KUA 5v : herhaling en muziek

KUA 5v : herhaling en muziek
1 / 38
volgende
Slide 1: Tekstslide

In deze les zitten 38 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

Onderdelen in deze les

KUA 5v : herhaling en muziek

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

afb 3 en 4 zijn  versierde koorboeken.
Afb 3 dateert van vóór de vinding van Guido van Arezzo (zie tekst 2), 
afb 4 dateert van ná deze vinding.

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

afbeelding 4 dateert van ná deze vinding.
10) Noem twee aspecten waaraan je kunt zien dat afbeelding 4 dateert van ná deze vinding.

Slide 3 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 4 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Muziekfragment 3 is een gedeelte uit het Kyrie uit een mis gecomponeerd door Guillaume de Machaut (circa 1300-1377).
Muziekfragment 3 verschilt op een belangrijk aspect van de eerder beluisterde muziekfragmenten. Zeker met betrekking tot dit aspect was oefening in een zangschool noodzakelijk.
11) Leg aan de hand van muziekfragment 3 uit waarom.

Slide 5 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Hildegard von Bingen
1098-1179
Gregoriaans
Hildegard von Bingen
vroege middeleeuwen

Slide 6 - Tekstslide

Fragment:
Liturgie du Vendredi Saint: Tenebrae factae sunt

Fragment:
O Successores Fortissimi Leonis 
Vroege middeleeuwen
500-1000
Hoge middeleeuwen
1000-1250
Late middeleeuwen
1250-1500
Renaissance
500-1000
Vroege middeleeuwen
1150-1320
ars antiqua
1320-1420
ars nova
Renaissance
Indeling in muziekstijlen in de middeleeuwen 
Historische indeling van de middeleeuwen

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Functie muziek
Muziek was een essentieel en groot onderdeel van het kloosterleven. 
Het zingen van muziek werd namelijk gezien als een manier om God te eren. Zo werd in kloosters elke dag een mis gehouden en op acht momenten per dag werden er psalmen gezongen. Elk van de 150 psalmen kwam minimaal één keer per week voorbij. 

De muziek was niet bedoeld om van te genieten, maar om je mee te kunnen concentreren op de tekst. Het zingen van deze muziek vereiste namelijk een enorme discipline, zodat de hele geest op dat moment gewijd kon zijn aan God.

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Een dag in een klooster

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kenmerken gregoriaans
  • gezongen gebeden
  • in het Latijn
  • a capella (vox humana)
  • 3 vormen: psalmodie (solo/voorzanger)- responsoriaal (koor dat antwoordt) - antifonaal (wisselzang tussen 2 koren)
  • zangwijze: syllabisch (een toon per lettergreep) / melismatisch (versieren toon bij lettergreep) / neumatisch (afwisseling tussen syllabisch en melismatisch)

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Neumen
Ca. 800 begint men in de kloosters (de enige centra waar men leerde lezen en schrijven) met pogingen om naast de teksten van de gezangen ook de melodie te noteren met een stelsel van neumen. Dit zijn grafische tekens waarmee het stijgen en dalen van een  gregoriaanse melodie op schrift werd aangegeven.

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Guido van Arezzo
991-1033
vroege middeleeuwen

Slide 13 - Tekstslide

Fragment
Ut queant laxis

Hildegard von Bingen
1098-1179
Gregoriaans
Hildegard von Bingen
vroege middeleeuwen
De muziek die Hildegard von Bingen componeerde waren vooral hymnes, lofzangen op het goddelijke. Von Bingen schreef voor haar muziek zelf de teksten, die vol zaten met rijke beeldspraak.
Ze legde nadruk op belangrijke woorden door een lettergreep veel noten te geven, die in een vloeiende lijn voortbewegen. 
De muziek van Von Bingen is zeer virtuoos: er is een groot stembereik voor nodig en er zitten grote sprongen tussen de verschillende tonen in. 

Slide 14 - Tekstslide

Fragment:
Liturgie du Vendredi Saint: Tenebrae factae sunt

Fragment:
O Successores Fortissimi Leonis 
muziek in de gotiek
Componisten bekend van naam
Muziek wordt meer een hemelse belevenis (engelenzang)
ars antiqua (1150-1320)

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Eenstemmig
Parallel
organum
ars antiqua
Vrij
organum
Meerstemmig
Past bij soberheid van romaanse kunst en gregoriaanse muziek. De boodschap is het belangrijkste
Bij de gotiek draait alles meer om dramatiek, inleving en gevoel.

