningen (boa's) zijn: 

• hepatitis B
• aids

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zijn:

• syfillis
• gonorroe
• herpes
• chlamydia

Opdracht 

• Waaruit bestaat de behandeling van een bacteriële infectie?
• Waaruit bestaat de behandeling van een virale infectie?
• Wat wordt er gedaan aan preventie?
• Kies één infectieziekte uit en beschrijf hiervan de geschiedenis: wanneer en hoe ontstaan, hoe gaat het nu?
• Welke isolatiemaatregelen zijn er en wanneer wordt welke maatregel ingezet?

Soorten isolatie

• Contact isolatie 
•  Contact-druppel isolatie
• Aërogene isolatie
• Strikte isolatie

Het soort isolatie wordt bepaald door hoe het micro-organisme zich verspreid

Contactisolatie

• Overdracht micro-organisme via direct contact, meestal via de handen
• Patiënt meestal op 1-persoons kamer, deur mag open
• Personeel draagt handschoenen en bij intensief contact een schort

Contact-druppel isolatie

• Overdracht micro-organisme via direct contact óf via druppels (hoesten/niezen)
• Patiënt op 1-persoons kamer, deur mag open
• Personeel draagt handschoenen, chirurgisch mondneusmasker, spatbril en bij intensief contact een schort

Aërogene isolatie

• Overdracht micro-organisme via aërosolen (hele kleine druppels in de lucht) na hoesten/niezen
• Patiënt op 1-persoons kamer met sluis, deur blijft dicht
• Personeel draagt FFP-2 maker 

Strikte isolatie

• Overdracht micro-organisme via zowel direct contact als via de lucht over grotere afstand
• Patiënt op 1-persoons kamer met sluis, deur blijft dicht
• Personeel draagt handschoenen, schort, muts, spatbril en mondneusmasker (chirurgisch of FFP-2)

        Lesdoelen

• Je kunt verschillende infectieziekten onderscheiden
• Je kunt richtlijnen en maatregelen toepassen om infecties te voorkomen en te bestrijden
• Je kunt verschillende micro-organismen onderscheiden 
• Je kunt het verloop en behandeling van bacteriële en virale infectieziekten toelichten 
• Je kunt richtlijnen en protocollen gebruiken om bloed- en seksueel overdraagbare ziektes te voorkomen 
• Je weet welke isolatiemaatregelen worden toegepast om verspreiding van infectieziekten te voorkomen 

Learnbeat

In de studieplanner op Learnbeat staan opdrachten waarmee je deze lesweek kunt afsluiten