Les 1: wat is ecologie?

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

Les 1: wat is ecologie?

Inhoud

- Leerdoelen

- Uitleg

- Opdrachten wat is ecologie?

- Filmpje

Leerdoelen

• Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.
• Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven. 

Wat is ecologie?

In dit thema leer je over organismen in relatie met hun omgeving.

Milieu

Het milieu (de leefomgeving) heeft invloed op organismen. Maar organismen beïnvloeden ook hun milieu. Planten geven bijvoorbeeld zuurstof af aan het milieu en regenwormen maken gangen waardoor de bodem luchtiger wordt. Het deel van de biologie dat de relaties (betrekkingen) tussen organismen en hun milieu onderzoekt, heet ecologie.

Invloeden van de levende natuur noem je biotische factoren. Deze invloeden zijn afkomstig van andere organismen. Invloeden die afkomstig zijn van de levenloze natuur noem je abiotische factoren. In afbeelding hiernaast zie je biotische en abiotische factoren die van invloed zijn op een roodborstje.

De niveaus van de ecologie

Biologen bestuderen het leven op verschillende niveaus, zoals een cel, een orgaan en een organisme. Ook in de relaties die ecologen onderzoeken, zijn er verschillende niveaus (zie afbeelding 2).

Je kunt de relaties tussen één individu (een organisme) en het milieu onderzoeken, bijvoorbeeld de invloed van de temperatuur op de groei van één olifant. Een populatie is een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich onderling voortplanten. Een voorbeeld van een relatie tussen een populatie en het milieu is de invloed van de hoeveelheid regen op een populatie olifanten. In een gebied leven populaties van verschillende soorten. Deze populaties vormen samen een levensgemeenschap. De levensgemeenschap in een bos kan bestaan uit populaties van eiken, beuken, adelaarsvarens, regenwormen, spitsmuizen, koolmezen, vossen en nog veel meer soorten. Alle populaties in een bos beïnvloeden elkaar. Ook de abiotische factoren, zoals temperatuur, water en soort bodem, hebben veel invloed in een bos. Alle abiotische factoren in een bepaald gebied samen noem je de biotoop. In een bos vormen de levensgemeenschap en de biotoop samen een eenheid: het ecosysteem. Een ecosysteem is een gebied waarbinnen de biotische en de abiotische factoren een eenheid vormen. Voorbeelden van ecosystemen zijn een duingebied, een bos, een sloot en een weiland.

Alle ecosystemen samen vormen de biosfeer. De biosfeer is het deel in, op en rond de aarde waar leven mogelijk is.

Wat is ecologie?

Wat wordt er bedoelt met biotische factoren?

Wat wordt er bedoelt met abiotische factoren?

In de afbeelding zie je een regenworm. Regenwormen leven in de bodem. Het milieu heeft invloed op een regenworm. Geef hiervan een voorbeeld.

Een regenworm heeft ook invloed op het milieu. Geef hiervan een voorbeeld.

Abiotisch

Biotisch

Bij een biotoop horen alle ... factoren.

1. biotische
2. abiotische
3. biotische en abiotische

Bij een levensgemeenschap horen alle ... factoren.

1. biotische
2. abiotische
3. biotische en abiotische

Bij een ecosysteem horen alle ... factoren.

1. biotische
2. abiotische
3. biotische en abiotische

Zet de volgende niveaus in de juiste volgorde van klein naar groot:

Individu

Populatie

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Biosfeer

Behoort een wolf tot:
Een ecosysteem? Ja of nee
Een biotoop? Ja of nee
Een levensgemeenschap? Ja of nee

Welk niveau van de ecologie wordt beschreven?

Op de Veluwe leven wilde zwijnen die zich onderling voortplanten. Samen vormen ze een

De populaties van de verschillende soorten op de Veluwe vormen een

De Veluwe is een voorbeeld van een

Een enkel organisme noem je een

levensgemeen-schap

individu

populatie

ecosysteem

In het Texelse duingebied komt een aantal meertjes voor (zie afbeelding). In deze meertjes leven onder andere stekelbaarsjes.

Behoren de stekelbaarsjes in de verschillende meertjes tot dezelfde populatie? Leg je antwoord uit.

In het Texelse duingebied komt een aantal meertjes voor (zie afbeelding). In deze meertjes leven onder andere stekelbaarsjes.

Maken de stekelbaarsjes in de verschillende meertjes deel uit van dezelfde levensgemeenschap? Leg je antwoord uit.

In het Texelse duingebied komt een aantal meertjes voor (zie afbeelding). In deze meertjes leven onder andere stekelbaarsjes.

Maken alle stekelbaarsjes deel uit van hetzelfde ecosysteem? Leg je antwoord uit.

biologiepagina.nl