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 17 - Link

Deze slide heeft geen instructies

Leoninus
Perotinus
ars antiqua
School van de Notre-Dame
  • Complexer organum (meerstemmigheid)
  • Vast ritmisch patroon

Slide 18 - Tekstslide

Fragment:
Perotinus - Viderunt omnes
Philippe de Vitry
1291-1361
ars nova (1320-1420)
  • toenemende (vooral ritmische) complexiteit
  • cantus firmus: een traag verlopende onderstem
  • daarboven een of meerdere stemmen (hoge en lage contratenor) die in hoog tempo allerlei ritmische capriolen uithalen  
  • verschillende teksten door elkaar gezongen

Slide 19 - Tekstslide

Fragment:
In arboris/Tuba sacre fidei/Virgo sum - Philippe de Vitry

Guillaume de Machaut
1300-1377
ars nova

Slide 20 - Tekstslide

Fragment:
Douce dame jolie la Morra - Guillaume de Machaut 


Troubadours
Trouvères 
Wereldlijke muziek

Slide 21 - Tekstslide

Fragment:
Can vei la lauzeta mover - Bernart de Ventadorn
Wereldlijke muziek

  • Weinig bewaard gebleven
  • Waarschijnlijk eenstemmig gezongen
  • In de volkstaal 
  • Syllabisch 
  • tekst moet goed verstaanbaar zijn
  • Ritmischer en dynamischer dan kerkmuziek
  • Begeleid door instrumenten: harp, luit, vedel, trommels, tamboerijn.

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

straatartiesten
Trekken rond (laag aanzien)
optredens op markten of aan het hof
soms in opdracht van de kerk 
Wereldlijke muziek
jongleurs
beroepsspeellieden (muziek, voordracht, acrobatische acts)
vaganten
rondtrekkende studenten of lage geestelijken die in het latijn zingen over actuele gebeurtenissen (maatschappijkritisch)

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kunstlied
Hoofse literatuur
Minnelied
Wereldlijke muziek
troubadours / Minnesangers
Troubadours (trouvères) 
-treden op aan hof
- vaak zelf van adel (hogere status)
- schreven hun liederen zelf
-couplet, refrein vorm
-volkstaal
-begeleid door instrumenten

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Volkslied
Wereldlijke muziek

Slide 25 - Tekstslide

Fragment:
L’homme armé - anonieme componist 
Waar of niet waar?

Liturgische gezangen moesten in de volkstaal worden gezongen.
A
waar
B
niet waar

Slide 26 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Noem op basis van het muziekfragment
vier kenmerken van Gregoriaanse muziek.

Slide 27 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Waarom is gregoriaanse muziek altijd a capella?
A
omdat er nog geen goede instrumenten waren
B
kloosters bezaten geen instrumenten
C
omdat de menselijke stem het beste instrument is want door god aan ons gegeven
D
instrumenten zouden de aandacht afleiden van de tekst

Slide 28 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Beschrijf de voordelen van de muzieknotatie voor Gregoriaanse gezangen.

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Hoe wordt deze vorm van meerstemmigheid genoemd?
A
parallel
B
tweestemmig
C
organum
D
cantus firmus

Slide 30 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Dit lied is geschreven door Hildegard von Bingen. Omschrijf twee muzikale kenmerken waarop deze muziek verschilt van het traditionele Gregoriaans.

Slide 31 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies



Bij welke manier van zingen hoort dit fragment?
A
gregoriaans
B
parallel organum
C
vrij organum
D
eenstemmig

Slide 32 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 33 - Video

Deze slide heeft geen instructies

meerstemmige kerkmuziek
Geleidelijk aan werd de kerkmuziek vanaf 1100 meerstemmig. De verschillende stemmen volgden hetzelfde ritme en er kwam maat en ritme in de kerkmuziek.
In de muziek van de burgers (wereldlijke muziek), was dat natuurlijk allang het geval. Mensen wilden 
dansen, samen zingen en plezier maken.
Hoeveel zang-partijen hoor je?

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoeveel verschillende zangpartijen hoor je?
A
1
B
2
C
3
D
4

Slide 35 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Welk instrument begeleidt de zang?
(welk instrument hoor je, naast zang?)
A
Een tokkelinstrument
B
Een slaginstrument
C
Een strijkinstrument
D
Een blaasinstrument

Slide 36 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Harp
Luit
Dwarsfluit
Trom
Romeinse
Lier
Doedelzak

Slide 37 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 38 - Video

Deze slide heeft geen instructies